Ο συνθέτης και πιανίστας Θοδωρής Οικονόμου μιλάει στο All4fun για την πορεία του, τη δύναμη της μουσικής, την τέχνη της δημιουργικής διαδικασίας, τις συνεργασίες του, το έργο του, τις πηγές έμπνευσής του και τις φιλοδοξίες του, περιπλανώντας μας αρμονικά σε ένα μελωδικό και φωτεινό μουσικό ταξίδι.
Πώς ξεκίνησε το ενδιαφέρον σου για τη μουσική και το πιάνο;
Ξεκίνησα από 8 χρονών, όταν άνοιξε τις πόρτες του το εμβληματικό κτίριο του Ωδείο Αθηνών το 1981. Οι γονείς μου, που ήταν λάτρεις της μουσικής, μου πρότειναν να δώσω εξετάσεις ως αρχάριος. Θυμάμαι ακόμα και σήμερα τη μητέρα μου, να σηκώνει το τηλέφωνο και να την ακούω με χαρά να λέει «Ευχαριστούμε πάρα πολύ για τα αποτελέσματα». Αμέσως μετά μου ανακοίνωσε ότι πέρασα στο Ωδείο Αθηνών.
Κάπως έτσι άρχισαν όλα. Ήμουν στην πρώτη τάξη που μπήκε στο -καινούργιο- Ωδείο Αθηνών στη Βασιλέως Κωνσταντίνου και από τότε μαγεύτηκα με τη μουσική.
Η μουσική με βοηθάει και στέκεται δίπλα μου σαν ένας φίλος που ακούει υπομονετικά και ψύχραιμα, πάντα, ό,τι θέλω να του πω.
Πώς αποφάσισες να ασχοληθείς με μουσική για θέατρο και κινηματογράφο;
Μετά από το Ωδείο Αθηνών, το 1996 πήγα στο Βασιλικό Κολλέγιο στο Λονδίνο και συνέχισα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στο πιάνο. Επιστρέφοντας βρέθηκα να δουλεύω με τους κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, τον Γιάννη Μαρκόπουλο, τον Θάνο Μικρούτσικο και τον Μίκη Θεοδωράκη, άλλοτε ως πιανίστας και άλλοτε και ως ενορχηστρωτής. Το 2001 εκδίδεται ο πρώτος μου δίσκος, οι «Δον Κιχώτες» με ερμηνεύτρια τη Μαρία Δημητριάδη, σε στίχους του Παρασκευά Καρασούλου και σε παραγωγή μιας νέας τότε ανεξάρτητης εταιρείας, της Μικρής Άρκτου.
Παράλληλα συνεργάζομαι ως ενορχηστρωτής, πιανίστας και διευθυντής ορχήστρας με πολλούς ερμηνευτές μα και με τον Μάριο Φραγκούλη. Με τον Μάριο ταξιδέψαμε πολύ για οχτώ χρόνια δίνοντας συναυλίες κυρίως στην Αμερική, ενώ παράλληλα προωθούσαμε με τον Παρασκευά και τη Μαρία το νέο μας cd.
Την ίδια περίοδο η ηθοποιός Κάτια Γέρου μου προτείνει να συνεργαστούμε σε ένα πρωτότυπο μουσικοθεατρικό έργο, το «Τράνζιτ» που ανέβηκε στο θέατρο Τέχνης, στη σκηνή της οδού Φρυνίχου, όπου όχι μόνο υπογράφω τη σύνθεση της μουσικής, αλλά είμαι παρών κάθε βράδυ επί σκηνής ως εκτελεστής.
Αυτό είναι το πρώτο μου έργο για το θέατρο. Από τότε μέχρι και σήμερα έχω συνθέσει τη μουσική για περίπου 170 έργα που έχουν παρουσιαστεί στο Εθνικό θέατρο, την Εθνική Λυρική σκηνή, το ΚΘΒΕ, το Piccolo teatro, καθώς σε άλλες μικρότερες ή μεγαλύτερες σκηνές, σε παραγωγές όπου συνεργάζομαι με τους σημαντικότερους Έλληνες σκηνοθέτες καθώς και με σκηνοθέτες που ζουν και εργάζονται στο εξωτερικό.
Τα τελευταία χρόνια με μεγάλη χαρά γράφω μουσική και για κινηματογράφο. Έχω γράψει μουσική για τέσσερις ταινίες μεγάλου μήκους καθώς επίσης και για τον τελευταίο κύκλο της σειράς «Έτερος εγώ».
Πώς διαφέρει η διαδικασία σύνθεσης για το θέατρο σε σχέση με τη σύνθεση για τον κινηματογράφο;
Οι διαφορές είναι αρκετές αν και τα δύο έχουν να κάνουν με σύνθεση τεχνών. Η μεγαλύτερη διαφορά είναι ότι όλα στο θέατρο συμβαίνουν μπροστά σου.
Και στα δύο υπάρχει μια ειδική πυραμίδα, αλλά διαφορετική στο θέατρο από τον κινηματογράφο. Στο θέατρο υπάρχει ο σκηνοθέτης και δίπλα του οι συντελεστές, ο σκηνογράφος, ο ενδυματολόγος, ο μουσικός και γύρω γύρω οι ηθοποιοί, που τον πλαισιώνουν και ουσιαστικά όλοι μαζί παράγουν ένα έργο. Και εμένα αυτό είναι που με γοήτευσε και με έκανε να ερωτευτώ το θέατρο.
Από την άλλη στο σινεμά η διαδικασία είναι διαφορετική. Μέσα από την παραγωγή το σινεμά έχει κάτι μαγικό. Σου δίνει μια αυτονομία στον χρόνο. Έχεις μπροστά σου ένα λευκό χαρτί, έναν καμβά πάνω στο οποίο μπορείς να δοκιμάζεις, να σβήνεις, να ξαναγράφεις, να ζωγραφίζεις.
Στο θέατρο η αγωνία μοιράζεται εκείνη τη στιγμή, την κάθε μέρα με όλους τους συντελεστές. Στο σινεμά η διαδικασία είναι αρκετά διαφορετική αλλά εξίσου γοητευτική.
Ποιο είδος παραγωγής (θεατρική παράσταση, ταινία, σειρά κλπ.) σε εμπνέει περισσότερο να συνθέσεις μουσική και γιατί;
Δεν μπορώ να διαλέξω. Το θέατρο το αγαπώ πολύ. Το σινεμά είναι ένας καινούργιος έρωτας.
Ποια είναι η πιο αγαπημένη σου στιγμή κατά τη διάρκεια της δημιουργικής διαδικασίας της σύνθεσης μουσικής;
Είναι η στιγμή που είσαι σίγουρος ότι «αυτό είναι ο ήχος του θεατρικού έργου ή της ταινίας που έχω μπροστά μου. Και μια δεύτερη θα έλεγα ότι είναι οι γενικές πρόβες. Οι γενικές πρόβες, όπου όλα έρχονται και μπαίνουν στη θέση τους. Αυτό το παζλ ξαφνικά από εκεί που ήταν μη αναγνωρίσιμο γίνεται από τον οποιοδήποτε καινούριο θεατή αναγνωρίσιμο.
Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζεις κατά τη διαδικασία της σύνθεσης;
Η μεγάλη πρόκληση είναι όταν λες «ναι» σε μία καινούργια συνεργασία. Τότε ουσιαστικά αρχίζει μία ακόμα περιπέτεια.
Για ποιο έργο για το οποίο έχεις συνθέσει μουσική αισθάνεσαι περισσότερο υπερήφανος και γιατί;
Είμαι πολύ περήφανος και πολύ χαρούμενος που ο Αμερικανός σκηνοθέτης και εικαστικός Μπομπ Ουίλσον με επέλεξε να γράψω τη μουσική και να είμαι παρών ως μουσικός επί σκηνής στην παραγωγή της Οδύσσειας του Ομήρου το 2012, στο Εθνικό Θέατρο καθώς και στην καινούργια του παραγωγή στις «Τρεις Ψηλές Γυναίκες» στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά με την Καριοφυλλιά Καραμπέτη, τη Ρένη Πιττακή και τη Λουκία Μιχαλοπούλου όπου παίχτηκε τον χειμώνα που μας πέρασε με πολύ μεγάλη επιτυχία. Είναι ένας πολύ μεγάλος δάσκαλος. Το να δουλεύεις στο πλάι του είναι απολαυστικό. Είναι μάθημα επαγγελματικού ήθους, έμπνευσης, φαντασίας και δόμησης.
Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσης και πώς αυτές ενσωματώνονται στις συνθέσεις σου;
Έμπνευση αποτελεί η ίδια η ζωή. Η ζωή που εσύ ζεις. Οι χαρές και οι λύπες που περνάς, οι αγωνίες, ο έρωτας. Ο δικός σου τρόπος να παρατηρείς τον κόσμο.
Ποιο μήνυμα θέλεις να μεταδώσεις μέσω της μουσικής σου;
Η μουσική δημιουργεί σκηνικό χώρο. Καταφέρνει με έναν μαγικό τρόπο να δονεί τις λεπτές και αχνές χορδές της ψυχής μας και από εκεί ξεκινάει η συγκίνηση. Πιστεύω ότι δεν μπορεί να δημιουργηθεί τίποτα χωρίς τη συγκίνηση στην τέχνη.
Ποιες είναι οι μελλοντικές σου φιλοδοξίες ως συνθέτης;
Να μπορώ να δημιουργώ με ηρεμία και να είμαι χαρούμενος μέσα από τη δουλειά μου. Είναι βασικό να νιώθεις χαρά με αυτό που κάνεις. Και στον γιο μου αυτό λέω, να είναι χαρούμενος με οτιδήποτε διαλέξει στη ζωή του να κάνει.
Της Σπυράντας Αναμούρογλου, 06/05/2024