Με αφορμή τη σημερινή πρώτη παρουσίαση του έργου του Τίμοθυ Ντέιλι “Άνθρωπος στη Σοφίτα “ σε δική της μετάφραση και σκηνόθεσία στο “Αγγέλων Βήμα” η Γλύκα Στόιου μας μίλησε για την παράσταση, το συγγραφέα, τη δουλειά και τη ζωή της στη Ρώμη
1. Ποιος είναι ο Άνθρωπος στη Σοφίτα;
Είναι ένας Εβραίος που βρίσκει καταφύγιο στη Σοφίτα δύο Αντισημιτών Γερμανών λίγο πριν το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στη μικρή πόλη του Έλμσχορν στη Γερμανία. Ο Ντάνιελ Μπλίκμαν επιδιορθώνει αντικείμενα που χρειάζονται επισκευή, ο Χερ Μόλερ τα ανταλλάσσει για φαγητό και επιβιώνουν όλοι με αυτή τη συνθήκη. Όταν ο πόλεμος τελειώνει, το ζευγάρι αποφασίζει να μην του αποκαλύψει την αλήθεια, γιατί εξακολουθεί να έχει ανάγκη από την οικονομική του βοήθεια. Και ο Εβραίος εξακολουθεί να μένει στη σοφίτα, πάντα ευγνώμων που τον κρύβουν από τους Ναζιστές. Πρόκειται για μια αληθινή ιστορία. Εβραίος ο υπέροχος Περικλής Λιανός. Έχουμε ωραίο κάστινγκ: Μαρία Μαλταμπέ, Νίκη Μαυροειδή, Μίλτος Σαμαράς. Οι φανταστικοί φωτισμοί είναι του Βαγγέλη Μούντριχα και βοηθός σκηνοθέτη είναι η Έλενα Στόιου.
2. Τι έχει να πει αυτή η ιστορία στο σήμερα;
Είναι μια ιστορία που φωτίζει μια άγνωστη σε μας πτυχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, που αφορά στο τι ακολούθησε μετά το θάνατο του Χίτλερ στη ναζιστική Γερμανία. Οι καιροί μπορεί να αλλάζουν, τα ανθρώπινα συναισθήματα όμως δεν αλλάζουν. Μπορεί η ιστορία αυτή να εκτυλίχθηκε 70 χρόνια πριν, ωστόσο είναι γραμμένη με ένα σύγχρονο θεατρικό λόγο και ψηλαφίζει συναισθήματα και καταστάσεις που δεν αλλάζουν ανά τους αιώνες όπως είναι ο έρωτας, η αγάπη, η προδοσία, το πάθος, η ανάγκη, η επιβίωση.
3. Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζεται στην Ελλάδα. Πώς το ανακάλυψες αυτό το έργο και γιατί επέλεξες να το μεταφράσεις;
Το αστείο στη γνωριμία μου με τον Τίμοθι Ντέιλι είναι ότι είμαι από την Ελλάδα, είναι από την Αυστραλία και είπαμε το “χαίρω πολύ” σε ένα συνέδριο θεάτρου στην Αλάσκα. Το αστείο συνεχίζεται, καθώς έκανα τη μετάφραση του έργου του στη Ρώμη και κλείσαμε τη συμφωνία με το θέατρο Αγγέλων Βήμα για την παραγωγή όσο βρισκόμουν στη Γερμανία και ο συγγραφέας στη Γαλλία. Ο Ντέιλι γράφει με έναν τρόπο καθηλωτικό. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε όλο τον κόσμο. Τον ρώτησα με φόντο τα πανύψηλα βουνά της Αλάσκας αν έχει παρουσιάσει έργα του στην Ελλάδα. Μου είπε όχι, αλλά ότι θα το ήθελε πολύ. Και κάπως έτσι, ανέλαβα να του ανοίξω ένα παράθυρο στο ελληνικό θέατρο. Ο “Άνθρωπος στη Σοφίτα” με συγκίνησε, γιατί ακροβατεί ανάμεσα στο ρεαλισμό και το όνειρο και θέτει ένα ερώτημα που αφορά όλους τους ανθρώπους που φτάνουν στα άκρα: “Τι θα έκανες εσύ στη θέση τους”;
4. Έχεις κάνει τη μετάφραση, σκηνοθετείς, έχεις αναλάβει και την εικαστική επιμέλεια. Πολυπράγμων ή control freak;
Στο θέατρο νομίζω ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να έχει την ολιστική ευθύνη μιας παράστασης είτε γράφει, είτε παίζει, είτε σκηνοθετεί, είτε επιμελείται τα φώτα. Ένας γνήσιος θεατρίνος – ένας πρακτικός του θεάτρου – ειδικά ο σκηνοθέτης – οφείλει να γνωρίζει απ’ όλα: το ύφασμα που θα χρησιμοποιηθεί, τις εντάσεις στα φώτα, τα σκηνικά αντικείμενα, τα λόγια, όλα απ’ έξω κι ανακατωτά. Και θα σφουγγαρίσει τη σκηνή, αν κάτι πάει στραβά, και τα σκηνικά θα βοηθήσει να στηθούν, αν κάτι πάει στραβά. Πρέπει να είσαι συνεχώς σε εγρήγορση να αντιμετωπίζεις απρόβλεπτες καταστάσεις. Το θέατρο έχει πολλούς αστάθμητους παράγοντες. Σε προσωπικό επίπεδο, αποφεύγω να παίζω και να σκηνοθετώ παράλληλα ή να σκηνοθετώ και να έχω και την ευθύνη της παραγωγής. Είναι μεγάλος ο όγκος της δουλειάς και είναι αδύνατον να πάρει κανείς δύο καρπούζια κάτω από μία μασχάλη χωρίς να ρίξει το ένα. Στον «Άνθρωπο στη Σοφίτα», η μετάφραση έγινε σε άλλο χρόνο από τη σκηνοθεσία και την εικαστική επιμέλεια και έχω βοηθό την αδερφή μου, την Έλενα Στόιου, που είναι για μένα θησαυρός.
5. Πώς είναι η ζωή στη Ρώμη;
Γλυκιά. Όταν είμαι θλιμμένη ή νοσταλγώ την Ελλάδα, περπατώ στα σοκάκια του κέντρου, θαυμάζω το συγκερασμό της αρχαίας ρωμαϊκής, της αναγεννησιακής και της σύγχρονης αρχιτεκτονικής και λέω μπροστά σε αυτό το μεγαλείο ότι «η ζωή τελικά είναι γλυκιά». Είμαστε ούνα φάτσα ούνα ράτσα σε αρκετά πράγματα. Αν εξαιρέσεις τη γλώσσα, νιώθω σαν στο σπίτι μου. Μετακόμισα πρόσφατα και ακόμα ανιχνεύω τον τρόπο ζωής, αλλά είμαι σε παραγωγική φάση: συγκεντρώνω συνεργάτες για να ανέβει ο «Άνθρωπος στη Σοφίτα» του χρόνου το φθινόπωρο στα Ιταλικά σε θέατρο της Ρώμης, αρχές Μάρτη του 2018 παρουσιάζω το έργο μου Life Is A Fairytale σε παραγωγή και συν-σκηνοθεσία της Gaby Ford και του English Theatre Of Rome για τους αγγλόφωνους που μένουν εκεί.
6. Εκτός από πρακτικός του θεάτρου είσαι και ντοκιμαντερίστρια. Πώς συνδέεται η μία με την άλλη τέχνη;
Και στο θέατρο και στο ντοκιμαντέρ αφηγούμαι ιστορίες. Στο θέατρο λειτουργώ με συμβολισμούς, αγαπώ την εξελικτική διαδικασία των προβών και το πώς παρουσιάζεται στο τέλος ένα άψυχο κείμενο φιλτραρισμένο από το μυαλό και την ψυχή των ηθοποιών. Στο ντοκιμαντέρ αφηγούμαι αληθινές ιστορίες με τους αληθινούς πρωταγωνιστές. Είναι άλλη η διαδικασία, αλλά το αποτέλεσμα είναι κοινό: σκοπός είναι να εμπνεύσεις και να εμπνευστείς, πάντα με σεβασμό στον άνθρωπο και στο κοινό που παρακολουθεί το έργο.
Η Γλύκα Στόιου είναι πρακτικός του θεάτρου και ντοκιμαντερίστρια. Στην Αθήνα, παρουσιάζεται η παιδική παράσταση «Κι όμως… κινείται!» σε δικό της κείμενο και σκηνοθεσία στο Μουσείο Τηλεπικοινωνιών και το έργο «Άνθρωπος στη Σοφίτα» του Τίμοθι Ντέιλι σε δική της μετάφραση και σκηνοθεσία στο θέατρο Αγγέλων Βήμα που ξεκινάει από 23 Οκτωβρίου, κάθε Δευτέρα στις 19:00 και κάθε Τετάρτη στις 21:00. Πληροφορίες για την παράσταση μπορείτε να δείτε ΕΔΩ
συνέντευξη στην Γεωργία Παντέλη
φωτο: Δημήτρης Σουμελίδης,