7.1 C
Athens
Τετάρτη, 12 Φεβρουαρίου, 2025

Η επιλογή της εβδομάδας: “Αγαπητή Ελένα”

Η συγκλονιστική παράσταση «Αγαπητή Ελένα» βασίζεται στο ομώνυμο θεατρικό έργο της ρωσίδας συγγραφέως Λουντμίλα Ραζουμόβσκαγια. Το έργο γράφτηκε την δεκαετία του 1980 λίγο πριν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και όταν είχαν ήδη διαφανεί τ΄ αδιέξοδα του σοβιετικού πειράματος..
 
Έχει ως κεντρική ηρωΐδα την Ελένα-Σεργκέγεβνα, μια καθηγήτρια μαθηματικών σε μια πόλη της Σοβιετικής Ένωσης. Ένα ζεστό ανοιξιάτικο βράδυ η Ελένα, ξαφνικά, δέχεται την επίσκεψη 4 μαθητών της με φαινομενική αφορμή τα γενέθλια της. Αρχικά όλα κυλούν ήρεμα και πολιτισμένα:  
 
Η Ελένα είναι ιδιαίτερα χαρούμενη γι΄ αυτή την επίσκεψη και τα παιδιά παρά το ανώριμο της ηλικίας τους δείχνουν να το απολαμβάνουν. Ώσπου ξαφνικά ένα από τα τέσσερα παιδιά προτείνει στην Ελένα να την βοηθήσει στο θέμα της περίθαλψης της μητέρας της.
 
Εκείνη χαίρεται ιδιαιτέρως στο άκουσμα της προσφοράς του μαθητή της πολύ σύντομα όμως μένει άναυδη μπροστά στο αντάλλαγμα που αυτός της ζητάει. Θέλει να τους δώσει το κλειδί της αίθουσας που φυλάσσονται τα γραπτά των σχολικών εξετάσεων για να μπορέσουν εκείνοι να τ΄αλλάξουν ώστε να πάρουν τελικά καλύτερο βαθμό και να βοηθηθούν στην εισαγωγή τους στα Πανεπιστήμια της χώρας τους.
 
Από εκείνη την στιγμή το σπίτι της Ελένας μετατρέπεται σε μια ψυχολογική αρένα. Ένα τρομερό παιχνίδι εξουσίας και επιβολής αρχίζει να ξετυλίγεται στα μάτια των θεατών, ένα παιχνίδι σκληρό και ανηλεές. Η Ελένα αντιστέκεται σαν λιοντάρι στις απαιτήσεις των μαθητών της αλλά αυτοί δεν αρνούνται τις παράνομες επιδιώξεις τους.
 
Η παράσταση εξελίσσεται σ΄ ένα καθηλωτικό ψυχολογικό θρίλερ με φιλοσοφικές και κοινωνικό-πολιτικές προεκτάσεις. Παραπέμπει σε γνωστές ταινίες όπως Ο θάνατος και η κόρη του Ρομάν Πολάνσκι ή τα Funny games του Μίκαελ Χάνεκε..
Η παράσταση λειτουργεί σε πολλά επίπεδα εκ των οποίων το σημαντικότερο είναι η σύγκρουση ανάμεσα στην ατομική και στην συλλογική-καθεστωτική ηθική, φαινόμενο που διατρέχει όλη την σύγχρονη ιστορία.
 
Η Ελένα έχει ένα αυστηρό ηθικό κώδικα που υπαγορεύεται όμως από την συνείδηση και την διαπαιδαγώγηση της και όχι τις νόρμες του σοβιετικού κοινωνικού-πολιτικού συστήματος. Από την άλλη τα παιδιά έχουν χαλαρούς ηθικούς φραγμούς λόγω της εντεινόμενης αμφισβήτησης και απαξίωσης του ηθικού κώδικα του σοβιετικού καθεστώτος. Γι΄αυτά το σοσιαλιστικό μοντέλο, μέσα στο οποίο μεγάλωσαν, είναι ένας τεράστιος γραφειοκρατικός μηχανισμός ο οποίος καταπιέζει τις ζωές των απλών ανθρώπων και γεννά εστίες διαφθοράς και ηθικής απομόνωσης..
Η μάχη που μαίνεται μέσα στο σπίτι της Ελένας είναι ανατριχιαστική και αποκαλυπτική της ψυχοσύνθεσης των ηρώων. Η Ελένα παραμένει αγέρωχη και απολύτως αρνητική στις διαθέσεις των εκβιαστών της..Η προσωπική ευθύνη, απέναντι στις αρχές της και την κοινωνία, που διαισθάνεται την κάνει δυνατή. Θεωρεί, μάλλον δικαίως, ότι μπορεί ν΄ αντέξει στις πιέσεις των νεαρών μαθητών της..Εκείνοι όμως και ιδιαίτερα ο Βαλόντια-ο υπέροχος Γιάννης Λεάκος- πιστεύουν ότι θα τη δαμάσουν. 
 
Η αλαζονεία της νιότης τους σε αρμονία με την απέχθεια τους προς ένα γερασμένο και διεφθαρμένο γραφειοκρατικό σύστημα τους κάνει θρασείς, αναιδείς, πρόστυχους, ανεξέλεγκτους. Ο Βαλόντια αν και δεν έχει προσωπικό όφελος απ’  αυτή την αντιπαράθεση βάζει στοίχημα με τον εαυτό του ότι μπορεί να βγει νικητής.
 
Ο εγωϊσμός και η έπαρση που τον καταδυναστεύουν τον οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια και στην πιο ακραία μέθοδο προκειμένου ν΄ αρθεί το τραγικό αδιέξοδο..Θεωρεί ότι μ΄ αυτά που κάνει αντιπαρατίθεται με το ίδιο το καταρρέον πολιτικό-κοινωνικό καθεστώς. Παραβλέπει όμως το γεγονός ότι είναι το ίδιο το καθεστώς που γέννησε τέτοιες συμπεριφορές και μεθόδους κοινωνικής ανέλιξης όπως οι δικές του και των συμμαθητών του.Ο Βαλόντια με την στάση του δεν πολεμά το σύστημα αλλά το ΔΙΚΑΙΩΝΕΙ. Ωστόσο τυφλωμένος από την κοινωνική και οικονομική δύναμη που θεωρεί ότι έχει δεν το καταλαβαίνει ή δεν θέλει να το καταλάβει..
 
Το μήνυμα απ’ όλα αυτά είναι ότι οι αλλαγές στις ζωές των ανθρώπων και ιδιαίτερα των αδυνάτων δεν μπορούν να προέλθουν  από τις εκάστοτε ευρείας κλίμακας κοινωνικό-πολιτικές μεταβολές αλλά από τα πνευματικά και ηθικά αναχώματα που μπορούν να σηκώσουν άνθρωποι με ανάστημα και πνευματικό βάρος. 
 
Είναι αυτοί οι άνθρωποι που πιστεύουν όχι στις εφήμερες αξίες και κανόνες των πολιτικό-κοινωνικών καθεστώτων αλλά στις πανανθρώπινες και διαχρονικές αξίες όπως τ’  ανθρώπινα δικαιώματα, ο σεβασμός προς τον συνάνθρωπο, η ελευθερία, η δικαιοσύνη, η πλουραλιστική και ακηδεμόνευτη δημοκρατία, η αξιοκρατία, η ισότητα των ανθρώπων μεταξύ τους και απέναντι στους νόμους κλπ.
 
Η Αριέττα Μουτούση είναι στιβαρή και αγέρωχη στον ρόλο της Ελένας χωρίς ιδιαίτερες ψυχολογικές και συναισθηματικές εξάρσεις. Δείχνει να έχει τον έλεγχο των εξελίξεων σχεδόν μέχρι το τέλος, όπου τελικά κάμπτεται από την ίδια της την καλοσύνη και ανθρωπιά. 
 
Ο Γιάννης Λεάκος είναι πραγματικά αποκάλυψη στο ρόλο του Βαλόντια, μοιάζει ιδανικά ΄΄κακός΄΄ για τον ρόλο αυτό..Είναι φυσικός, άνετος και πατάει γερά στις ερμηνευτικές του τεχνικές. Ο Δημήτρης Σμόλης-Πάβελ- διεκπεραιώνει άνετα τον ρόλο του, ενώ ο Χρήστος Κοντογεώργης-Βίτια-ερμηνεύει μ΄ακρίβεια και έντονες συναισθηματικές μεταπτώσεις τον ρόλο του και πραγματικά αναδεικνύει την τραγικότητα του χαρακτήρα του.
 
Ο Βίτια θα ήθελε να είναι διαφορετικός αλλά δυστυχώς δεν μπορεί λόγω της έμφυτης αδυναμίας του. Η Ηρώ Πεκτέση-Λιάλια- σηματοδοτεί τον διχασμό μέσα στην νεανική ομάδα. Από την αρχή έχει τις επιφυλάξεις της για το εγχείρημα των υπολοίπων, επιφυλάξεις οι οποίες κορυφώνονται με τις κατοπινές ενέργειες τους και βέβαια με την τραγική άρση του αδιεξόδου. 
 
Η σκηνοθεσία της Ελένης Σκότη ανέδειξε επαρκώς τα προσωπικά και ψυχολογικά αδιέξοδα των ηρώων και το περιρρέον κοινωνικό-πολιτικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζουν αυτοί. Κατάφερε να δημιουργήσει το κλειστοφοβικό κλίμα αγωνίας και φόβου που είναι οδηγός για την εξέλιξη και συναισθηματική κορύφωση της παράστασης .
 
Πήρε πολύ καλές ερμηνείες απ΄ όλους τους ηθοποιούς της και πραγματικά έστησε μια αριστοτεχνική παράσταση. Μια παράσταση, με σχεδόν καθόλου περιττά στοιχεία, που σε κρατά καθηλωμένο στην καρέκλα σου καθ΄όλη την διάρκεια της..! Τέλος οι φωτισμοί του Αντώνη Παναγιωτόπουλου ήταν πολύ καλά σχεδιασμένοι και ανέδειξαν τις ψυχολογικές αποχρώσεις των ηρώων..
 
Συνολικά η παράσταση ήταν πολύ καλά δομημένη και ανεδείκνυε ένα μήνυμα ελπίδας και συνάμα αβεβαιότητας..Βεβαιότητες στην σημερινή εποχή, όπως και σε κάθε εποχή, δεν υπάρχουν όμως μπορούμε ίσως να ορίσουμε σαν σταθερές της κοινωνίας μας τις γνωστές πανανθρώπινες και διαχρονικές αξίες..Τότε μπορούμε, ίσως, να φτάσουμε σε μια νέα ισορροπία σώματος και ψυχής..Όνειρα; Ίσως..Η ζωή θα δείξει..
& Αναλυτικές πληροφορίες για τους συντελεστές και τις ημέρες της παράστασης ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο: http://all4fun.gr/fun/theater/9257-2014-09-17-14-26-52.html
 
Του Θεόδωρου Προπατορίδη, 16/10/2014

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

Σχετικά Άρθρα

Τελευταία Άρθρα