Με αφορμή την παράσταση “Η Μάνα αυτουνού” που παρουσιάζεται στον πολυχώρο Vault, συναντηθήκαμε λίγο πριν έναρξη της παράστασης με τη συγγραφέα του έργου και ηθοποιό Κική Μαυρίδου, με την οποία είχαμε τη χαρά να συνταξιδέψουμε σε μια πολύ όμορφη και γόνιμη συζήτηση.
Γνωρίζοντας λίγα πράγματα για σένα μπορώ να φανταστώ πως η επιλογή σου να ασχοληθείς με τη Μάνα του Ταχτσή πηγάζει από ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον σημαντικό αυτόν δημιουργό.
Ναι. Καταρχάς να σου πω, πως την πρόταση, μου την έκανε ο Δημήτρης Καρατζιάς. Πιθανόν δεν την έκανε τυχαία . Έχω αδυναμία στον Κώστα Ταχτσή, όχι μόνο για το συγγραφικό του έργο αλλά και για την προσωπικότητά του.
Τι σε κέντρισε πέρα από τον Ταχτσή ως συγγραφέα στην προσωπικότητά του;
Ο Ταχτσής ήταν μια προσωπικότητα, η οποία δεν μασούσε τα λόγια της . Γνωρίζουμε όλοι, ότι πέρα από το σπουδαίο έργο που έχει αφήσει πίσω του -το οποίο δεν είναι μεγάλο, αλλά είναι τόσο σημαντικό που νομίζουμε πως έχει γράψει πάρα πολλά έργαπέρα λοιπόν, από το σπουδαίο και σημαντικό έργο του, ο Ταχτσής ήταν ομοφυλόφιλος και μάλιστα δεν ήταν απλώς ομοφυλόφιλος ήταν και παρενδυτικός δηλ. ντυνόταν γυναίκα τα βράδια και εκδιδόταν . Αυτή την πλευρά του, ο Ταχτσής δεν την έκρυψε και μάλιστα σε μια εποχή που το θέμα της ομοφυλοφιλίας ήταν συνώνυμο με αρρώστια. Ο ίδιος διεκδίκησε αυτό που ήταν, απέναντι στους τρίτους. Επίσης, με κεντρίζει το γεγονός, ότι ένας άνθρωπος λόγιος, όπως ο Ταχτσής, το πρωί μπορεί να βρισκόταν στα σαλόνια και το βράδυ να ήταν στους δρόμους .
Δεν μπέρδευε αυτούς τους δύο κόσμους του;
Όχι, νομίζω πως ήταν για αυτόν ένας κόσμος, δεν ήταν κάτι ξεχωριστό. Αυτό ήταν ο Ταχτσής.Ήξερε να τα διαχωρίσει την στιγμή που έπρεπε να τα διαχωρίσει.
Μελετώντας και ψάχνοντας την ιστορία της μητέρας του φωτίστηκε κάποια πλευρά της προσωπικότητάς του περισσότερο;
Κοίταξε, όταν αναζητάς την οικογενειακή βάση ενός ανθρώπου μαθαίνεις πάρα πολλά πράγματα για την συμπεριφορά του, για τη στάση του στη ζωή. Ο Ταχτσής ήταν ένα παιδί το οποίο δεν πήρε την αγάπη όπως την εννοούμε οι άνθρωποι γενικότερα. Δεν εισέπραξε την αγάπη της μάνας του. Ήταν μια πολύ σκληρή γυναίκα γιατί και η ίδια αντιμετωπίστηκε σκληρά σε μια πολύ δύσκολη χρονική περίοδο. Μην ξεχνάμε, ότι ο Ταχτσής μεγάλωσε στον πόλεμο, έζησε τη φτώχεια, την πείνα, έμεινε χωρίς πατέρα αρκετά νωρίς, γιατί χώρισαν οι γονείς του. Επίσης, ανακάλυψε από νωρίς την ομοφυλόφιλη πλευρά του. Συνεπώς είχε να παλέψει με πάρα πολλά πράγματα . Επιπλέον,μεγάλωσε με τη γιαγιά του και πάντα αυτό που τον βασάνιζε ήταν η σκέψη ότι η μητέρα του τον εγκατέλειψε. Τον άφησε να τον μεγαλώσει η γιαγιά του. Μ’ αυτό το παράπονο μεγάλωσε ο Ταχτσής και αυτό ήταν που της χτυπούσε μονίμως της μάνας του στα μούτρα. Άρα, βλέπεις ένα παιδί που είχε νιώσει την εγκατάλειψη και είναι κάτι που δύσκολα μπορεί οποιοσδήποτε να το διαχειριστεί στη ζωή του.
Θεωρείς ότι αν είχε αποδεχθεί έστω και στο ελάχιστο τη διαφορετικότητα του γιου της ίσως να κατόρθωνε ο Ταχτσής να διαχειριστεί τους δαίμονές του; Γιατί πάλεψε πολύ θεωρώ να το βγάλει προς τα έξω από την στιγμή που το συνειδητοποίησε εκείνη την εποχή.
Έχω ακούσει ομοφυλόφιλους που λεν –όταν πια το έχουν εξομολογηθεί στους γονείς τους – πως τώρα μου έφυγε ένα βάρος. Τώρα δεν φοβάμαι τίποτα, από την στιγμή που τους αποδέχονται… Η αγκαλιά της μάνας, η βάση της μάνας είναι το κυρίαρχο πράγμα. Αν τον είχε λοιπόν αποδεχθεί, πιθανόν θα αντιμετώπιζε κι αυτός αλλιώς τα πράγματα.
Πόσο ακούγεται σήμερα η φράση «η μάνα αυτουνού»
Πάρα πολύ,“κοίταξε να δεις την μάνα αυτού του..”!
Και όχι μόνο για την ομοφυλία
Όχι, γενικά ζούμε σε μια εποχή που κατακρίνουν τους πάντες και δεν το συζητάμε για τα χωριά και τις μικρές κοινωνίες, ακόμα και στις πόλεις οι άνθρωποι ασχολούνται με τις ζωές των άλλων. Πάντα θα είναι κάτι… αυτουνού και αυτηνής, πάντα κάτι θα μας φταίει αλλά στην ουσία δεν μας φταίνε οι άλλοι, μας φταίει αυτό που εμείς δεν έχουμε καταφέρει. Αυτό με το οποίο δεν έχουμε εμείς συμβιβαστεί.Αυτό το οποίο δεν έχουμε εμείς καταλάβει και το κατηγορώ γίνεται βάρος του άλλου για να φύγει από πάνω μας.
Πετάμε τα σκουπίδια μας στους άλλους
Ακριβώς και όσο οι άνθρωποι δεν δουλεύουμε με τον εαυτόν μας, θα έχουμε πάντα αυτά τα κενά στη βάρκα. Η βάρκα θα βουλιάξει γιατί δεν κοιτάμε να καλύψουμε το σημείο που μπάζει νερά αλλά πετάμε τους άλλους στη θάλασσα νομίζοντας ότι έτσι θα σωθούμε, αλλά η βάρκα είναι ήδη τρύπια. Αν δεν φτιάξεις την βάρκα όσους και να πετάξεις θα πνιγείς, απλά θα πνιγείς μόνος.
Πιστεύεις πως ο πόνος της απόρριψης ήταν η κινητήριος δύναμη να μας δώσει τα λιγοστά αριστουργήματά του;
Ναι πιθανόν αυτό που μου λες είναι λογικό. Πιθανόν έτσι έγινε αλλά δεν μπορούμε να το γνωρίζουμε. Είχε πάρει πολύ αγάπη όμως η από τη γιαγιά του γιατί η ίδια είχε μια μεγάλη αδυναμία στα αγόρια.
Και ίσως και γι’ αυτό δεν ήταν η μαμά του τόσο θερμή μαζί του.
Η Έλλη Ταχτσή μεγάλωσε δύσκολα. Ξέρεις, οι άνθρωποι όταν μεγαλώνουν δύσκολα ή γίνονται καλύτεροι από αυτό που έζησαν ή χειρότεροι και εκδικητικοί. Η αγάπη είναι αυτή που εξομαλύνει τα πάντα και την αγάπη την στερήθηκαν από την οικογένεια τους και ο Κώστας και η Έλλη.
Πόσο σημαντικό είναι να εμπιστευτείς ένα δημιούργημά σου σε έναν συνεργάτη και να υπάρχει και ένα άριστο αποτέλεσμα; Ήταν αποφασισμένο ότι θα γράψεις το έργο και θα το σκηνοθετήσει ο Βαγγέλης και θα το παίξει η Ράνια;
Αποφασισμένο ήταν ότι θα το σκηνοθετήσει ο Βαγγέλης Λάσκαρης όταν μου έγινε η πρόταση. Με τον Βαγγέλη είχαμε συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν. Με είχε σκηνοθετήσει σε ένα one woman show που είχα κάνει. Επίσης είχα δει και τις δουλειές του και είχαμε απόλυτη εμπιστοσύνη στον Βαγγέλη και ο Δημήτρης και εγώ. Η Ράνια ήταν κάτι που το αποφασίσαμε από κοινού γιατί την αγαπάμε και την εκτιμούμε ως ηθοποιό και ως άνθρωπο.
Όλοι όσοι έχουν παρακολουθήσει την παράσταση λένε ότι πρόκειται για ένα πραγματικά εκπληκτικό αποτέλεσμα.
Είναι εκπληκτικό γιατί η Ράνια είναι ένας άνθρωπος, ο οποίος δουλεύει πάρα πολύ τους ρόλους της. Σέβεται τη δουλειά που κάνει και της δίνει την βαρύτητα που της πρέπει. Η Ράνια, όταν εμείς κάναμε την πρώτη συνάντηση είχε ήδη διαβάσει το έργο τέσσερις φορές και ήρθε με σημειώσεις. Ήξερε το κείμενο μπορώ να σου πω καλύτερα και από μένα που το έχω γράψει.
Πολύ σημαντικό αυτό γιατί είναι ένα παιδί σου το έργο αυτό και βρίσκεται σε καλά χέρια.
Ναι ακριβώς.
Υπάρχει μια χημεία μεταξύ σας!
Για μένα είναι μια ευλογημένη στιγμή αυτή τη συνύπαρξη που η ζωή μου χάρισε και είμαι ευγνώμων.
Είναι ένα κομμάτι μέσα από την ψυχή σου. Ένας συγγραφέας ασχολείται συνήθως με ένα θέμα για το οποίο έχει ανάγκη να επικοινωνήσει. Να αναζητήσει απαντήσεις σε κάποια ερωτήματά που τον απασχολούνε. Υπάρχει κάποια προσωπική σου ερώτηση για την οποία μπορεί να πήρες απαντήσεις; Βρήκες στοιχεία του εαυτού σου μέσα απ’ όλη αυτή την διαδρομή;
Κοίταξε τώρα βρήκα πολλά στοιχεία αν και δεν έχουμε κοινή ζωή. Εγώ είχα μια μάνα που με αγαπούσε πολύ. Με λάτρευε και το ίδιο ίσχυε και για μένα. Αλλά πάντα στις ζωές των άλλων βρίσκεις σημεία να ταυτιστείς και να προβληματιστείς.
Εκτίμησες πράγματα που μπορει να θεωρούσες πριν ως δεδομένα;
Εννοείτε ότι εκτίμησα. Δεν θεωρώ δεδομένο τίποτα, γι’ αυτό και δείχνω μεγάλη κατανόηση στους ανθρώπους που αντιλαμβάνομαι ότι δεν έχουν πάρει αυτό που έχω πάρει εγώ. Γιατί αυτό που έχω πάρει είναι ο μεγαλύτερος θησαυρός που μπορεί να έχει ένας άνθρωπος. Την αγάπη. Οπότε τα κοινά στοιχεία που μπορεί να δώ είναι η προσπάθεια που έκανε ο Κώστας Ταχτσής και η μητέρα του να επιβιώσουν. Στη δυναμική που είχανε να κάνουνε αυτά που πραγματικά θέλανε χωρίς να υπολογίζουν τίποτα και κανέναν, όχι με την έννοια του “πατάμε επί πτωμάτων” αλλά στο ότι αυτή είναι η ζωή μου. Έτσι είμαι. Αυτό θέλω. Με αποδέχομαι και προχωράω.
Να περάσουμε τώρα λίγο και σε σένα. Σπούδασες Νομική αλλά σε κέρδισε η υποκριτική.
Ανέκαθεν.
Έχεις γράψει και δύο ποιητικές συλλογές και διαβάζοντας το βιβλίο συνειδητοποίησα ότι έχεις μέσα έναν ρέον ποιητικό λόγο που μαρτυρά την ενασχόλησή σου με την ποίηση. Η γραφή σου αντανακλά ένα βαθιά ποιητικό άτομο, γνήσιο.Θαρρώ πως έχεις ίδια στοιχεία με αυτό που είπες πριν “είμαι αυτή που είμαι ,θα υπηρετήσω αυτό που αγαπώ, θα κάνω αυτό που αγαπώ και δεν προσδοκώ κάτι΄.Και το λέω αυτό γιατί ενώ έχεις κάνει μια αξιόλογη πορεία μέσα στο χώρο,έχεις παίξει για μένα σε πολύ σημαντικές παραστάσεις με πολύ ωραίες ερμηνείες, παραμένεις γνήσια. Δεν κοιτάς να κάνεις κάτι το οποίο δεν είσαι. Να προσποιείσαι κάποια άλλη Κική μέσα σε αυτόν τον χώρο για να προωθήσεις τον εαυτό σου.
Θα σου πω γιατί είμαι αυτή. Έμαθα από τους γονείς μου να μην έχω υπεροψία. Κανείς στο σπίτι μας δεν είχε. Δεν είχαμε τέτοια πρότυπα. Ήμασταν όλοι άνθρωποι που παλεύαν να επιβιώσουν, λέγαμε την άποψη μας, σεβόμασταν ο ένας τον άλλον. Επίσης, ήμασταν μια μητριαρχική οικογένεια όπως ήταν και του Ταχτσή . Σπούδασα Νομική για τους γονείς μου. Έτσι ξεκίνησε όλο αυτό.Από παιδάκι ηθοποιός ήθελα να γίνω. Είχα μια τρέλα. Δεν είμαι από αυτούς που τυχαία κατέληξαν στο θέατρο,οπότε αυτό ήταν μια εσωτερική ανάγκη και έτσι προτίμησα να αφήσω την δικηγορία. Θα μπορούσα να έχω ένα γραφείο, να δουλεύω αλλά δεν με αφορά αυτό.Δεν είμαι εγώ αυτή. Εμένα η ζωή μου είναι η τέχνη και αυτό είναι το σπίτι μου. Εκεί νιώθω όμορφα, εκεί είναι το ψυγείο μου εκεί το σαλόνι μου!
Γι αυτό θεωρώ ότι εκτός από εμένα όσοι σε γνωρίσουν ή σε παρακολουθήσουν βλέπουν μια αυθεντικότητα ανθρώπου μία γνησιότητα, είμαι η Κική και είμαι αυτό που δίνω που δίνεις όλο σου τον εαυτό και πάνω στη σκηνή και μέσα από τα ποιήματά σου που έχω διαβάσει ξεδιπλώνεις με πολύ όμορφο τρόπο όλο σου τον ψυχικό κόσμο το πώς αντιλαμβάνεσαι την αγάπη τον έρωτα τις σχέσεις των ανθρώπων και νομίζω πως και αυτό αποτυπώθηκε στο βιβλίο μια ποίηση.
Ναι, γιατί το κυρίαρχο για μένα είναι ο άνθρωπος. Δεν είναι τίποτε άλλο! Κάποτε, πριν πολλά χρόνια σε μια συζήτηση μεταξύ φίλων, με ρώτησαν “θα έκανες θέατρο αν δεν γινόσουν ποτέ γνωστή;” Είπα εννοείται! Εννοείται δεν με νοιάζει να γίνω γνωστή. Η αναγνωρισιμότητα σου δίνει, το προτέρημα να επικοινωνείς με περισσότερους ανθρώπους. Να μπορείς να επικοινωνείς το έργο σου και να μπορείς να έχεις κάποιες επιλογές. Όμως αλλού κρύβεται η ουσία για μένα. Καταρχάς, έχω απομυθοποιήσει τους πάντες. Τους έχω απομυθοποιήσει γιατί έχω δει και τα τρωτά σημεία αυτών των ανθρώπων που νομίζουμε ότι είναι τόσο σπουδαίοι . Σπουδαίοι είναι ελάχιστοι και είναι αυτοί που πραγματικά αφιερώνουν την ζωή τους στα πράγματα.
Επανερχόμαστε στο ίδιο σημείο ότι είσαι πάρα πολύ καλά με τον εαυτό σου. Είσαι ένας άνθρωπος που έχει αποδεχθεί τον εαυτόν του, είσαι ισορροπημένη, έχεις την δική σου καλλιέργεια και είσαι αυτή που είσαι, δεν έχεις ανάγκη να σε ταυτίσουν με κάποιο πρότυπο. Δεν υπάρχει μέσα σου αυτό το έλλειμμα του καλλιτέχνη που επιδιώκει την αποδοχή και την αναγνώριση από τους άλλους με κάθε μέσο.
Όχι να σου πω κάτι, ας πούμε εγώ είμαι τώρα στο Vault
Είναι οικογένεια το Vault, έτσι δεν είναι;
Ναι. Θα μπορούσα να μείνω στο Vault με τον Δημήτρη και τον Μάνο μια ζωή. Εδώ νιώθω οικογένεια. Δένομαι με τους ανθρώπους. Δεν έχω την φιλοδοξία της αναγνωρισιμότητας. Αν θα με ευχαριστούσε κάτι θα ήταν η αναγνώριση αυτών που επικοινωνώ. Για μένα η γεύση είναι η ψυχή, είναι τα κείμενά μου έχουν την απλότητα που εκτιμώ για την ίδια τη ζωή. Από την στιγμή που υπάρχει ο θάνατος για όλους, δεν μπορεί κανείς να έχει υπεροψία για τον εαυτόν του. Όλοι καιγόμαστε στο ίδιο καζάνι.
Με αφορμή τώρα μια άλλη παράσταση στο Vault , έχεις κάνει τις αγιογραφίες της Καραϊσκάκενα και διακρίνω ότι όλο αυτό προέρχεται από την ανάγκη που θέλεις να επικοινωνήσεις και καταφέρνεις τελικά όλο αυτό τον ψυχικό σου τον κόσμο με τα θετικά του και τα αρνητικά του με τις καλές και κακές στιγμές να τον εξωτερικεύσεις με πολλούς καλλιτεχνικούς έτσι τρόπους. Η συγγραφή πότε προέκυψε και πως ήρθε και στη ζωή σου και η αγιογραφία;
Κατ’ αρχάς από παιδί έγραφα ποιήματα, από παιδί ζωγράφιζα, μόνη μου, αυτοδίδακτη. Ανάγκες έκφρασης . Ίσως γι’ αυτό δεν νιώθω καμία έπαρση, καθώς δεν θεωρώ ότι είναι κάτι ιδιαίτερο, είναι απλά μια εσωτερική ανάγκη. Γιατί αυτό είναι τόσο δικό μου και τόσο κατανοητό που δεν θεωρώ ότι είναι κάτι ξεχωριστό ότι έχω κάτι ιδιαίτερο. Το βλέπεις εσύ, το βλέπει κάποιος τρίτος. Για μένα είναι το αυτονόητό μου. Δεν μπορώ να δω ότι, πω πω τι σπουδαίο τώρα κάνει αγιογραφίες ,γράφει, παίζει ,σιγά οκ και κάποιος άλλος χτίζει κόσμους γύρω του! Δεν σώζω, δα, και την ανθρωπότητα…
Καταθέτεις τον εαυτό σου χωρίς να σκέφτεσαι το αποτέλεσμα; Αν θα είναι καλό και αποδεκτό;
Κοίταξε όταν βάζεις αλήθεια σε κάτι μπορεί να μην αρέσει σε κάποιους, αλλά η αλήθεια από μόνη της έχει δύναμη. Δεν μπορεί κάποιος να την αμφισβητήσει, οπότε από εκεί και πέρα είναι “ή σ’ αρέσει ή δεν σ’ αρέσει”, εγώ είμαι αληθινή. Σκέψου ότι η πρώτη μου ποιητική συλλογή έτσι απλά να στο πω, είχε γραφτεί μετά από μεθύσια. Δεν θα μπορούσε να ήταν ψεύτικη ούτως η άλλως. Η δεύτερη ποιητική συλλογή γράφτηκε για τη μάνα μου, που πέθανε. Γράφτηκε μέσα στο νοσοκομείο, μέσα στα τρένα… Δεν γράφω γιατί πρέπει να γράφω. Το δικό μου το “πρέπει “είναι να εκφραστώ. Πρέπει να μιλήσω. Αυτό είναι για μένα το γράψιμο. Είναι μία πρακτική της γλώσσας μου,μια προέκταση του λόγου μου. Άλλος ζωγραφίζει, άλλος κάνει κηπουρική, άλλος κεντάει, εγώ γράφω, παίζω.
Είπες ότι κάθε φορά που γράφεις είναι μια ανάγκη επικοινωνίας.Μετά το τέλος της παράστασης τι θα ήθελες το κοινό να έχει κατορθώσει να καταλάβει και να επικοινωνήσει μέσα από αυτή τη γυναίκα;
Να καταλάβει είναι το θέμα… Το τι θα καταλάβει ο καθένας και τι θα τον αγγίξει είναι δικό του υποκειμενικό θέλω.Ο καθένας έχει άλλα βιώματα.Με ενδιαφέρει όμως να επικοινωνήσει, να ταξιδέψει, να παρασυρθεί να τον αγγίξει σε κάτι. Όλοι μπορούμε να κοιτάμε το φεγγάρι ή τη θάλασσα δεν βγαίνουν σε όλους τα ίδια συναισθήματα. Ότι μας βγάλει… εγώ αφήνω απλά ένα χάρτινο καραβάκι στον ωκεάνο…
Σε ρωτάω γιατί διανύουμε μια εποχή που πενήντα χρόνια μετά την εποχή του Ταχτσή μοιάζει να μην έχει αλλάξει κάτι με όλη αυτή τη βία απέναντι στο διαφορετικό. Είχες έτσι μια προσδοκία να καταλάβει ο κόσμος την ανάγκη αποδοχής σε μια me too εποχή;
Εννοείται ότι το επιθυμώ γιατί ως άνθρωπος και ως γυναίκα είμαι πάρα πολύ ευαισθητοποιημένη πριν από οποιοδήποτε me too. Νομίζω είμαι εκ γενετής έτσι, σε σχέση με την αδικία, όποιο φύλο κι αν αφορά, όποια κατάσταση, όποια εθνικότητα. Είναι αυτό που σου είπα, πάνω απ όλα για μένα είναι ο άνθρωπος μετά έρχονται όλα τα άλλα, οπότε το συγκεκριμένο έργο με τη συμπεριφορά της μάνας του Ταχτσή σε πηγαίνει από την πλευρά του άλλου. Αναγκαστικά όταν γράφεις κάτι, όταν ασχολείσαι με κάποιον, πηγαίνεις στη δική του πλευρά οπότε βλέπεις την δική του οπτική και εκεί μπορείς να καταλάβεις γιατί κάποιος κάνει κάτι, χωρίς απαραίτητα να τον δικαιολογείς.
Ούτε να τον δικάζεις.
Ασφαλώς.
Κι αυτό φαίνεται μέσα στο βιβλίο.
Στην προκειμένη περίπτωση αυτή ήταν μια γυναίκα η οποία βασανίστηκε, ταλαιπωρήθηκε ,έμαθε να είναι έτσι.
Κλείνοντας θα ήθελα να σε ρωτήσω για ένα σημείο του βιβλίου όπου γράφεις κάτι που θεωρώ ότι είναι μέσα από τον δικό σου τον λυρισμό. Τα λόγια που θα ήθελε να πει -και με έχουν συγκλονίσει- η μάνα του Ταχτσή που δεν τα είπε ποτέ γιατί στα τελευταία της τον έδιωξε από το νοσοκομείο «έλα στη μανούλα σου βρε πρωτοσπαθάριε και να τρέξεις να μ’ αγκαλιάσεις να σε σφίξω κι εγώ στην αγκαλιά μου να αγαπηθούμε όπως αξίζουμε για πρώτη φορά και τελευταία να ηρεμήσουν οι ψυχές μας γιατί μόνο η αγάπη ημερεύει τον άνθρωπο Κώστα και μείς την στερηθήκαμε .» Αυτό πόσο είναι της Κικής και πόσο είναι πόσο θα μπορούσε να το έχει πει η Έλλη.
Αυτό είναι μια ευαισθησία της Κικής όσον αφορά γενικότερα τον κόσμο, γιατί έχω μεγάλη ευαισθησία στους ανθρώπους που στερήθηκαν την αγάπη. Όταν τη ρώτησα,την εγγονή της ηρωίδας μου, την Έλλη Αρτέμη Ταχτσή, τι θα πιστεύεις ότι θα έλεγε σήμερα η γιαγια σου αν ζούσε, μου είπε: “αν ζούσε σήμερα θα ήθελε να ζητήσει συγνώμη γιατί κι αυτή στερήθηκε την αγάπη.’’ Συνεπώς, αυτό είναι το συμπέρασμα ,αυτή είναι όλη η ουσία. Οι άνθρωποι που έχουν αγαπηθεί δεν είναι σκληροί απέναντι στους άλλους, έχουν κατανόηση.Οι άνθρωποι που δεν έχουν αγαπηθεί όμως, παλεύουν με δαίμονες και γιατί; Γιατί προσπαθούν να βρουν την αγάπη που στερήθηκαν.
Κάπου εδώ έφθασε η ώρα να απολαύσουμε το έργο επί σκηνής. Σε ευχαριστώ θερμά.
Κι εγώ σε ευχαριστώ.
Επιμέλεια άρθρου: Δημήτρης Κοτσίφης