Ενώ ο κόσμος καίγεται κυριολεκτικά, και στη μικρή μας χώρα δεν ξέρεις επίσης με τι να πρωτοασχοληθείς από τα τόσα ανοιχτά μέτωπα που – όσο κι αν αγαπώ τις λίστες δυσκολεύομαι να απαριθμήσω πια – θα ήθελα να κάνω μια μικρή αναφορά σε ένα άλλο θέμα, ήσσονος σημασίας ενδεχομένως αλλά ενδεικτικό της όλης νοοτροπίας και κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα για τους καλλιτέχνες και την καλλιτεχνική εργασία.
Σημειώνοντας ξανά ότι αυτή είναι η κορυφή του παγόβουνου – ή έστω μια κορυφή της παγωμένης οροσειράς – θα ήθελα να σας θυμίσω εκείνο το πολύ ωραίο κάλεσμα που είχε βγει τον Ιανουάριο του ’25 από το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων και τον τότε διευθυντή του Τάσο Αγγελόπουλο και αποτελούσε κάλεσμα για πραγματοποίηση νέων παραστάσεων την περίοδο Ιουνίου – Σεπτεμβρίου 2025. Ήταν ένα κάλεσμα – υπόδειγμα, φρέσκο στη διατύπωσή του, ψαγμένο, δουλεμένο, πρωτότυπο και θελκτικό και στον τρόπο υποβολής των προτάσεων. Ένα κάλεσμα που με το που βγήκε άρχισε να αποστέλλεται δεξιά κι αριστερά στον χώρο, όσο λίγα. Τέλος Φλεβάρη δημόσια ανακοινώθηκε στα social media ότι έχουν κατατεθεί 69 προτάσεις από «κάθε γωνιά της Ελλάδας και το εξωτερικό».
Κι ενώ περιμένουμε τα αποτελέσματα, τα οποία έχουν ήδη καθυστερήσει να βγουν σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ ανακοινώνει στις αρχές Απριλίου την παραίτησή του. Θα είχε σίγουρα τους λόγους του.
Τι γίνεται με το κάλεσμα; 3 μήνες μετά την παραίτηση, σήμερα μέσα Ιουλίου, ανακοινώνεται στις 69 ομάδες καλλιτεχνών ότι το κάλεσμα ματαιώνεται γιατί έχει παρέλθει ο χρόνος που υποτίθεται ότι θα πραγματοποιούνταν οι παραστάσεις καθώς καθυστέρησαν οι διαδικασίες για την ανάδειξη νέας καλλιτεχνικής διευθύντριας. Στο μεταξύ δύο email μου προς το ΔΗΠΕΘΕ για μια απάντηση – έστω και για τη ματαίωσης της δράσης – είχαν πέσει στο κενό. Φυσικά και η Ρηνιώ Κυριαζή, η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια, δεν είναι υποχρεωμένη να πραγματοποιήσει τη δράση∙ ενδεχομένως κάτι τέτοιο να μη γίνεται κιόλας καθώς το κάλεσμα αποτελεί σύλληψη του προηγούμενου διευθυντή, που από όσο γνωρίζω είχε εισηγηθεί την υλοποίηση του έργου, ωστόσο πραγματικά δεν έχω ιδέα πώς λειτουργούν αυτά τα πράγματα.
Όμως σ’ αυτήν τη χώρα -που βέβαια δεν είσαι σίγουρος και για πολλά άλλα πράγματα όπως το αν θα φτάσεις στον προορισμό σου- όταν είσαι επαγγελματίας, εργαζόμενος στο θέατρο πολλές φορές δεν είσαι σίγουρος και αν για ένα κάλεσμα που καταθέτεις χρόνο, ενέργεια, κόπο, σκέψη και χρήμα ακόμη, όπως κι οι άλλες 68 ομάδες, θα λάβεις κάποια απάντηση, θα αξιολογηθεί η πρότασή σου κι εν τέλει θα σου ανακοινωθεί ότι π.χ. δεν πήραμε εσάς αλλά αυτές τις δύο παραστάσεις.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μου συμβαίνει κάτι τέτοιο, ειδικά με ΔΗΠΕΘΕ. Κι αυτό φαίνεται να είναι «εντάξει». Κι ακόμη περισσότερο ενοχλούμαι που στη «χαρά» είμαστε όλοι μαζί και ανεβάζουμε και ξανανεβάζουμε στο facebook του ΔΗΠΕΘΕ το call και καρδούλες. Στη λύπη όμως, στη ματαίωση; Όχι αυτά τα μαθαίνουμε μεταξύ μας, οι 69. Στη ματαίωση οι καλλιτέχνες μόνοι τους.
Γιατί τα γράφω όλα αυτά; Τρέφω βαθύτατη εκτίμηση στον πρώην και τη νυν καλλιτεχνική διευθύντρια, τόσο σε επίπεδο καλλιτεχνικό όσο και σε επίπεδο ανθρώπινο.
Το κείμενό μου – μετά από συζητήσεις και με αρκετούς συναδέλφους – στρέφεται ενάντια σ’ αυτήν την παγιωμένη αντίληψη, κυρίαρχη και σε αρκετά ΔΗΠΕΘΕ που δεν λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους καλλιτέχνες που συνεργάζονται ή που πρόκειται δυνητικά να συνεργαστούν. Αυτή η συστηματική έλλειψη επαγγελματικής αντιμετώπισης – η απουσία απαντήσεων, η καθυστερημένη ενημέρωση, η έλλειψη διαφάνειας – είναι άλλος ένας τρόπος υποβάθμισης των καλλιτεχνών σε χομπίστες.
Η κορυφή της παγωμένης οροσειράς, ξέρω…