Προβληματισμοί πάνω στην υπερβολική κυκλοφορία του αυτοκινήτου…
– Η εικόνα της πόλης κατακερματίζεται…
Η πόλη οργανώνεται και διακόπτεται από γκρίζους, ασφαλτοστρωμένους δρόμους, γεμάτους με παρκαρισμένα (συνήθως) ή ακινητοποιημένα λόγω κίνησης (πολύ συχνά) αμάξια.
Κι εσείς; Πόσο σίγουροι είστε ότι βλέπετε τα ισόγεια στους δρόμους όπου κινείστε; Με δεδομένο ότι μπροστά θα είναι σίγουρα σταθμευμένο ένα αμάξι, κάποιος θα μπορούσε από πίσω να κάνει πολλές παλαβομάρες…
(οι κρυφές γωνιές της πόλης, προσωπικό αρχείο)
– Μεγάλες εκτάσεις σπαταλιούνται…
Και φυσικά δεν είναι μόνο οι δρόμοι! Πέρα από τα οδοστρώματα και τους κόμβους (που πολλές φορές διαθέτουν και εξαιρετική μορφοπλασία), τα αυτοκίνητα απαιτούν για δικές τους κι άλλες μεγάλες εκτάσεις, αφιερωμένες σε πρατήρια βενζίνης, συνεργεία, χώρους για parking στις πόλεις και στα κτήρια κ.α.
– Όσοι δεν έχουν αυτοκίνητο δυσκολεύονται…
Η μετάβαση από το πεζοδρόμιο στο δρόμο δεν είναι ποτέ κάτι τόσο απλό όσο φαίνεται… Η ελληνική ομάδα των Streetpanthers έχει καθιερώσει γι’ αυτό το σκοπό ευφάνταστα αυτοκόλλητα, με την επιγραφή: «Είμαι γάϊδαρος, παρκάρω όπου γουστάρω!» Βεβαίως, πέρα από τους πεζούς, δυσκολίες συναντούν και οι ποδηλάτες και τα ΜΜΕ. (Όσο για το Άτομα με Αναπηρία, ο χώρος του σχολίου αυτού είναι πολύ μικρός, αφού ο αποκλεισμός τους από την πόλη γίνεται με κάθε πιθανό τρόπο.)
– Το αρχικό πλεονέκτημα της ταχύτητας έχει αναιρεθεί…
Με τα λόγια της αμερικανίδας θεωρητικού Jane Jacobs: «Οδηγηθήκαμε στρεβλά στο να αντικαταστήσουμε στην πραγματικότητα κάθε άλογο στους πολυσύχναστους δρόμους της πόλης με μισή ντουζίνα περίπου μηχανικά οχήματα, αντί να χρησιμοποιήσουμε κάθε μηχανικό όχημα για να αντικαταστήσουμε μισή ντουζίνα περίπου άλογα. Τα μηχανικά αυτοκίνητα, στην υπεραφθονία τους, δουλεύουν νωθρά και γυρίζουν στο ρελαντί. Ως μια συνέπεια αυτής της τόσο χαμηλής αποδοτικότητας, τα δυνατά και γρήγορα οχήματα, ασφυκτιούμενα μέσα στον πλεονασμό τους, δεν κινούνται και πολύ γρηγορότερα από τα άλογα.» 1
Jeff Brows, από τη σειρά Highway Landscape
Did – You – Know ?
– Τα αυτοκίνητα χρησιμοποιούνται για κάθε οκτώ περίπου στα δέκα χιλιόμετρα διαδρομής στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι μισές από όλες τις διαδρομές που γίνονται με αυτοκίνητο είναι μικρότερες των έξι χιλιομέτρων 2.
– Στην Ελλάδα το 2011 μετρήθηκαν 5.278.270 Ι.Χ. αυτοκίνητα (το 1995 κυκλοφορούσαν 2.171.201) 3. Παρόλ’ αυτά, στην κατάταξη για το ποσοστό αυτοκινήτων ανά πληθυσμό στις πρωτεύουσες βρισκόμαστε στην 39η θέση, με πρώτη θέση να κατέχει το Mεξικό, με ποσοστό περίπου 91% !
– Το 80% περίπου της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Αθήνα και τα άλλα αστικά κέντρα κατά τη διάρκεια της θερμής περιόδου του έτους οφείλεται στην κυκλοφορία των οχημάτων 4.
– Στις 22 Σεπτεμβρίου κάθε χρόνο γιορτάζουμε την Ημέρα Χωρίς Αυτοκίνητο, θεσμός που πρωτοεμφανίστηκε το 1994.
– Το carpooling αποτελεί έναν πολύ διαδεδομένο τρόπο μετακίνησης με αμάξι στο εξωτερικό, και σταδιακά και στην Ελλάδα. Η ιδέα είναι απλή: όσοι κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση, μπορούν να ταξιδέψουν και στο ίδιο αμάξι, γλιτώνοντας βενζίνη, ρύπους, και κάνοντας ταυτόχρονα και νέες γνωριμίες…
– Η καινούρια οργάνωση Visions2030 στη Μεγάλη Βρεταννία, που συστάθηκε καταρχάς από πανεπιστημιακούς, έβαλε στόχο να αλλάξει την κυκλοφοριακή πολιτκή τεσσάρων πόλεων, και να μειώσει τη χρήση του αυτοκινήτου σε ποσοστό πάνω από 80%.
– Τον Οκτώβριο του 1999 δημιουργήθηκε η διεθνής ένωση πόλεων City Slow με στόχο να ανακτήσουν οι πόλεις ρυθμούς βραδύτερους και πιο ανθρώπινους. Για την ένταξή του, ένας δήμος πρέπει να εφαρμόσει συγκεκριμένες πολιτικές, σχετικές με την περιβαλλοντική προστασία, την προώθηση της αυτόχθονης παραγωγής, την επανάχρηση των παλιών κτηρίων, τον περιορισμό χρήσης των αυτοκινήτων, την επιβράβευση της φιλοξενίας κ.α. Πολλοί μικροί δήμοι σε πολλές χώρες συμμετέχουν στο δίκτυο.
Για το τέλος, για να επιστρέψουμε στα «δικά μας», επιλέγουμε να παραθέσουμε ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη του συγκοινωνιολόγου Θάνου Βλαστού, στο Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα:
«Η ελληνική πόλη φτιάχτηκε ανυποψίαστη για το αυτοκίνητο και τώρα δεν το χωράει. […] Μην έχετε την αίσθηση όταν βγαίνετε στον δρόμο και πέφτετε πάνω σε μπλοκαρισμένες καταστάσεις από αυτοκίνητα ότι είναι πολλά όλα αυτά, απλώς είναι στενοί οι δρόμοι μας και δημιουργούν τον κορεσμό. Στην πραγματικότητα έχουμε καταφέρει να πνιγόμαστε σε μία κουταλιά νερό γιατί ακριβώς οι πόλεις μας δεν έχουν τον εξοπλισμό εκείνο για να δουλέψουν όπως ακριβώς ζητάει η φυσιογνωμία τους. Εδώ φτιάξαμε πόλεις πάρα πολύ μικρές, αν στη θέση όλων αυτών των χιλιάδων αυτοκινήτων είχαμε δημόσια συγκοινωνία, εάν είχαμε τη δυνατότητα να περπατήσουμε και να κάνουμε ποδήλατο, τότε θα βλέπατε αυτές τις πόλεις να αλλάζουν τελείως μορφή, να αλλάζουν εικόνα, να γίνονται πραγματικά όμορφα παιχνίδια για να τα ζεις και να παίζεις και να απολαμβάνεις τη ζωή σου μέσα σ’ αυτές.» 5
Βιντεάκι, The Cars, Drive
http://www.youtube.com/watch?v=ZE5SBE78ZOM&feature=related
Της Μαρίας Σερέτη, 11/7/2012
Παραπομπές και λινκς:
(1) Βλ. Σελ. 343 στο βιβλίο: Jacobs, Jane, 1961, The Death and Life of Great American Cities, Random House, USA (μτφ δική μου)
(2) Όπως διαβάζουμε σε δημοσιεύσεις της ΕΕ σχετικές με το περιβάλλον http://ec.europa.eu/environment/archives/eufocus/clean_air_el.pdf
(3) Από στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ
(4) Όπως διαβάζουμε σε δημοσίευση της ελληνικής ΜΚΟ «Κλίμακα» http://www.klimaka.org.gr/newsite/downloads/evropaiki_imera_horis_aftokinito.pdf
(5) Από τη συνέντευξή του στο site του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα http://www.rwf.gr/1389/συνεντεύξεις/θάνος-βλαστός/
StreetPanthers/ http://www.streetpanthers.gr/
Visions2030/ http://www.visions2030.org.uk/
Carpooling/ http://www.carpooling.com/
Carpooling στην Ελλάδα/ http://www.carpooling.gr/ και http://www.sinepivatismos.gr/
City Slow/ http://www.cittaslow.org/
Jeff Brows/ http://www.jeffbrouws.com/