Δευτέρα 20 Σεπτεμβρίου 2004. Μπροστά σ’ έναν υπολογιστή, στο Κέντρο Τύπου. Διορθώνοντας κείμενα που στέλνουν συνάδελφοι από όλα τα στάδια όπου διεξάγονται τα αγωνίσματα των Παραολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας. Οι νικητές της ζωής αγωνίζονται, κατακτούν όλοι στα μάτια μας τα πιο όμορφα ολόχρυσα μετάλλια. Πού και πού, καμιά ματιά στο διαδίκτυο. Και ξαφνικά δάκρυα. Οι γύρω μου παραξενεύονται. Κάποια συγκινητική παραολυμπιακή ιστορία θα διάβασε, θα σκέφτονται. Κι όμως, όχι. Δεν είναι δυνατόν. Δε γίνεται. Οι ήρωες των παιδικών χρόνων υποτίθεται πως ζουν για πάντα… Πού ακούστηκε να φεύγουν, και μάλιστα έτσι απότομα;
“Όταν θα φύγω απ’ αυτόν τον κόσμο, ο Θεός θ’ αναγκαστεί ν’ αποχωριστεί την αγαπημένη του καρέκλα”.
Brian Clough, μη μας κάνεις πλάκα… Φεύγει ποτέ απ’ τον κόσμο ο Ηρακλής, ο Πήτερ Παν, ο Ιβανόης, ο Ρομπέν των Δασών; Ίσως να νομίζετε πως υπερβάλλω, όμως αυτό ακριβώς ήταν το συναίσθημα. Τίποτα λιγότερο. Ήταν σα να έφυγε ο κολλητός μου, ο άνθρωπος που μαζί ζήσαμε πολλά, που όμως αυτός τα δημιουργούσε κι εγώ χάζευα μ’ ανοιχτό το στόμα… Ο άνθρωπος που μπροστά στα έκπληκτα μάτια ενός παιδιού του γυμνασίου έκανε το απίθανο πραγματικότητα… Κι όχι μόνο μια φορά…
“Αν αυτά που κάναμε με τη Forest σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα τα είχε κάνει άλλη ομάδα, θα είχαν μείνει στην ιστορία ως τα μεγαλύτερα ανθρώπινα επιτεύγματα. Πιο πάνω κι απ’ την εφεύρεση της πενικιλλίνης!”
Άνοδος από τη δεύτερη κατηγορία στην πρώτη. Αμέσως πρωτάθλημα και League Cup. “Καπάκι” δεύτερο League Cup και Κύπελλο Πρωταθλητριών Ευρώπης. Κι επανάληψη του ευρωπαϊκού θριάμβου την επόμενη χρονιά. Όλα αυτά συνέβησαν μέσα σε τρία χρόνια, και περνούσαν σαν ταινία μπροστά μάτια μου στα πρώτα χρόνια που η εικόνα της τηλεόρασης στην Ελλάδα αποκτούσε χρώματα. Η ομάδα φορούσε κόκκινα. Ο ίδιος πράσινα! Εκείνο το φούτερ ήταν σα να μην το αποχωριζόταν ποτέ… Σαν τα περίφημα κόκκινα μπλουζάκια του Αλέφαντου, που τότε τον θεωρούσαμε ακόμα προπονητή και όχι γραφική ατραξιόν…
“Αν ο Θεός ήθελε να παίζουμε μπάλα στα σύννεφα, θα είχε βάλει γρασίδι εκεί πάνω!”
Η Forest δεν έπαιζε σαν αγγλική ομάδα. Έπαιζε με τη μπάλα χαμηλά, με γρήγορη κυκλοφορία που μπέρδευε τον αντίπαλο, κάπου 30 χρόνια πριν θαυμάσουμε το “μοντέλο Barcelona” κάνοντας λες και ανακαλύψαμε την Αμερική. Ειδικά στην Ευρώπη, όσοι περίμεναν το αιώνιο αγγλικό παιχνίδι με σέντρες και γεμίσματα κάθονταν ύστερα κι απορούσαν από πού τους ήρθε η… φάπα. Κι όταν χρειαζόταν σέντρα, ήταν βγαλμένη από το πόδι-διαβήτη του John Robertson. Του υπέρβαρου και αρειμάνιου καπνιστή παιχταρά που ο άνθρωπος αυτός βρήκε σε άθλια κατάσταση και τον έκανε ένα από τα καλύτερα εξτρέμ που έχουν περάσει ποτέ από τα γήπεδα του κόσμου… Και κίτρινη κάρτα στον αιώνιο ειδήμονα του ελληνικού ποδοσφαίρου Γιάννη Διακογιάννη, που τόλμησε ελαφρά τη καρδία να ξεστομίσει δημόσια σε αθλητική εκπομπή πως “η Forest έπαιζε αντιποδόσφαιρο”! Είναι ν’ απορεί κανείς αν την είχε παρακολουθήσει ποτέ του…
“Δε θα έλεγα πως υπήρξα ο καλύτερος μάνατζερ στην πιάτσα, ήμουν όμως σίγουρα μεταξύ του… ενός κορυφαίου”.
Όταν ανασταίνεις όχι μία, αλλά δύο ομάδες που έχουν βουλιάξει στη λήθη, πρώτα τη Derby County και έπειτα σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό τη Nottingham Forest, δικαιούσαι να περηφανεύεσαι μ’ αυτό τον τρόπο. Όταν και στις δύο πόλεις υπάρχει άγαλμά σου, όταν ο δρόμος που τις ενώνει έχει πάρει το όνομά σου, όταν κάθε χρόνο οι δύο αυτές ομάδες διεκδικούν τρόπαιο στη μνήμη σου, το Brian Clough Trophy που θα κάνει και πάλι την εμφάνισή του στο City Ground σε δέκα μέρες στο κλασικό ντέρμπι των Midlands, όταν είσαι ο μόνος που ενώνει δύο ομάδες, δύο πόλεις και δύο ομάδες οπαδών που τρώγονται κάθε μέρα μεταξύ τους στα διάφορα φόρουμ, ναι, σίγουρα διεκδικείς τη θέση του ενός κορυφαίου.
“Δεν είμαι ολοκληρωμένος μάνατζερ χωρίς τον Peter Taylor. Εγώ είμαι η βιτρίνα του μαγαζιού κι αυτός το εμπόρευμα στην αποθήκη”.
Τα του Καίσαρος τω Καίσαρι για το άλλο του μισό. Τον άνθρωπο με το μοναδικό “μάτι” στην ανίχνευση ταλέντων. Μαζί οι δυο τους στη Hartlepool, μαζί στη Derby, μαζί για ένα διάστημα στη Brighton, μαζί στη Forest μέχρι να τσακωθούν και να χωρίσουν. Το 1990 ο Taylor έφυγε από τη ζωή, και ο Brian θυμόταν: “Μου έλεγε πως όταν θα τον ξεφορτωθώ δε θα γελάω πια τόσο πολύ. Και είχε δίκιο…” Όσοι είδαν την τελευταία σκηνή της ταινίας “The Damned United”, όπου ο Clough γονατιστός ζητάει συγγνώμη από τον Taylor, και ήξεραν τη σχέση των δύο ανδρών, συγκινήθηκαν πολύ. Τέτοιο δίδυμο είναι σχεδόν αδύνατο να υπάρξει ξανά στα χρονικά του ποδοσφαίρου, και ο ίδιος ο Brian καταλάβαινε πως μετά τη ρήξη τους τα πράγματα δεν ήταν πια όπως πριν…
“Είμαι βέβαιος ότι οι υπεύθυνοι για την επιλογή του μάνατζερ της Εθνικής Αγγλίας σκέφτηκαν πως αν μου έδιναν τη δουλειά θα ήθελα να κάνω κουμάντο στα πάντα. Τους θεωρώ πολύ οξυδερκείς ανθρώπους, γιατί αυτό ακριβώς θα συνέβαινε”.
Τον βάφτισαν “ο καλύτερος μάνατζερ που δεν είχε ποτέ η Εθνική Αγγλίας”. Έκανε αίτηση για τη θέση δύο φορές, το 1977 και το 1982. Από την ορμητική και δικτατορική ιδιοσυγκρασία του Clough, oι αρμόδιοι προτίμησαν πιο μειλίχιους χαρακτήρες, όπως ο Ron Greenwood και ο Bobby Robson. Στη Forest τούς ευγνωμονούμε όλοι γι’ αυτό. Ο ίδιος όμως έμεινε με το παράπονο. Ήταν βέβαιος ότι μπορούσε να ξαναπάει τα “Λιοντάρια” εκεί που τα είχε οδηγήσει ο Alf Ramsey: στην κορυφή του κόσμου. Το σαράκι τον έτρωγε όσο καιρό ήταν ακόμα στα γήπεδα, ίσως κι αργότερα…
“Φοβάμαι το σκοτάδι, φοβάμαι τα αεροπλάνα, φοβάμαι μη μείνω χωρίς δουλειά. Όμως αυτό που με τρομάζει περισσότερο απ’ όλα είναι η αποτυχία”.
Ήταν αναπόφευκτο να τη γνωρίσει κι αυτή. Στη Leeds έμεινε μόνο για 44 μέρες. Έκανε το “λάθος” να εναντιωθεί ανοιχτά στις αθέμιτες μεθόδους που χρησιμοποιούσε καμιά φορά ο προκάτοχός του Don Revie για να παίρνει τα πρωταθλήματα. Σιχαινόταν το βρόμικο παιχνίδι της ομάδας με την κατάλευκη εμφάνιση και την κατάμαυρη ηθική. Δεν ήθελε τη δική του ομάδα να τη λένε “Dirty Leeds”. Οι παίκτες του είχαν διαφορετική άποψη και ζήτησαν την απομάκρυνσή του. Η διοίκηση της ομάδας πήρε το μέρος τους. Τους ευχαριστούμε από τα βάθη της καρδιάς μας. Λίγους μήνες αργότερα, ο Brian κατέφθανε στο City Ground…
“Nομίζω ότι για το ΟΒΕ με πρότεινε μια γειτόνισσά μου, γιατί μάλλον θα πίστεψε πως αν μου έδιναν αυτό το πράγμα θ’ αναγκαζόμουν να μετακομίσω”.
“Σερ” δεν έγινε ποτέ, όπως π.χ. ο Bobby Robson ή ο Alex Ferguson, κι ας το άξιζε περισσότερο. Αρκέστηκε σε μια -ας πούμε- λίγο κατώτερη τιμητική διάκριση, τον τίτλο του Αξιωματικού του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (Officer of the Order of the British Empire, ή απλά ΟΒΕ). Στο Nottingham σήμερα τον αποκαλούν “Sir Brian”, και δεν τους νοιάζει αν ο τίτλος δεν είναι επίσημος. Αυτός ο “Sir Brian” είναι το ίδιο πρόσωπο με τον “Cloughie” που θα ζει πάντα στις καρδιές τους, που έβαλε την ομάδα τους στην ελίτ της Αγγλίας και της Ευρώπης, που την “καταδίκασε”, όπως σωστά είπε ένας φίλος χτες, να έχει πάντα υψηλούς στόχους. Τι κι αν η Forest υποβιβάστηκε στην τελευταία του χρονιά στο τιμόνι της και παρά κάποιες φωτεινές αναλαμπές αργότερα συμπλήρωσε πλέον 13 χρόνια μακριά από τα μεγάλα σαλόνια; Ο κόσμος της απαιτεί φιλοδοξία, και κυρίως παιχνίδι με τη μπάλα κάτω, “the Forest way”!
“Κανείς δεν θέλει να τρώει κρέας με πατάτες κάθε μέρα και δύο φορές την Κυριακή”.
Τι θέλει να πει ο ποιητής; Το είπε και πιο απλά γα να το καταλάβουν όλοι: “Η συνδρομητική τηλεόραση σκοτώνει το ποδόσφαιρο”. Ματς Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή, Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, μόνο την Πέμπτη δεν παίζονται πλέον ματς στην Αγγλία και οι Άγγλοι βλέπουν… Ευρώπη. Και είναι γνωστό πως, όπως λέμε εδώ στην Ελλάδα, το πολύ το “κύριε ελέησον” το βαριέται κι ο παπάς. Ο κόσμος αράζει μπροστά στην τηλεόραση και το σκέφτεται πλέον να πάει στο γήπεδο, αφού τα έχει όλα μπροστά του όποτε θελήσει. Βλέπετε τα παχυλά τηλεοπτικά συμβόλαια και οι προκύπτουσες εξωφρενικές αμοιβές των παικτών στην Αγγλία έχουν επιπτώσεις και στις τιμές των εισιτηρίων… Εκτός αυτού, ειδικοί και “ειδικοί” παρελαύνουν μπροστά από τις κάμερες και λένε το μακρύ τους και το κοντό τους, όχι μόνο εκθειάζοντας υπερβολικά την “πραμάτεια” τους, αλλά και εκφράζοντας απόψεις για τη δουλειά του κάθε μάνατζερ, ή για την απόδοση του κάθε διαιτητή. “Ποιοι νομίζετε πως είστε, να κρίνετε ανθρώπους που δουλεύουν κάθε μέρα με τους παίκτες ενώ εσείς είστε στο γραφείο σας, και να καταδικάζετε ανθρώπους που πρέπει να πάρουν μια απόφαση σε κλάσματα του δευτερολέπτου, ενώ εσείς χρειάζεστε τόσα ριπλέι για να έχετε άποψη;” Αυτά τα έλεγε όταν ήταν ακόμα εν ενεργεία μάνατζερ, πολύ πριν την εισβολή του Sky και την κατάρρευση της ITV Digital που παρέσυρε μαζί της στον όλεθρο και συλλόγους με ιστορία…
“Όταν μπήκα στο νοσοκομείο για την καρδιά μου, μέσα στα τηλεγραφήματα που πήρα με ευχές για ταχεία ανάρρωση υπήρχε κι ένα που έλεγε: ‘Δεν το ξέραμε πως διέθετες και καρδιά’.”
Ήταν σκληρός. Πολλές φορές ταπείνωνε ακόμα και τις πιο μεγάλες βεντέτες του μπροστά σε όλη την ομάδα. Αυτός ήταν ο τρόπος του. His Way, που θα έλεγε και ο αγαπημένος του Frank Sinatra. Πολύς λόγος έγινε για τη συμπεριφορά του προς τον Justin Fashanu, τον ομοφυλόφιλο ποδοσφαιριστή που είχε την ατυχία να συνεργαστεί μαζί του και εκδιώχθηκε κακήν κακώς από τη Forest, για να πάρει η καριέρα του την κάτω βόλτα και αρκετά χρόνια αργότερα να βάλει ο ίδιος τέρμα στη ζωή του. Δεν υπάρχει ξεχωριστός άνθρωπος που να μην έχει και τη σκοτεινή του πλευρά. Και ο Brian Clough δεν αποτελούσε εξαίρεση. Ήταν σίγουρα ξεχωριστός άνθρωπος, είχε σίγουρα και στοιχεία για τα οποία ούτε ο ίδιος δεν θα ένιωθε περήφανος, όπως για παράδειγμα ο αλκοολισμός που σταθερά επιτάχυνε την πορεία του προς τον τάφο.
“Μη μου στείλετε λουλούδια όταν πεθάνω. Αν με συμπαθείτε, στείλτε τα όσο είμαι ζωντανός”.
Η ώρα για το μεγάλο ταξίδι ήρθε πολύ νωρίτερα απ’ όσο περίμεναν όλοι. Τον φανταζόμουν και πάλι στις εξέδρες του City Ground, παρέα με τα εγγόνια του, να παρακολουθεί το γιο του τον Nigel να δίνει οδηγίες από τον πάγκο της Forest. Στις 20 Σεπτεμβρίου 2004 το όνειρο έγινε στάχτη (και κάποια χρόνια αργότερα, ο Nigel μάνατζερ της Derby). Αν τον συμπαθούσαν, είπε; Η νεκρώσιμη ακολουθία μεταφέρθηκε από τη μητρόπολη του Derby στο γήπεδο της County, αφού δε γινόταν με τίποτα να χωρέσουν δεκατέσσερις χιλιάδες άνθρωποι μέσα στην εκκλησία… Στα κάγκελα του City Ground και του Pride Park τα κασκόλ, οι φανέλες, οι φωτογραφίες, κι από κάτω τα κεριά… Στο γήπεδο η Forest με μαύρα περιβραχιόνια αντιμετωπίζει τη Rotherham για το League Cup. Βρίσκεται πίσω στο σκορ από το 9′ και νικάει 2-1 με γκολ του Gareth Taylor στο 94′. Τέσσερις μέρες μετά, με όλο το City Ground να φοράει πράσινα φούτερ, παίζει, για το πρωτάθλημα αυτή τη φορά, με τη West Ham και ως το 84′ χάνει 1-0. Με δύο γκολ του Paul Evans και του Marlon King κερδίζει 2-1. Η μαγεία δεν έχει τέλος… Οι παιδικοί ήρωες δεν πεθαίνουν ποτέ…
Του Βασίλη Πουλάκου
Πηγή: http://www.nottinghamforest.gr