Στο πρόσωπο της Τίρζα (Ιλιάνα Μαυρομάτη) ο Γέργκεν Χοφμέιστερ (Στέλιος Μάινας) βλέπει τη βασίλισσα του ήλιου. Σ’ εκείνο της μεγαλύτερης κόρης του Ιμπη (Ίριδα Μάρα) υποδηλώνεται η αγάπη χωρίς εξάρσεις. Παρατημένος από τη σύζυγο του (Αννα Μάσχα) το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι να βρίσκεται δίπλα στα παιδιά του. Μέχρι την στιγμή, όπου όλα θα ανατραπούν…
Οι δύο κόρες του, που τις υποδύονται οι δύο νεαρές ηθοποιοί με απόλυτη επιτυχία παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του μυθιστορήματος του σπουδαιότερου Ολλανδού συγγραφέα της νεότερης γενιάς Άρνον Γκρούνμπεργκ και μίλησαν με χαρά στο All4fun για τη συμμετοχή τους σε μια τόσο άρτια δουλειά.
Μαζί επίσης με τους Γιωργή Τσαμπουράκη, Τάσο Δημητρόπουλο συνθέτουν το καστ σε μια πολύ δυνατή παράσταση, η οποία παίζεται στο θέατρο Ιλίσια από Κυριακή έως Τετάρτη σε σκηνοθεσία του Κώστα Φιλίππογλου…
– Τι σημαίνει για σας η παράσταση Τίρζα και πως βιώνετε τη συμμετοχή σας σ’ αυτήν τη δουλειά;
HΛ.: Η “Τίρζα” γεννήθηκε από την επιθυμία του Στέλιου Μάινα να συστήσει το κείμενο αυτό και τον συγγραφέα του, Άρνον Γρκούνμπεργκ στο ελληνικό κοινό. Συμπαρέσυρε όλους τους υπόλοιπους εμάς, με πρώτο τον Κώστα Φιλίππογλου, τον σκηνοθέτη μας, που της έδωσε μορφή και σχήμα. Είναι ευτυχής συγκυρία να συνεργάζεται κάποιος με έμπειρους ανθρώπους, που αγαπούν αυτό που κάνουν και μέσα από ομαδική δουλειά να γεννιέται μια παράσταση η οποία τελικά φαίνεται ν’ αγγίζει το κοινό.
ΙΡ.: Με τη συμμετοχή μου στην «Τίρζα», βιώνω καθημερινά την επαφή μου με το κύριο θέμα της, τη βία. Βία που δεν είναι απαραίτητο να είναι άμεση για να κυριαρχεί. Άλλοτε υπονοούμενη, άλλοτε λεκτική, άλλοτε σωματική, άλλοτε κωμική, άλλοτε ολοφάνερη, άλλοτε στον απόλυτο χαρακτήρα της, η βία ξεπροβάλλει σε κάθε φράση, ακόμα και από εκείνον που αγωνιά να την αποφύγει. Η παράσταση «Τίρζα» για εμένα, είναι το σύμβολο μιας κατάστασης. Η βία είναι κατάσταση. Και η πρόκλησή της προκύπτει συχνά από εμάς τους ίδιους που τη δεχόμαστε.
– Ίριδα υποδύεσαι την μεγαλύτερη αδελφή. Πόσο κοντά και πόσο μακριά είσαι σαν Ίριδα σ΄ αυτόν το ρόλο;
ΙΡ.: Η μεγαλύτερη αδελφή της Τίρζα, η Ίμπι, είναι ένα κορίτσι που έφυγε το συντομότερο δυνατόν από το πατρικό της σπίτι, προκειμένου να είναι συναισθηματικά και οικονομικά ανεξάρτητη. Αυτό, είναι μια ανάγκη που προσωπικά θεωρώ νομοτελειακή για έναν, ή μία έφηβο. Την έχω νιώσει, και αν με γύριζαν πίσω στο χρόνο, θα την ένιωθα πάλι. Η αναφορά του συγγραφέα στο πρόσωπο της Ίμπι, είναι κατά τη γνώμη μου μια προοικονομία για την νοσηρή σχέση που αναπτύσσει η Τίρζα με τον πατέρα της, πριν όμως εκείνη προλάβει να φύγει.
– Ηλιάνα εκτός από την Τίρζα υποδύεσαι και την Καϊσα, ένα πολύ μικρό κοριτσάκι. Πόσο δύσκολο και απαιτητικό ήταν να παίξεις έναν τέτοιο ρόλο;
ΗΛ.: Η Καίσα είναι η αγαπημένη μου στιγμή στην παράσταση. Είναι ένας σχεδόν βουβός ρόλος. Υποδύομαι ένα εννιάχρονο αφρικανάκι που συναντά ο κεντρικός χαρακτήρας όταν πια η ζωή του έχει φτάσει στο ναδίρ. Στην Καίσα βρίσκει τον ιδανικό ακροατή, τον μόνο άνθρωπο που μπορεί να μιλήσει και να εμπιστευτεί στην πιο οριακή του στιγμή. Έτσι, κι εγώ επικεντρώθηκα στο να μπορέσω να “ακούσω”, κυριολεκτικά και μεταφορικά, με τα αυτιά ενός παιδιού που δεν καταλαβαίνει τα λόγια του, αλλά μόνο συναισθάνεται. Να μην κρίνω ούτε μια στιγμή αυτό που είναι αλλά να τον αγαπώ, ακόμα κι αν δεν τον ξέρω, όπως ένα παιδί.
– Δικαιολογείς την υπερβολική προστασία του πατέρα στις κόρες του και δη στην Τίρζα;
ΗΛ.: Η σχέση πατέρα-κόρης έχει πάντα την ιδιομορφία της διαφοράς φύλου. Είναι πάντα δύσκολο για έναν πατέρα να προσεγγίσει το κορίτσι του. Πολύ περισσότερο όταν το μεγαλώνει μόνος του και πρέπει να παίξει διπλό ρόλο, να καλύψει κι εκείνον της μητέρας, που στην προκειμένη περίπτωση λείπει. Ο Γέργκεν, όπως πάρα πολλοί γονείς, έχει κάνει το λάθος να εναποθέσει όλες του τις ελπίδες και τις προσδοκίες του στην Τίρζα.
– Πόσο ασφυκτική είναι η πίεση που ασκείται στους εφήβους του δυτικού κόσμου από τους γονείς τους;
ΗΛ.: Στο δυτικό κόσμο, οι ζωές μας έχουν απομακρυνθεί από τη φύση. Μας ασκείται μια πίεση που έχει να κάνει με την κοινωνική καταξίωση. Το κυνήγι της επίπλαστης ευτυχίας, που συνήθως έρχεται μέσα από το χρήμα είναι μάταιο. Αποτέλεσμα της πίεσης που μπορεί να δεχθεί ένας έφηβος είναι και η διατροφική διαταραχή από την οποία έχει περάσει και η Τίρζα στο έργο. Φαινόμενο που απαντάται αποκλειστικά στη λευκή μεσαία τάξη. Ένα παιδί στο δυτικό, πλούσιο κόσμο φτάνει να πεθαίνει από την πείνα επειδή δε θέλει να φάει άλλο, ενώ παιδιά του φτωχού τρίτου κόσμου πεθαίνουν από την πείνα γιατί δεν έχουν να φάνε. Οξύμωρο…
– Εχετε τη χαρά να συμμετέχετε σε μια παράσταση που παίζουν δύο σπουδαίοι και πολύ καταξιωμένοι ηθοποιοί, όπως ο Στέλιος Μάινας και η Άννα Μάσχα. Τι έχετε μάθει μέχρι από την κοινή σας συνύπαρξη και τι μαθαίνετε καθημερινά;
ΙΡ.: Είναι και οι δύο αξιοθαύμαστοι, για πολλούς λόγους. Θαυμάζω πολύ την όρεξη, την ευρηματικότητα και την σκηνική γενναιοδωρία του Στέλιου. Παρατηρώντας την Άννα, προσπαθώ να μάθω πώς να μην «κλειδώνω» ατάκες ή τονισμούς, επειδή έτσι ακούστηκαν ωραίοι ένα βράδυ, αλλά να εκμεταλλεύομαι την κάθε στιγμή, όποια κι αν είναι αυτή. Ο παρτενέρ, η ατμόσφαιρα του θεάτρου, ακόμα και η ίδια σου η ανάσα είναι κάθε στιγμή τόσο διαφορετική και δεν ξέρεις πού θα σε οδηγήσει. Είναι κρίμα να χάνεις το ταξίδι αυτό, επειδή κάτι «κλείδωσες» στο παρελθόν, ως σωστό.
ΗΛ.: Προσπαθώ να τους παρατηρώ και να εμπνέομαι από εκείνου. Είναι δυο άνθρωποι που έχουν παλέψει πολύ, έχουν κοπιάσει κι έχουν δουλέψει πολλές “θεατρο-ώρες” και αυτό είναι το μεγαλύτερο μάθημα που μπορώ να πάρω από αυτούς. Άλλωστε η υποκριτική είναι κάτι που δε μεταλαμπαδεύεται. Η γενικότερη στάση ενός ανθρώπου μπορεί να λειτουργήσει σαν παράδειγμα για τους νεότερους.
– Τι σημαίνει ο Κώστας Φιλίππογλου για το ελληνικό θέατρο και πώς ήταν και είναι η συνύπαρξη μαζί του;
ΗΛ.: Ο Κώστας είναι ένας καλλιτέχνης που εμπνέει τους συνεργάτες του στην ομαδική δουλειά. Έχει τη σπάνια ικανότητα να δημιουργεί πυρήνα δημιουργίας και να λειτουργεί σαν δάσκαλος για τους ηθοποιούς του. Έμαθα πολλά από εκείνον, τόσο σε επίπεδο τεχνικής όσο και σε επίπεδο συνεργασίας. Έδωσε ισότιμα σε όλους μας χώρο και πεδίο να προτείνουμε, να “παίξουμε”. Φέρνει τη χαρά σε αυτό που κάνει και νομίζω ότι αυτό είναι το μεγαλύτερο μυστικό για να γεννηθεί μια καλή παράσταση.
ΙΡ.: Νομίζω πως το όνομα Κώστας Φιλίππογλου δημιουργεί αυτόματα συνειρμούς μ’ αυτό που αναφέρουμε ως «σωματικό θέατρο». Καμιά φορά οι ηθοποιοί, σκεφτόμαστε πάρα πολύ το τελικό αποτέλεσμα, ακόμα και από την πρώτη στιγμή που θα πάρουμε στα χέρια μας ένα κείμενο. Ακόμη κι αν το αποτέλεσμα αυτό είναι καλό, χάνουμε με αυτόν τον τρόπο, την προσωπική μας διαδρομή. Ο Κώστας καθοδηγεί τον ηθοποιό αρχικά μέσα από την σωματικότητα που μπορεί να έχει ο ρόλος του. Και πριν εκείνος προλάβει να σκεφτεί “πως θα το κάνω” και “πως θα το πω”, έχει πάρει αυτό που θέλει. Έχει χτίσει αυτήν τη διαδρομή. Επιπλέον, ο Κώστας έχει την γενναιοδωρία να δοκιμάζει την πρόταση κάποιου άλλου με την ίδια θετική προδιάθεση, που θα δοκίμαζε και τη δική του.
– Ίριδα πώς προέκυψε η συγκεκριμένη συνεργασία και πόσο σημαντική τη θεωρείς για τη μέχρι τώρα πορεία σου;
ΙΡ.: Με τον σκηνοθέτη βρεθήκαμε για πρώτη φορά σε ένα workshop που έκανε εκείνος, μέσα από το οποίο θα επέλεγε κάποιους ηθοποιούς για το έργο αυτό. Τη θεωρώ μια πολύ σημαντική συνεργασία, γιατί το αποτέλεσμά της, έχει προκύψει αβίαστα και ομαδικά. Σαν παιχνίδι!
– Αν και δεν είσαι επαγγελματίας χορεύτρια, με την παρουσία σου στην σκηνή δείχνεις το αντίθετο. Πόσο δύσκολο και απαιτητικό ήταν να προσθέσεις στην εν γένει παρουσία σου και το χορευτικό κομμάτι;
ΙΡ: Νομίζω πως οτιδήποτε φέρει ένας άνθρωπος , είτε αυτό λέγεται ευκινησία, είτε μουσικότητα φαίνεται ακόμα κι αν ο ίδιος στέκεται ακίνητος ή σιωπηρός. Το μόνο δύσκολο και απαιτητικό κομμάτι, είναι ν’ αντισταθεί στην ανάγκη του να το δείξει. Είναι κάτι που φαίνεται έτσι κι αλλιώς . Δυστυχώς, το ίδιο ισχύει και για τα ελαττώματα.
– Γιατί θα λέγατε σε κάποιον/α να έρθει να δει την παράσταση σας;
ΗΛ.: Θα του πρότεινα να έρθει να δει την “Τίρζα” για να παρακολουθήσει μια ιστορία που θα τον βάλει να σκεφτεί και να χαρεί την ομαδική δουλειά μας!
ΙΡ.: Κάθε ζήτημα που θίγεται στην «Τίρζα», όσο βαθύ, ουσιαστικό ή διαχρονικό κι αν είναι, προβάλλεται στο έργο με τρόπο που να αφορά σε θεατές ζώντες την εποχή τους, σκεπτόμενους τα προβλήματά της, χωρίς ασφαλώς να πρόκειται για θέματα «εποχιακά». Πιστεύω λοιπόν πως ο συγγραφέας και το έργο μας, πείθουν τον θεατή για σπουδαία ζητήματα όπως η βία, ο ρατσισμός, το trafficking, κατά τρόπο διαπεραστικό, ακριβώς γιατί η αφορμή τους είναι ο σύγχρονος αστικός του βίος…
& Αναλυτικές λεπτομέρειες για την παράσταση “Τίρζα” ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο: http://all4fun.gr/fun/theater/7558-q-q—.html
Του Κυρ. Κουρουτσαβούρη, 15/12/2013