Σε μια εποχή εξαιρετικά δύσκολη για τον καλλιτεχνικό χώρο και με μια πολιτεία, που συντηρεί τις παθογένειες χρόνων, η συλλογικότητα μεταξύ των ηθοποιών προσφέρει αχτίδα φωτός. Όπως και δουλειές σαν τον “Συνεργό” που έγραψε ο Γιώργος Χριστοδούλου (αρχικά ως σενάριο ταινίας, αλλά τελικά έγινε θεατρικό) και στον οποίο πρωταγωνιστεί η Μαρία Προϊστάκη με την έξοχη της Τασούλα.
Για να συνειδητοποιήσει πόσο σημαντική είναι για εκείνη η υποκριτική χρειάστηκαν κάποια χρόνια και αφού πρώτα πέρασε στη Νομική. Εκεί, όμως, το περιβάλλον της έμοιαζε ξένο και το να γίνει ηθοποιός ήταν πια θέμα συνειδητό. Μετρώντας σημαντικές θεατρικές συνεργασίες μετά την αποφοίτησή της από την δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών η Μαρία προς το παρόν δεν έχει κάνει ακόμα τηλεόραση, αλλά είναι μάλλον θέμα χρόνου να το πράξει.
* Ημουν δευτεροετής φοιτήτρια στη Νομική όταν συνειδητοποίησα ότι νιώθω ξένη σε αυτό το περιβάλλον, ανάμεσα στους συμφοιτητές μου εκεί. Η επιστήμη αυτή δεν μου φαινόταν καθόλου ανθρωπιστική, καθόλου κοντά στην ουσία του ανθρώπου κι εγώ δεν μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου να περναει τη ζωή του με κέντρο κάτι άλλο πέρα από τον Άνθρωπο. Σε μια περίοδο κρίσης τότε προσπάθησα να βρώ τι με κάνει να νιώθω κοντά σε εμένα και θυμήθηκα το θέατρο. Έπαιζα λίγο όταν ήμουνα μικρή και μεγαλώνοντας όποτε έβλεπα μια παράσταση κάτι συνέβαινε μέσα μου. Σα να αντιδρούσε το σώμα μου σε αυτό. Αποφάσισα να ξεκινήσω κάποια σεμινάρια. Μου πήρε χρόνια για να παραδεχτώ στον εαυτό μου ότι αυτό θέλω να κάνω και μου πήρε κι άλλα χρόνια για να το παραδεχτώ σε άλλους και να το διεκδικήσω δίνοντας εξετάσεις στη δραματική σχολή του Ωδείου Αθηνών. Σε μια καθοριστική στιγμή έφυγα για ένα χρόνο στη Φινλανδία και εκεί μακρυά από όλα και από όλους πήρα την απόφαση μου. Από τότε δεν υπήρξε ποτέ πισωγύρισμα.
* Υποκριτική για μένα είναι μια διαδικασία που μου είναι τόσο οικεία που δυσκολεύομαι να μιλήσω γι’αυτήν. Για μένα είναι ένας βασικός τρόπος με τον οποίο υπάρχω, είναι δομικό στοιχειο της ύπαρξης μου το να λέω με αυτό τον τρόπο ανθρώπινες ιστορίες.
* Ο καλλιτέχνης στην Ελλάδα του 2023 δεν έχει καμία απολύτως αξία για το ελληνικό κράτος. Απαξιώνεται και υποτιμάται διαρκώς και το Π.Δ/85/2022 ήταν απλώς η επισφράγιση μιας κατάστασης που έχουμε καταλάβει χρόνια τώρα. Καμία κυβέρνηση και κανένα υπουργικό συμβούλιο δεν έλυσε το ζήτημα της διαβάθμισης των σπουδών μας. Το υπουργείο μας δεν γνώριζε καν τις συνθήκες εργασίες μας, τις απλήρωτες πρόβες μας, τη μαύρη εργασία και όλες τις παθογένειες της δουλειάς μας. Η άγνοια τους όμως είναι εξοργιστική. Οι καλλιτέχνες είμαστε θυμωμένοι και βαθιά απογοητευμένοι και αυτή τη στιγμή απλώς ξεχείλισε το ποτήρι και είπαμε ένα ” ως εδώ!”.
* Αυτό που με κρατάει αισιόδοξη είναι το ότι σε μια τέτοια στιγμή επιτέλους καταφέραμε να αντιδράσουμε μαζικά, να συσπειρωθούμε, να κατέβουμε στις γενικές συνελεύσεις του σωματείου, να κατέβουμε σε πορείες, να στηρίξουμε απεργίες σε θέατρα και γυρίσματα κάτι που είχε πάρα πολλά χρόνια να γίνει. Αυτή τη στιγμή υπάρχει μία λίστα που όλο και μεγαλώνει με κατειλημμένα θέατρα και δραματικές σχολές, καθηγητές έχουν παραιτηθεί από τις θέσεις τους, πανό με συνθήματα βγαίνουν σε διεθνή φεστιβάλ, σε θέατρα στο εξωτερικό, στα καρναβάλια, παντού. Όλα αυτά με κρατούν αισιόδοξη. Ταυτόχρονα βρισκόμαστε σε διαδικασία διεκδίκησης μια συλλογικής σύμβασης εργασίας στο ελεύθερο θέατρο και είναι μια πολύ σωστή στιγμή για να είμαστε τόσο συσπειρωμένοι και μάχιμοι.
* Μιλάμε για ένα χώρο χωρίς κατοχυρωμένα εργασιακά δικαιώματα εδώ και χρόνια. Μιλάμε για ζούγκλα. Οι παραγωγοί μπορούσαν να πληρώνουν όσο θέλουν τους ηθοποιούς ή και καθόλου χωρίς να δεσμεύονται από πουθενά. Παραθυράκια παντου σε σχέση με την ασφάλιση, καθεστώς απλήρωτων προβών και μια κατάσταση γενικά ανεξέλεγκτη. Βάλε μέσα και την τεράστια ανεργία λόγω της πολύ μεγάλης προσφοράς και της μικρής ζήτησης, τις κακοποιητικές συμπεριφορές και ας συζητήσουμε μετά για τις ευθύνες. Προφανώς βαραίνουν όλους αλλά η πολιτεία έχει μακράν τις μεγαλύτερες. Όταν έχεις αφήσει έναν επαγγελματικό χώρο έτσι στην τύχη του, ο καθένας κοιτάει να επιβιώσει όπως μπορεί. Το θετικό είναι ότι τα τελευταία χρόνια το σωματείο μας έχει δυναμώσει πολύ, έχει γίνει πολυ διεκδικητικό και πιέζει συνεχώς για την αλλαγή όλων αυτών των παθογενειών με απτά αποτελέσματα. Νομίζω ζούμε και σε μια εποχή που ξαναμαθαίνουμε από την αρχή την έννοια της συλλογικότητας και της συλλογικής ευθύνης και αυτό μόνο καλό μπορεί να είναι.
* Η τέχνη διαχρονικά είναι αντισυστημική. Ανοίγει τα μυαλά και τις καρδιές των ανθρώπων. Τους καθρεφτίζει και τους κάνει να κοιτάξουν μέσα τους, να σταματήσουν για λίγο από την ταχύτητα της καθημερινότητας και αν θέλουν να συνεχίσουν λίγο ή πολύ διαφορετικά.
* “Ο Συνεργός” γράφτηκε με αφορμή μια υπόθεση γυναικοκτονίας που συνέβη στη Βέροια πριν περίπου 20 χρόνια. Ωστόσο το έργο εστιάζει περισσότερο στο συνεργό, τον ξάδερφο δηλαδή του δολοφόνου που τον βοήθησε το μοιραίο βράδυ στην εξαφάνιση του πτώματος, και στη γυναίκα του συνεργού που ήταν φίλη του θύματος. Βλέπουμε τον αντίκτυπο που έχει αυτό το γεγονός στις ζωές τους τους τέσσερεις εκείνους μήνες από τη στιγμή που τελέστηκε το έγλημα μέχρι και τη σύλληψη των δύο ανδρών. Στο πλάνο υπάρχει πάντα ο γυναικοκτόνος που όλο αυτό τον καιρό προσπαθεί να συγκαλύψει το έγκλημα, αλλά και η μάνα του θύματος που ψάχνει το παιδί της αναζητώντας απαντήσεις από τα πρόσωπα του έργου.
* Η ιστορία γράφτηκε πριν εφτά περίπου χρόνια από το Γιώργο Χριστοδούλου ως σενάριο ταινίας. Έμεινε στο συρτάρι όλο αυτό τον καιρό και ξαναβγήκε στην τελευταία καραντίνα με την ιδέα να μεταγραφεί σε θεατρικό έργο. Έτσι κι έγινε. Νομίζω ότι όσοι συμμετείχαμε σε αυτό νιώθουμε ότι μας δόθηκε ένα δώρο. Η ιστορία, οι ρόλοι μας, η συνύπαρξη με τους συναδέλφους μας, η συνάντηση με το κοινό κατά τη διάρκεια και μετά την παράσταση. Όλα ήταν δώρο. Μόλις τελείώσαμε ένα κύκλο παραστάσεων που ξεκίνησε τον Οκτώβρη στο Επί κολωνώ και έχουμε ήδη ξεκινήσει περιοδεία σε διάφορες επαρχιακές πόλεις που θα διαρκέσει όλη την άνοιξη. Υπάρχει η σκέψη να ξαναπαιχτεί του χρόνου αλλά ακόμα δεν είναι κάτι σίγουρο.
* Ο Γιώργος έχει ένα βασικό καλό, είναι ηθοποιός, έπαιζε αρκετά χρόνια πριν σκηνοθετήσει και τώρα σκηνοθετεί όπως θα ήθελε να τον σκηνοθετούν. Έχει ενσωματώσει στην διαδικασία του και στην πρόβα όλα αυτά που ο ίδιος από την εμπειρία του ζητούσε και έπαιρνε ή δεν έπαιρνε από τον εκάστοτε σκηνοθέτη του οπότε για εμάς τους ηθοποιούς ήταν μια ευτυχής συγκυρία η διαδικασία της δημιουργίας αυτής της παράστασης. Οι θεατές που είδαν την παράσταση θα ήταν ίσως πιο κατάλληλοι να πουν γιατί θα την πρότειναν σε κάποιον. Εγώ αυτό που μπορώ να πω είναι ότι οι θεατές μας συνήθως δυσκολεύονταν να χειροκροτήσουν, δυσκολεύονταν να σηκωθούν από τη θέση τους, να μιλήσουν, να φύγουν απ’ το θέατρο. Καταλάβαινα ότι κάποιες φορές είχαν ζήσει μια εμπειρία που δεν τους άφηνε εύκολα να περάσουν σε ένα small talk ή στο τι κάνουμε μετά.
* Προσωπικά η πιο δύσκολη πτυχή της παράστασης ήταν αυτή της σύνδεσης της με την πραγματικότητα. Ήξερα ότι αυτό που λέγαμε δεν ήταν μια φανταστική ιστορία και ήξερα ότι δεν ήταν καν μια πραγματική ιστορια που συνέβη κάποτε πριν από χρόνια. Ήξερα ότι πανομοιότηπες ιστορίες με άλλα ονόματα συμβαίνουν συνεχώς και ότι είμαστε μάλιστα σε έξαρση του φαινομενου των γυναικοκτονιών.
* Δε δίνω πολύ σημασία στα λόγια των ανθρώπων. Ούτε στη ζωή μου ούτε στη δουλειά μου. Τα μπράβο, και τα ήσασταν υπέροχοι δεν μου λένε και πολλά. Πολλές φορές λέγονται και τυπικά ή από υποχρέωση. Πάντα δίνω βάση στο πώς είναι ο άλλος είτε μου μιλάει είτε σιωπά. Σ’ αυτή την παράσταση ξεχωρίζω τα βλέμματα των θεατών, τα μάτια τους όταν άνοιγαν τα φώτα στην υπόκλιση.
* Ο ρόλος μου είναι η Τασούλα, είναι η γυναίκα του Αποστόλη, του Συνεργού. Είναι ένα πλάσμα ικανό, γήινο και φροντιστικό. Έχει αφήσει πίσω όνειρα και σχέδια να φύγει ίσως απ’ αυτό το χωριό και έχει κάνει κέντρο της ζωής της τον Αποστόλη. Αντιμετωπίζει τρομακτικά διλήμματα μέσα στην ιστορία, μαθαίνει το μυστικό της δολοφονίας και γίνεται κι αυτή συνεργός παρά τη θέληση της.
* Η δολοφονημένη ήταν φίλη της, ο Συνεργός,ο άντρας της και την ίδια στιγμή η μάνα της αγνοούμενης προσπαθεί να βρεί το παιδί της με βοηθό την Τασούλα. Είναι πάρα πολλά αυτά που έχει να διαχειριστεί και αναπόφευκτα έρχεται και η δική της πτώση. Την προσέγγισα με πολύ σεβασμό και αγάπη.
* Ο Γιώργος έγραψε αυτό τον ρόλο έχοντας εμένα στο μυαλό του και έγραψε κάτι που ανυπομονούσα να παίξω από την πρώτη στιγμή που το διάβασα. Οπότε φυσικά υπήρχαν κοινά στοιχεία αλλά υπήρχαν και διαφορές. Η Τασούλα ήταν και λίγο alter ego μου γιατί λειτουργούσε σε καταστάσεις με τρόπο αντίθετο απ’ ότι θα επέλεγα εγώ.
* Δεν έχω σχέση με την τηλεόραση. Δεν έχω καν κάνει καστινγκ μέχρι τώρα για κάτι τηλεοπτικό. Πριν κάποια χρόνια δεν με ενδιέφερε αυτός ο χώρος, τώρα τον βρίσκω κάπως γοητευτικό. Έχουν γίνει αρκετές αξιόλογες δουλειές και με έχω φανταστεί πια και εκεί.
* Τον αγαπώ τον κινηματογράφο. Έχω κάνει τέσσερεις μικρού μήκους ταινίες και έχω φτάσει κάποιες φορές κοντά στο να πάρω ένα καλό ρόλο σε μεγάλου μήκους. Νομίζω ότι τα καλύτερα καστινγκ μου τα έχω κάνει για ταινίες.
* Έχω γράψει κάποια διηγήματα και ένα θεατρικό έργο. Επίσης μεταφράζω θεατρικά έργα από τα αγγλικά. Προς το παρον δεν με βλέπω να σκηνοθετώ στο άμεσο μέλλον αν και έχω δουλέψει ως βοηθός σκηνοθέτη και είμαι καλή στην καθοδήγηση των ηθοποιών. Νιώθω ότι μου λείπει όμως το συνολικό όραμα που πρέπει να έχει ένας σκηνοθέτης.
* Το τραγούδι είναι ένα ταλέντο που θα ήθελα να έχω αλλά δεν έχω. Είναι ένα καθαρό αδιαπραγμάτευτο ταλέντο που είναι εξαιρετικά γοητευτικό. Εγώ ας πούμε ότι τραγουδάω σωστα. Μέχρι εκεί.
* Έχω πολύ καλή σχέση με το χορό. Σε μια άλλη ζωή θα ήμουν επαγγελματίας χορεύτρια. Έχω κανει σύγχρονο, jazz, μπαλέτο και μικρότερη έκανα ρυθμική και ενόργανη.
* Θα ήθελα στο μέλλον να έχω την τύχη να παίζω σε ωραία έργα, ενδιαφέροντες ρόλους με ωραίους συνεργάτες. Χαιρω πολύ. Ναι θα ήθελα να είμαι σαν αυτές τις ηθοποιούς που μέχρι να πεθάνουν έχουν παίξει όλο το υπάρχον ρεπερτόριο αλλά θα ήθελα να παίξω και έργα του Γιώργου Χριστοδούλου, της Βαλέριας Δημητριάδου και άλλων νέων συγγραφέων. Πιστεύω πολύ στη δημιουργίας μια καινούριας γενιάς σημαντικών συγγραφέων.
* Στην Αθήνα μου αρέσει η Ακρόπολη. Τη βλέπω από το μπαλκόνι μου και μου θυμίζει ότι χιλιάδες χρόνια τώρα , αμέτρητα ζευγάρια μάτια βλέπουμε κάθε μέρα αυτό το μνημείο. Κάπως με συνδέει με το πριν και το μετά, με την ιστορία του ανθρώπου. Μου αρέσει και ο ήλιος και ο ουρανός της Αθήνας. Κατα τ’ άλλα μην το ψάχνεις. Δεν μου αρέσουν άπειρα πράγματα. Έχω σκέψεις για μετανάστευση κάθε τόσο.
* Στο All4fun μου αρέσει που αγαπάτε το θέατρο και τους καλλιτέχνες του. Που δεν είναι η βασική δουλειά σας, που δεν βγάζετε λεφτά απ’ αυτό, που βάζετε άπειρες εργατοώρες σε αυτό, που ξέρετε όλους τους ηθοποιούς με τ’ όνομα τους και κυρίως τους νέους που δεν τους ξέρει κανένας και νιώθουν ανύπαρκτοι. Και που λέτε συγγνώμη και ευχαριστώ.
& Αναλυτικές πληροφορίες για τον “Συνεργό” ΕΔΩ:
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 4/3/2023