“Ποιο είδος άραγε είναι το πιο άθλιο; Αυτό που δίνει τις εντολές ή αυτό που τις υπακούει;”
“Άγριος Σπόρος” του Γιάννη Τσίρου σε σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη στο Θέατρο Μικρό Χορν – Μια αμείλικτη τοιχογραφία της νεοελληνικής κοινωνίας
Το σκοτάδι υποχωρεί και μια ατμοσφαιρική σκηνή λαμβάνει χώρα μπροστά στα μάτια των θεατών. Η τελετουργία της σφαγής ενός γουρουνιού. Δεν πρόκειται για μια ρεαλιστική αναπαράσταση, αλλά για μια τελετουργία, ένα είδος σωματικής προσευχής στο αρχέγονο ένστικτο της ζωής και του αίματος. Ο Ηλίας Βαλάσης δίχως περιττές εκφράσεις, λιτός αλλά γεμάτος ένταση, δίνει μορφή σε έναν χορό επιβίωσης. Κάθε κίνηση μοιάζει χορογραφημένη, σαν ρυθμική εξομολόγηση. Με την εναρκτήρια αυτή σκηνή, η βία μετατρέπεται σε ποίηση, η αγριότητα σε ρυθμό – μια υπόσχεση στον θεατή ότι εδώ τίποτα δεν θα είναι εύκολο, τίποτα δεν θα είναι απλό.
Η ιστορία του «Άγριου Σπόρου» διαδραματίζεται σε ένα άγνωστο παραθαλάσσιο χωριό της ελληνικής επαρχίας όπου ο κεντρικός ήρωας, ο Σταύρος, λειτουργεί μια αυθαίρετη καντίνα και με τη βοήθεια της κόρης του, Χαρούλας πουλάνε σουβλάκια και κρύες μπύρες για να επιβιώσουν. Λίγο πιο πάνω στο χωριό έχει κι ένα δικό του χοιροστάσιο όπου εκτρέφει τα γουρούνια του, τα οποία και τα σφάζει ο ίδιος. Η εξαφάνιση ενός νεαρού Γερμανού κατασκηνωτή διαταράσσει τις ισορροπίες κι επαναπροσδιορίζει τις σχέσεις των κατοίκων του χωριού. Οι υποψίες όλων στρέφονται στον «άξεστο» και αθυρόστομο Σταύρο που φωνάζει, μυρίζει άσχημα και σφάζει γουρούνια.
Η Σοφία Καραγιάννη σκηνοθετεί τον «Άγριο Σπόρο» με μια σπάνια ευαισθησία στον ρυθμό και την ενέργεια. Το βλέμμα της δεν εγκλωβίζεται στον ρεαλισμό του έργου· αντίθετα, τον αποδομεί για να αποκαλύψει τις αόρατες δυνάμεις που κινούν τους ήρωες. Στήνει έναν μικρόκοσμο όπου η πραγματικότητα αναδύεται μέσα από κάθε αντικείμενο, κάθε παύση και κάθε βλέμμα που φέρουν το βάρος μιας αποκάλυψης. Η κινησιολογία της Μαργαρίτας Τρίκκα – τόσο ακριβής όσο και οργανική – δεν είναι διακοσμητική. Είναι η ίδια η δομή της παράστασης, ο παλμός της. Χαρτογραφεί τους εσωτερικούς κραδασμούς των ηρώων. Σ’αυτή την αρμονική σύζευξη σκηνοθεσίας – κινησιολογίας μας έχουν συνηθίσει ευχάριστα οι δύο συνεργάτιδες τα τελευταία χρόνια. Η Βασιλική Γώγου επιμελήθηκε εύστοχα τον φωτισμό και η Γεωργία Μπούρδα αποτύπωσε με λεπτομέρεια κι αυθεντικό ρεαλισμό τον σκηνικό χώρο της καντίνας.
Ο Ηλίας Βαλάσης, ως Σταύρος, φέρει όλη τη σκληρότητα και την ευαισθησία ενός ανθρώπου που παλεύει να διατηρήσει το δίκιο του σε έναν κόσμο που δεν πιστεύει πια στο δίκιο. Με βλέμμα που πετά σπινθήρες και σώμα που φωνάζει πριν μιλήσει, παραδίδει μια ερμηνεία πυκνή, γεμάτη ενέργεια και αλήθεια.
Δίπλα του, ο Δημήτρης Μαμιός, στον ρόλο του αστυνομικού, παραδίδει μια ερμηνεία ακριβή και εσωτερικά δουλεμένη. Με λεπτή ειρωνεία και ψυχρό αυτοέλεγχο, αποφεύγει τις υπερβολές και σκιαγραφεί έναν χαρακτήρα διπλής όψης — εκπρόσωπο της εξουσίας, αλλά και άνθρωπο που δοκιμάζει τα όρια αυτής της ίδιας της εξουσίας. Η εξαφάνιση του Γερμανού μετατρέπεται για εκείνον σε επαγγελματική πρόκληση και ευκαιρία ανάδειξης.
Η Χαρούλα της Ανθής Σαββάκη, κινείται στα ίδια ερμηνευτικά επίπεδα συμπληρώνοντας ένα τρίο με υποδειγματική χημεία. Οι ήρωες λειτουργούν μεταξύ τους σαν καθρέφτες και αντιστίξεις. Οι εναλλαγές τους σε ρυθμό, τόνο και ένταση θυμίζουν μουσικό τρίο: κάθε φράση, κάθε σιωπή, είναι μια νότα στην ίδια παρτιτούρα.
Ο σπόρος που ρίχνει η Καραγιάννη είναι πράγματι άγριος — γιατί βλασταίνει σε έδαφος δύσφορο κι αναγκάζει τον θεατή να κοιτάξει τη δική του ωμότητα, τη δική του αλήθεια. Αφουγκράζεται το κείμενο του Τσίρου, το σκάβει για να φτάσει ως την τελική έκρηξη του ήρωα και να απογειώσει το θέαμα σε μια σφαίρα σκοτεινή, υπαρξιακή και αληθινά οντολογική. Η ιστορία του «Σπόρου» είναι η ιστορία ενός κόσμου που για να ισορροπήσει πρέπει πρώτα να εξοντώσει έναν «σπόρο», αδύναμο και στιγματισμένο.
Ένα έργο που φωτίζει με οξύτητα τον κοινωνικό κανιβαλισμό, τη δίψα για εξιλαστήρια θύματα και τα στερεότυπα μιας επαρχίας στο κατώφλι της ελληνικής παρακμής.
Της Δώρας Μπαρουτάκη, 24/10/2025
Πληροφορίες για την παράσταση ΕΔΩ