Αν κάποιος αναρωτιέται σχετικά με το αν είναι εφικτό να δραματοποιηθεί επιτυχώς ένα μυθιστόρημα μυστηρίου 1214 σελίδων, οι συντελεστές της παράστασης Αρμαντέιλ δίνουν μία πλήρως αποστομωτική απάντηση… Ναι!
Το Αρμαντέιλ του Wilkie Collins, γραμμένο το 1866, είναι ένα διαχρονικό αριστούργημα της παγκόσμιας λογοτεχνίας που πραγματεύεται έννοιες και πάθη της ανθρώπινης φύσης, η οποία, παρ’ όλη τη βιομηχανική και τεχνολογική επανάσταση, αποδεικνύει την τάση της να επαναλαμβάνει πανάρχαια μοτίβα συμπεριφοράς με μαθηματική ακρίβεια.
Άσωτοι γιοί που αποκληρώνονται, ερωτικές αντιζηλίες μεταξύ γυναικών, διαχρονικές αδελφικές φιλίες μεταξύ ανδρών, εκδικητικές γυναίκες – δηλητήριο, τυχοδιώκτες και παράνομοι όλων των ειδών συνθέτουν τα πρόσωπα του έργου, που μαζί με την πλοκή, αποτελούν την πεμπτουσία του Αρμαντέιλ.
Δεν είναι να απορεί λοιπόν κανείς που όταν αποφασίσθηκε να μεταφερθεί στο θέατρο βασισμένο στη μετάφραση της Σάντυς Παπαϊωάννου, η Μαρία Κίτσου, ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης και ο Λάζαρος Βαρτάνης οι οποίοι ανέλαβαν τη διασκευή, αισθάνονταν σαν να κόβουν ένα κομμάτι από τον εαυτό τους κάθε φορά που έπρεπε να μικρύνουν το κείμενο.
Η ιστορία περίπλοκη, με τη μοίρα να σφραγίζει τις ζωές δύο ατόμων, και οι δύο ονόματι Άλαν Αρμαντέιλ, λόγω μιας παράξενης διαθήκης γραμμένης από το νεκροκρέβατο ενός ευγενούς το 1832.
Η διαθήκη αυτή θα αποτελέσει την εναρκτήρια πράξη για το συναρπαστικό μυστήριο που θα εμπλέξει τους δύο Άλαν Αρμαντέιλ, αλλά αργότερα και τους γιούς τους, επίσης με το όνομα Άλαν Αρμαντέιλ έκαστοι, σε μια ιστορία ζωής ή θανάτου σε ένα μοιραίο τρίγωνο, με κεντρική ηρωίδα τη σκοτεινή και μυστηριώδη Λύντια Γκουίλτ.
Ο Κωνσταντίνος Ασπιώτης υποδύεται τον ρόλο του ενός Άλαν Αρμαντέιλ, ο οποίος μαθαίνοντας την τρομερή πράξη του πατέρα του, αποφασίζει να αλλάξει το όνομά του σε Οζίας Μιντγουίντερ και να περιπλανηθεί στον κόσμο, κουβαλώντας την πατρική αμαρτία η οποία επισκιάζει με τρομερή δύναμη ολάκερη την ύπαρξη του.
Μία δύναμη που ο Κωνσταντίνος με την ερμηνεία του δεν σου επιτρέπει δευτερόλεπτο να αμφισβητήσεις, καθώς η αγωνία της πίστης ότι το «πεπρωμένο φυγείν αδύνατο» αποτυπώνεται ερμηνευτικά με τόση ένταση που θα έπειθε και τους πιο σκληροπυρηνικούς πραγματιστές.
Αυτή, επομένως, η ακράδαντη πίστη που κρέμεται σαν πέλεκυς πάνω από τον Μίντγουίντερ θα καθορίσει όλη τη διαδρομή του στο έργο, αλλά θα αποτελέσει εξίσου και τη σανίδα σωτηρίας από τα νύχια της αδίστακτης Λύντια Γκουίλτ για τον έτερο Άλαν Αρμαντέιλ.
Στον αντίποδα λοιπόν του ντετερμινιστικού, θα λέγαμε, Μιντγουίντερ, βρίσκεται ο Άλαν Αρμαντέιλ, τον οποίο ερμηνεύει ο Λάζαρος Βαρτάνης με χαρακτηριστική άνεση και άφθονο μεταδοτικό κέφι που συνάδει με τη νεότητα του χαρακτήρα τον οποίο πραγματεύεται.
Ξαφνικός κληρονόμος μιας μεγάλης περιουσίας, ένας νέος με εκνευριστική – για κάποιους – διάθεση για ζωή, χαρωπός και αγνός, χωρίς φόβους και μοιρολατρικές προκαταλήψεις, έτοιμος να γευτεί τη χαρά της ζωής και του έρωτα στα μάτια της δεσποινίδος Νίλι Μιλρόι, την οποία ενσαρκώνει η Ζωή Καραβασίλη.
Η τσαχπινιά και η νεανική φρεσκάδα που διακρίνουν την ίδια τη Ζωή δεν θα μπορούσαν να μην αποτελούν καθοριστικό προσόν και για την επιτυχημένη σκηνική παρουσία της νεαράς δεσποινίδος Νίλι Μιλρόι, με άκρατο ενθουσιασμό και γλυκό παρορμητισμό που ταιριάζει γάντι στην ηρωίδα.
Ωστόσο, η γυναίκα που θα ανατρέψει τα πάντα και θα οδηγήσει την πλοκή στη λύτρωση κατά το πρότυπο της αρχαίας τραγωδίας, είναι η Λύντια Γκουίλτ, ερμηνευμένη από την καλύτερη Ελληνίδα ηθοποιό που έχω δει μέχρι τώρα να παίζει, τη Μαρία Κίτσου. Ο χαρακτήρας της Λύντια είναι αυτός που στοιχειώνει τον αναγνώστη στο βιβλίο και τον θεατή στην παράσταση.
Παρατηρώντας τη Μαρία Κίτσου να υποδύεται τη Λύντια Γκουίλτ μπορεί κανείς να πει πως στη σκηνή δεν παίζει η Μαρία, αλλά η ίδια η Λύντια. Τόση είναι η συναισθηματική εμβάθυνση στο χαρακτήρα που ως θεατής αδυνατούσα να αισθανθώ την ηθοποιό, αλλά απορροφήθηκα απόλυτα από την πλήρη και ολοκληρωτική έκφραση του ρόλου. Ενός ρόλου – κλειδί, καθώς η Λύντια Γκουίλτ αποτελεί την ανεπίσημη πρωταγωνίστρια του έργου, μιας και αυτό ονομάζεται Αρμαντέιλ.
Η Μαρία Κίτσου δίνει σάρκα και οστά στην αδίστακτη γυναίκα που το πάθος της για εκδίκηση του Άλαν Αρμαντέιλ δεν θα την προστατέψει καθόλου από τη γλυκιά παγίδα του έρωτα για τον Οζία Μιντγουίντερ. Η αέναη πάλη του κακού και του καλού μέσα της τη συνταράζει, διχοτομεί την ουσία της Λύντια και η ερμηνεία της Μαρίας αποδίδει την αρτιότερη υπόσταση σε αυτόν τον αινιγματικό και διφορούμενο χαρακτήρα.
Ισάξιες συνοδοιπόροι σε αυτό το εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα της μεταφοράς στο θέατρο ενός τόσο εκτενούς μυθιστορήματος της βικτωριανής εποχής, είναι η Ελένη Κάκκαλου και η Σύνθια Μπατσή.
Η κυρία Μιλρόι, μητέρα της Νίλι, κατάκοιτη, είναι η πρώτη που θα αντιληφθεί την αδίστακτη φύση της Λύντια Γκουίλτ και η Ελένη Κάκκαλου με την υπέροχη ερμηνεία της, πλήρη από τα συναισθήματα μίσους και απομόνωσης λόγω της πάθησής της, οδηγεί την πλοκή του έργου στην εξέλιξή της.
Η ερμηνεία έκπληξη για εμένα είναι εκείνη της Σύνθιας Μπατσή στο ρόλο της κυρίας Όλντερσο, καθώς κατάφερε να αποδώσει με εξαιρετική πιστότητα, παρά το νεαρό της ηλικίας της, το ρόλο της κυνικής μεσήλικης τυχοδιώκτριας που έχει ως απόλυτο σκοπό της το κέρδος και την εξαπάτηση.
Από ένα μυθιστόρημα μυστηρίου και ανθρώπινων σχέσεων όμως δεν θα μπορούσαν φυσικά να λείπουν οι ανδρικοί ρόλοι.
Με την ερμηνεία του αρχικά ως Ντέσιμους Μπροκ, ο αιδεσιμότατος που ανέλαβε την εκπαίδευση του Άλαν Αρμαντέιλ, ο Χάρης Αττώνης υποδεικνύει παραστατικότατα το πώς θα έπρεπε να είναι οι ιερωμένοι, με την πραότητα στη φωνή, την αγάπη για το συνάνθρωπο και την ακλόνητη πίστη σε μία ανώτερη δύναμη.
Αποδεικνύοντας το ταλέντο του επιχειρεί επίσης ολική μεταστροφή υποδυόμενος αριστοτεχνικά τον ύπουλο και άνομο γιατρό Downward, τέως συνεργάτη της κυρίας Όλντερσο και νυν ιδιοκτήτη σανατορίου-φρενοκομείου, στο οποίο θα εξελιχθεί το φινάλε του έργου.
Στη συνέχεια, ο Φάνης Παυλόπουλος στο ρόλο του κυρίου Μπάσγουντ υποκρίνεται με εξαιρετική επιτυχία τον ηλικιωμένο κύριο ο οποίος, λόγω του έρωτά του για τη Λύντια, γίνεται φθηνό έρμαιο των επιταγών της και πιστό υπάκουο πιόνι στα εκδικητικά της σχέδια.
Ολοκληρώνοντας το εξαιρετικό κάστ, δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ και στον Μάριο Μακρόπουλο, ο οποίος, αναλαμβάνοντας εύστοχα πολλαπλό ρόλου, του κύριου αφηγητή, του Μανουέλ, συνεργού της Λύντια και του γιου του κυρίου Μπάσγουντ, ιδιωτικού ερευνητή, διεκπεραιώνει ευδόκιμα το αναγκαίο μέρος της αποκάλυψης του παρελθόντος της Λύντια, όντας περιγραφικός και σκόπιμα μη επιτιμητικός ως προς το περιεχόμενο αυτού.
Η σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Ασπιώτη αφηγείται μια ιστορία γεμάτη ανατροπές και διλήμματα. Χρησιμοποιώντας άλλοτε την ταυτοπρόσωπη αφήγηση μέσα από το ημερολόγιο της Λύντια, και άλλοτε την τριτοπρόσωπη αφήγηση μέσω τρίτων-αφηγητών, πιστός στο μοτίβο και του ίδιου του συγγραφέα σε ένα τρόπο πρωτοποριακό και ασυνήθιστο για την εποχή του, αφήνει το ρόλο να μιλήσει.
Με ιδιαίτερες και ευφάνταστες πινελιές, όπως το έξοχο κόλπο με το μικρόφωνο, δημιουργεί αξιοζήλευτες εικόνες, σαν από κομμάτια ενός εξαιρετικού αλλά συνάμα σκοτεινού πίνακα.
Τα κοστούμια της Ηλένιας Δουλαδίρη και του Παναγιώτη Λαμπριανίδη φανερώνουν την ανάγκη για τελειότητα των δημιουργών τους καθώς αποδίδουν, χωρίς να γίνονται κλασικά, τη βικτωριανή εποχή την οποία αφηγούνται, ενώ η μοντέρνα πινελιά εκπροσωπεί κατά τη γνώμη μου την αποδόμηση της βικτωριανής κοινωνίας που επιχειρεί και ο συγγραφέας Wilkie Collins στο βιβλίο του.
Σπουδαία δουλειά έχει γίνει και από τον Τάκη Λυκοτραφίτη στους φωτισμούς, τα video και τις φωτογραφίες ολοκληρώνοντας μία παράσταση όπου το ταλέντο, η εργασία και η επιμονή στην αρτιότητα όλων των συντελεστών πλημμυρίζουν κάθε εκατοστό της υπέροχης θεατρικής σκηνής του Σύγχρονου Θεάτρου.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Μετάφραση: Σάντυ Παπαϊωάννου
Διασκευή: Μαρία Κίτσου – Κωνσταντίνος Ασπιώτης – Λάζαρος Βαρτάνης
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Ασπιώτης
Μουσική: Δημήτρης Καμαρωτός
Σκηνικά: Ηλένια Δουλαδίρη
Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη – Παναγιώτης Λαμπριανίδης
Φωτισμοί – Video: Τάκης Λυκοτραφίτης
Boηθός σκηνοθέτης: Μαρία Κίτσου
Βοηθός σκηνοθέτη: Ελένη Κάκκαλου, Αγνή Χιώτη
Κατασκευή κοστουμιών: Δάφνη Τσακότα
Παίζουν (με αλφαβητική σειρά):
Κωνσταντίνος Ασπιώτης
Χάρης Αττώνης
Λάζαρος Βαρτάνης
Ελένη Κάκκαλου
Ζωή Καραβασίλη
Μαρία Κίτσου
Μάριος Μακρόπουλος
Σύνθια Μπατσή
Φάνης Παυλόπουλος
Θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος μυστηρίου «Armadale» (1866) του WilkieCollins, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Gutenberg, σε μετάφραση της Σάντυ Παπαϊωάννου.
* Μετά τη μεγάλη της επιτυχία η παράσταση, που ήταν προγραμματισμένη έως τις 8 Απριλίου πήρε παράταση έως τις 29 Απριλίου. Συνοπτικά το νέο πρόγραμμα:
Μ. Δευτέρα 14/4, Μ. Τρίτη 15/4, Δευτέρα του Πάσχα 21/4,Τρίτη 22/4, Τετάρτη 23/4, Πέμπτη 24/4, Παρασκευή 25/4, Δευτέρα 28/4, Τρίτη 29/4
Δευτέρα έως και Πέμπτη στις 7.00 μ.μ., Παρασκευή 25/4 στις 8.00 μ.μ.
Διάρκεια παράστασης: 210’ με δύο διαλείμματα
Τιμές εισιτηρίων:15 ευρώ γενική είσοδος και 10 ευρώ μειωμένο (ανέργων, φοιτητικό, νεανικό έως 18 και συνταξιούχων άνω των 65)
ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΘΕΑΤΡΟ / ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΘΕΑΤΡΟΥ
ΕΥΜΟΛΠΙΔΩΝ 45, ΓΚΑΖΙ (δίπλα στο μετρό Κεραμεικού)
Τηλ.: 2103464380
Ε-mail: e.theatrou@gmail.comΩράριοταμείου:Δευτέρα – Κυριακή 11.00π.μ. – 21.00μ.μ.
Facebook Page: https://www.facebook.com/pages/ARMADALE/185138675011735?fref=ts
Προπώληση εισιτηρίων στο viva.gr:http://www.viva.gr/tickets/theatre/armadale-sigxrono-theatro/
Της Νάζης Τσιλιγκερίδου, 24/3/2014