Ένα έργο του Ευγένιου Ο’ Νιλ ήταν καθοριστικό για να γίνει ηθοποιός και να της δίνεται η δελεαστική δυνατότητα να υποδύεται κάποιον άλλο. Μετά από μια γεμάτη σεζόν, παίζοντας σε δύο παραστάσεις σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου η Ιώβη Φραγκάτου απολαμβάνει και με το παραπάνω τη συμμετοχή της στον χορό των Τρωάδων.
Η εμπειρία της από τις δύο παραστάσεις στην Επίδαυρο ήταν καθηλωτική και θα μείνει για καιρό ανεξίτηλη στη μνήμη της. Οπως και η υποδοχή του κόσμου, που επιβεβαιώνει ότι το θέατρο παρά τις όποιες δυσκολίες πρέπει να μη διακόπτει τη λειτουργία του.
“Η έξαρση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας είναι δείγμα της ανάγκης έκφρασης για κοινωνικά ζητήματα. Σκοπός του καλλιτέχνη, όταν γύρω του υπάρχει τόσος αναβρασμός, είναι να δίνει τροφή για σκέψη στον κόσμο. Τα τελευταία χρόνια ζούμε σε οικονομικό πόλεμο και όπως σε κάθε πόλεμο, αξίες όπως αυτές της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού βρίσκονται σε έλλειψη”, αναφέρει στο All4fun.
«Όποιος ναούς, τεμένη, όποιος τους τάφους των νεκρών ρημάζει, στο μέλλον σύντομα θα ρημάξει κι αυτός», προσθέτει η Ιώβη σχετικά με την εισαγωγή του αντιπολεμικού έργου του Ευριπίδη, όπου κατακρίνεται ο στυγνός τρόπος λειτουργίας της αθηναϊκής πολιτικής.
Οσο για το αν υπάρχει σύνδεση της εποχής που πραγματεύεται το έργο με το σήμερα στην Ελλάδα: “Οι ψυχές των Τρωάδων είναι έρημες, σαν την πόλη τους που έχει πια ερημώσει. Αυτή η αίσθηση του κενού, του σώματος που δεν έχει άλλα ψυχικά αποθέματα, πιστεύω ότι είναι αρκετά οικεία για τον θεατή που ζει στην Ελλάδα της κρίσης…”
* Όταν ήμουν παιδί είχα την τάση να μπερδεύω την πραγματικότητα με την φαντασία και μέσω της υποκριτικής συνειδητοποίησα ότι μπορούσα επιτέλους να διοχετεύσω κάπου αυτή μου την ”ανάγκη”. Η δυνατότητα που σου δίνει η υποκριτική να είσαι κάποιος άλλος είναι δελεαστική. Καθοριστικό ρόλο σ’ αυτήν μου την απόφαση έπαιξε το έργο του Ευγένιου Ο’Νήλ ”Το ταξίδι μιας μεγάλης μέρας μέσα στη νύχτα”. Η παράσταση αυτή άφησε ανεξίτηλο το στίγμα της μέσα μου και μου διέλυσε κάθε αμφιβολία σχετικά με το αν θέλω να ακολουθήσω το επάγγελμα του ηθοποιού.
* Η υποκριτική είναι ουσιαστικά η διαδικασία κατά την οποία πραγματοποιείται ένα πέρασμα από τον πραγματικό κόσμο σε κάποιον μη πραγματικό. Η υποκριτική λειτουργεί σαν ένα είδος ψυχοθεραπείας για το κοινό, που προσπαθεί να ξεπεράσει τη σκληρή πραγματικότητα, αλλά και για τον ηθοποιό, που είναι φορέας πραγμάτων. Η βιωματική προσέγγιση μέσα από τις μνήμες του παρελθόντος, η επιδίωξη της διαρκούς πνευματικής εξέλιξης, το σώμα το οποίο γίνεται όχημα έκφρασης και έρχεται να υπηρετήσει τον λόγο, βοηθούν στην βελτίωση της υποκριτικής του κάθε ηθοποιού.
* Ο ηθοποιός ζει πάντοτε μέσα σε μια ανασφάλεια, αφού η αγωνία της επαγγελματικής αποκατάστασης ξαναρχίζει κάθε φορά που τελειώνει η εκάστοτε δουλειά του. Η κρίση ήρθε απλά να κάνει αυτή τη διαδικασία ακόμη πιο ψυχοφθόρα τόσο για τους ηθοποιούς, όσο και για τους ανθρώπους, που ως τώρα είχαν εξασφαλίσει μία επαγγελματική σταθερότητα και αυτήν την περίοδο βιώνουν παρόμοια επαγγελματική ανασφάλεια. Παρόλα αυτά θεωρώ ότι η κρίση έχει προκαλέσει μια γενικότερη έξαρση της καλλιτεχνικής δραστηριότητας, αφού υπάρχει ανάγκη έκφρασης και συνεργασίας αναφορικά με τα κοινωνικά ζητήματα.
* Η ”κρίση” βιώνεται ως ένα είδος ψυχολογικής απειλής, που προκαλεί φόβο και πανικό στον άνθρωπο. Και είναι γνωστό, ότι η συνήθης τακτική όσων έχουν εξουσία είναι η εξάπλωση του φόβου και της τρομολαγνείας, προκειμένου οι μάζες να είναι περισσότερο ελεγχόμενες. Από την άλλη, έχουμε την τέχνη, η οποία βοηθάει τον άνθρωπο να παράγει κριτική και αυτόνομη σκέψη. Αυτό ουσιαστικά, τον οδηγεί στην πνευματική ενηλικίωση. Κι ένας πνευματικά ενήλικος άνθρωπος δεν χειραγωγείται, ούτε ξεγελιέται εύκολα. Συνεπώς, πιστεύω ότι ναι, δεν υπάρχει καλύτερη απάντηση στην αντιμετώπιση της ”κρίσης” από την τέχνη.
* Το φετινό ανέβασμα των «Τρωάδων» στην Επίδαυρο συνέπεσε με την πιο κρίσιμη μεταπολιτευτική περίοδο της Ελλάδας. Σκοπός του καλλιτέχνη, όταν γύρω του υπάρχει τόσος αναβρασμός, είναι να δίνει τροφή για σκέψη στον κόσμο. Γι ’ αυτό, παρά τις δύσκολες συνθήκες, η παράσταση συγκέντρωσε πολλούς θεατές, οι οποίοι έψαχναν μία «διέξοδο» από τη δύσκολη περίοδο που διανύουμε. Ο ελληνικός λαός δείχνει να έχει χάσει την εμπιστοσύνη του τόσο στους πολιτικούς, όσο και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς , οι οποίοι λειτουργούν ως «μπουτίκ» που πουλάνε χρέος. Τα τελευταία χρόνια ζούμε σε οικονομικό πόλεμο και όπως σε κάθε πόλεμο, αξίες όπως αυτές της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού βρίσκονται σε έλλειψη. «Όποιος ναούς, τεμένη, όποιος τους τάφους των νεκρών ρημάζει, στο μέλλον σύντομα θα ρημάξει κι αυτός», ακούγεται στην έναρξη της παράστασης. Αυτά τα θέματα πραγματεύεται ο Ευρυπίδης, στο αντιπολεμικό έργο «Τρωάδες», όπου κατακρίνει το στυγνό τρόπο λειτουργίας της αθηναϊκής πολιτικής και ουσιαστικά καταδικάζει τις φρικαλεότητες του πολέμου. Θεωρώ ότι το μέλλον στην Ελλάδα δεν θα είναι στρωμένο με ροδοπέταλα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι χρειαζόμαστε εθνική ομοψυχία.
* Είναι η δεύτερη φορά που συμμετέχω σε παράσταση αρχαίας τραγωδίας και αυτή τη φορά μπορώ να πω πως βιώνω αυτήν την εμπειρία πιο συνειδητά. Δεν κρύβω ότι η συμμετοχή μου σε αρχαία τραγωδία ήταν ένας από τους διακαείς καλλιτεχνικούς μου στόχους, καθώς αποκόμισα, και εξακολουθώ, σπουδαίες εμπειρίες από την παράσταση αυτή. Οι δύο παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου είναι μια εμπειρία που θα μείνει ανεξίτηλη στη μνήμη μου. Θα μπορούσα να μακρυγορήσω για ώρες περιγράφοντας το πως βίωσα αυτή την εμπειρία, αλλά θα περιοριστώ στα εξής σχόλια: Το πρώτο αφορά στην απερίγραπτη ενέργεια που ένιωσα να με περικυκλώνει όταν πάτησα τα χώματα της Επιδαύρου και του Ασκληπιείου και το δεύτερο στα συναισθήματα, που με κατακλύζουν την ώρα που όλοι μας βαδίζουμε προς την σκηνή, λίγο πριν ξεκινήσει η παράσταση. Όλο αυτό θυμίζει κάτι από μυστικιστική τελετή. Συνολικά η εμπειρία στην Επίδαυρο ήταν καθηλωτική. Ο κόσμος, παρά την αναταραχή των γεγονότων εκείνων των ημερών, ήρθε να δει την παράσταση, επιβεβαιώνοντας ότι το θέατρο πρέπει να μη διακόπτει τη λειτουργία του και να προχωρά.
* Είναι μία πολύτιμη εμπειρία για μένα το ότι βρίσκομαι σε αυτήν την παράσταση. Οι σπουδαίοι ηθοποιοί με τους οποίους έχω τη χαρά να συνυπάρχω επί σκηνής, βάζουν το προσωπικό τους στίγμα και την ανεκτίμητη πείρα που κουβαλούν, στους ρόλους που υποδύονται, δημιουργώντας ένα πολύ ενδιαφέρον μωσαϊκό. Καθώς ο χορός βρίσκεται στη σκηνή καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης, μπορώ να τους παρακολουθώ και να μαθαίνω πράγματα.
* «Μάταιες οι θυσίες του χορού, μάταιες οι λιτανείες των θεών. Να’ξερα, αχ να’ξερα άνακτα Δία στο θρόνο τον ουράνιο σου, χωράει στο νου σου τάχα η Τροία, που η φλόγα ακάθεκτη την καταλύει;». Οι ανώνυμες γυναίκες του χορού, που συμπάσχουν με την Εκάβη, ζουν με τη μάταιη ελπίδα μήπως υπάρξει κάποια ανατροπή που θα βελτιώσει την δυσμενή κατάσταση στην οποία έχουν βρεθεί. Ως τότε, γίνονται μία μάζα θρήνου μαζί με την έκπτωτη βασίλισσα. Μία μάζα που δεν γνωρίζει κοινωνικό υπόβαθρο και φύλο. Από αυτήν την ουσιαστική παρατήρηση, ξεκινά και η σκηνοθετική προσέγγιση του έργου, γεγονός που, κατά τη γνώμη μου, βοηθά τους θεατές να βρουν ευκολότερα ταύτιση με τους χαρακτήρες. Οι ψυχές των Τρωάδων είναι έρημες, σαν την πόλη τους που έχει πια ερημώσει. Αυτή η αίσθηση του κενού, του σώματος που δεν έχει άλλα ψυχικά αποθέματα, πιστεύω ότι είναι αρκετά οικεία για τον θεατή που ζει στην Ελλάδα της κρίσης.
* Το πέρασμά μου από τη Σχολή του Εθνικού Θεάτρου έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο σε αυτό που είμαι σήμερα. Θα μπορούσα να την παρομοιάσω με μία δεξαμενή γεμάτη ερεθίσματα. Είναι στο χέρι κάθε σπουδαστή το τι θα επιλέξει να αξιοποιήσει και τι όχι από όλα αυτά. Το σίγουρο είναι πως η σχολή φροντίζει να σου δώσει σημαντικά εφόδια, που χρειάζεσαι στην πορεία. Αυτό όμως που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι να βρεθείς πάνω στη σκηνή, εκεί είναι το μεγάλο σχολείο! Γι’ αυτό και δεν αναπολώ τα χρόνια της σχολής.
* Έχω συμμετάσχει στο “Attractive Illusion”, μία ταινία του Πέτρου Σεβαστίκογλου, που πραγματεύεται το ευαίσθητο κοινωνικό θέμα της μετανάστευσης, μία αρκετά ενδιαφέρουσα διαδικασία για μένα. Με γοητεύει πολύ ο κινηματογράφος και θέλω πολύ να κάνω ταινίες στο μέλλον, ειδικά όταν αυτές γίνονται με καλές συνθήκες εργασίας.
* Δεν έχει τύχει να παίξω στην τηλεόραση. Αν όμως, προκύψει κάτι που να με ενδιαφέρει, θα το κάνω με πολλή όρεξη.
* Η θεατρική σεζόν ξεκίνησε με το «Rocky Horror Show» σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Ρήγου, συνεχίστηκε με τη «Φρουτοπία» σε σκηνοθεσία του ιδίου, και ολοκληρώνεται με τις «Τρωάδες» σε σκηνοθεσία Σωτήρη Χατζάκη, μία παράσταση του Εθνικού Θεάτρου η οποία περιοδεύει σε όλη την Ελλάδα. Ειλικρινά, από όλες τις συνεργασίες, που έχω κάνει ως τώρα, έχω αποκομίσει κάτι σημαντικό για την εξέλιξή μου. Το πιο σημαντικό για μένα όμως, είναι να συναντηθώ με ανθρώπους που θαυμάζω.
* Με το γράψιμο δεν έχω ιδιαίτερη σχέση, κυρίως περιορίζομαι στο να κρατάω διάσπαρτες σημειώσεις όταν θα διαβάσω ή θα ακούσω κάτι που θα μου τραβήξει την προσοχή. Όσον αφορά στην ιδέα της σκηνοθεσίας, μέχρι στιγμής δεν το έχω σκεφτεί, αλλά πάντα μπαίνω στη διαδικασία να φανταστώ πως θα μπορούσα να διαμορφώσω μία παράσταση, που παρακολουθώ η ίδια, υπό το προσωπικό μου σκηνοθετικό πρίσμα!
* Η Αθήνα μου αρέσει πολύ το καλοκαίρι, τα κίτρινα φώτα της πόλης, οι βόλτες με το ποδήλατο ξημερώματα στην Πλάκα, τα θερινά σινεμά και οι μικρές αυθεντικές γειτονιές της Καισαριανής, που ευτυχώς υπάρχουν ακόμη! Δεν μου αρέσει το τσιμέντο, η μιζέρια και η αγένεια. Κυρίως όμως, δε μου αρέσει το γεγονός ότι κομμάτια της πόλης είναι βουτηγμένα στην κατάθλιψη.
* Στο All4fun μου αρέσει ότι κάνει πράξη το μότο του («τα πάντα με άποψη») παρακολουθώντας τη θεατρική επικαιρότητα και αναδεικνύοντας νέους καλλιτέχνες…
& Αναλυτικά στοιχεία για τις “Τρωάδες” και τους σταθμούς της περιοδείας ακολουθούν στον εξής σύνδεσμο: http://all4fun.gr/fun/theater/10857-q-q-.html
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 27/7/2015