Τι μπορεί να συνδέει τον Τσιτσάνη με το Σούμαν; Την Ελλάδα του σήμερα με τη Γερμανία του 1800;
Η Σοφία Καψούρου με το έργο της “Σούμαν” δίνει τις απαντήσεις, αφηγούμενη δύο ξεχωριστές ιστορίες, διαφορετικών εποχών και τόπων η καθεμία, τοποθετώντας τες όμως στο ίδιο πλαίσιο του έρωτα, της μουσικής του ρομαντισμού και της δημιουργίας.
Το έργο είναι πρωτότυπο, ευφυές ως προς τη σύλληψή του και εξαιρετικό στην λογοτεχνική του απόδοση: λόγος φρέσκος, ζωντανός και καθημερινός στη ιστορία του τώρα – λόγος έμμετρος, ποιητικός και ρομαντικός στην ιστορία του τότε, σαν τις καντάδες των τροβαδούρων κάτω από τα πέτρινα μπαλκόνια. Είναι πραγματικά εντυπωσιακό το γεγονός πως οι ήρωες μιλούν για ζωή, έρωτα και αγάπη χρησιμοποιώντας μουσική ορολογία, σε ένα ευφάνταστο παιχνίδι λέξεων και νοημάτων από τη συγγραφέα. Ίσως γιατί η μουσική είναι ζωή, και η ζωή βρίσκει νόημα μέσα στη μουσική.
Ο Λευτέρης Γιοβανίδης, πήρε αυτό το λογοτεχνικό κομψοτέχνημα και το μετουσίωσε σε θεατρική πράξη, αναδεικνύοντας τις προθέσεις της συγγραφέως και την ατμόσφαιρα του έργου, χτίζοντας λεπτό προς λεπτό και σκηνή-τη σκηνή δύο ξεχωριστούς μα στο βάθος τόσο ίδιους κόσμους.
Τοποθέτησε πίσω από πλέγμα ανάμεσα σε νεκρές και άψυχες κούκλες, σαν έναν σκοτεινό ζωγραφικό πίνακα τον κόσμο των μη ζώντων, απ’ όπου έμπαιναν και έβγαιναν οι πρωταγωνιστές της ιστορίας με θέμα τη ζωή του Σούμαν.
Την κύρια δράση και των δύο ιστοριών την τοποθέτησε σε ένα τεράστιο “μοναστηριακό” τραπέζι εργασίας που κινείται γύρω από άξονα και όπου γίνεται ραπτομηχανή, πιάνο, μπανιέρα, κρεβάτι, οι τόποι και τα τοπία των ιστοριών για να καταλήξει σε δείκτες ένός τεράστιου ρολογιού που δημιουργείται σταδιακά με τα φώτα, όσο οι ζωές και τα πάθη προσχωρούν και αποκαλύπτονται καταδεικνύοντας την τραγική ταύτιση των βίων μέσα στο χρόνο.
Ο Λευτέρης Γιοβανίδης ευτύχησε πραγματικά με όλους τους συνεργάτες του: την Ελένη Μανωλοπούλου με τον εικαστικό χωροχρόνο που τοποθέτησε την παράσταση, τον Νίκο Σωτηρόπουλο με τα φώτα που ζωγραφίζουν ιδέες και περιεχόμενα, με τις Λίνα Σταυροπούλου και Τζίνα Ηλιοπούλου που φόρεσαν στους ηθοποιούς παραμυθένια κοστούμια σε πλήρη αρμονία με το ύφος και το πνεύμα των δύο ιστοριών, τη Ζωή Χατζηαντωνίου, που με τη διαδασκαλία της κίνησης έδωσε ρομαντική πνοή και αιθέρια ενέργεια στους χαρακτήρες. Και βέβαια με το σύνολο των ηθοποιών που οικοδόμησαν τη σπουδαία αυτήν παράσταση.
Ο Λευτέρης Βασιλάκης, καταφέρνει και αποδίδει με αξιοθαύμαστη αμεσότητα τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του Σούμαν, ρομαντικός και χαμένος στο πάθος της δημιουργίας, εύθραστος και ερωτευμένος. Η Ελεάννα Καυκαλά στο ρόλο της Κλάρας Σούμαν, της γυναίκας του συνθέτη, γοητευτική με μάτια λαμπερά και σπινθηροβόλα, φωνή της λογικής και της ευαισθησίας συνάμα. Ο Πέρης Μιχαηλίδης, δύστροπος πατέρας της Κλάρας, με λεπτές αποχρώσεις χιούμορ και ειρωνίας. Στο ίδιο μήκος και η επιλογή της Τζίνης Παπαδοπούλου για την αυστηρή και κακότροπη μητέρα του Σούμαν, ενώ η Δήμητρα Μητροπούλου ανάγεται στο βαθύτερο alter ego του συνθέτη, μπαίνοντας στο ρόλο της από καιρό νεκρής αδερφής του, περιφερόμενη στον κόσμο των νεκρών και σχολιάζοντας ή προμηνύοντας τα δρώμενα. Ο Γιάννης Παπαδόπουλος, ιδανικός Γιοχάνες Μπραμς , νεαρός μαθητής και αντίζηλος του Σούμαν, να ενσαρκώνει έκδηλα την αμηχανία του νεαρού της ηλικίας του χαρακτήρα του, αλλά και το δέος και την αφοσίωση στο δάσκαλό του. Ο Γιάννης Ασκάρογλου, άκρως ικανοποιητικός στους σύντομους συνδρομητικούς ρόλους του δικαστή και του γιατρού.
Στην ιστορία του σήμερα ο Αλέξανδρος Καλπακίδης, ενδύεται το ρόλο του Ρώσου πιανίστα, με πινελιές άλλοτε επιτηδευμένης αφέλειας και άλλοτε παθιασμένης ορμητικότητας, αναδεικνύοντας το σπουδαίο υποκριτικό ταλέντο του και την άνεσή του να “μπαίνει” σε δύσβατους και πολύπλοκους ρόλους. Δίπλα του η Δήμητρα Λαρεντζάκη, άψογη στην ερμηνεία της ηρωίδας της, που έχει παθιαστεί, έχει ατυχήσει, εχει εξοργιστεί και έχει αγαπήσει τις τέχνες της και η ζωή της αποκόμισε λογική και κάποιες στιγμές μια ιδιότυπη κυνικότητα που της επέτρεψε να προχωρήσει και να μείνει ζωντανή..
Ο “Σούμαν” στο Εθνικό Θέατρο είναι μια αξιοθαύμαστη παράσταση. Γιατί μιλάει για πολλά, για πάρα πολλά, στο θεατή και με τρόπο βαθιά ατμοσφαιρικό. Γιατί με αφορμή μια θεατρική παράσταση, μπορείς να μιλήσεις για τέχνη, μουσική, έρωτα, αγάπη, αφοσίωση, πάθος, δημιουργία. Γιατί αυτό που ήταν ο Σούμαν, μπορείς να το αναγνωρίσεις και σήμερα. Γιατί όλα αυτά που παρακολουθείς, όπως τόσο εύστοχα σχολιάζει η συγγραφέας δια στόματος Αιμιλίας Σούμαν “όσα δεν έγιναν, γίνονται…και όσα έγιναν, ξαναγίνονται…”
ΠΛΗΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΔΩ
γράφει ο Κώστας Ζήσης 8/2/2018
