Ο γνωστός ηθοποιός και σκηνοθέτης Φώτης Μακρής μίλησε στο All4fun για την απόφασή του να ανεβάσει το αριστούργημα του Μαριβώ «Ψευδοεξομολογήσεις», έργο σπάνια παρουσιαζόμενο στην ελληνική σκηνή στο οποίο κρατά διπλό ρόλο ως σκηνοθέτης της παράστασης αλλά και ως ηθοποιός. Το έργο παρουσιάζεται στο Studio Μαυρομιχάλη από τις 14 Δεκεμβρίου 2019.
Τι πραγματεύεται η παράστασή σας και τι πρόκειται να δούμε πάνω στη σκηνή;
Το έργο του Μαριβώ, εξετάζει το πώς η βούληση, η κρίση και η σκέψη των ανθρώπων επηρεάζεται από ένα σύμπλεγμα πληροφοριών, φημών, ψευδών ή κατασκευασμένων ειδήσεων, διαστρεβλώσεων και αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων, με αποτέλεσμα να χάνουν την καθαρότητά τους και στο τέλος, να μην εκφράζουν πια τις πραγματικές μας επιθυμίες και την δική μας κοσμοθεωρία, αλλά κάτι που μας έχει επιβληθεί, κατορθώνοντας μάλιστα, να φαντάζουν σε μας, ως δικές μας επιλογές.
Φυσικά, για μια ακόμα φορά το όχημα που χρησιμοποιεί ο Μαριβώ για να αναπτύξει αυτό το πολύ σοβαρό θέμα είναι ο έρωτας και η κωμωδία.
Η παράσταση έχει μεταφέρει τη δράση στο σήμερα, χωρίς όμως να το «κραυγάζει».
Θεωρούμε το θέμα του έργου τόσο επίκαιρο που μια τέτοια μεταφορά φαντάζει σε μας σχεδόν αυτονόητη. Ένα σημαντικό στοιχείο σε αυτή την μεταφορά στο σήμερα, είναι ότι κρατήσαμε ατόφια την περίπλοκη γλώσσα του Μαριβώ όπως αριστοτεχνικά έχει μεταφερθεί στα Ελληνικά από τον μεταφραστή μας, τον Αντρέα Στάικο. Το αποτέλεσμα αυτής της μίξης του σήμερα με τη γλώσσα του 18ου αιώνα φαντάζει στα μάτια και τα αυτιά του θεατή λίγο περίεργη και ταυτοχρόνως γοητευτική.
Ένα άλλο στοιχείο της παράστασης μας, είναι ότι η σκηνοθετική και υποκριτική προσέγγιση έγινε με «όρους δράματος». Προσπαθήσαμε δηλαδή να σπάσουμε την κρούστα της κωμωδίας του 18ου αιώνα και να ανακαλύψουμε τις βαθύτερες συναισθηματικές διαδρομές των ηρώων. Χωρίς φυσικά να αρνούμαστε τις κωμικές διαστάσεις που έχουν τα έργα του Μαριβώ.
Πιστεύουμε ότι δημιουργήσαμε μια παράσταση, μετά το τέλος της οποίας ο θεατής δεν ξέρει αν πρέπει να προβληματιστεί ή να χαμογελά ή και τα δύο μαζί. Το τελευταίο θα ήταν το τέλειο για μας.
Γιατί θα προτείνατε σε κάποιον να δει το έργο σας;
Γιατί πρώτα απ’όλα είναι ένα έργο που κατά τους περισσότερους μελετητές του Μαριβώ, είναι το καλύτερό του και το πιο ώριμο. Και αυτό το έργο έχει να παιχτεί στην Αθήνα 65 χρόνια!
Επομένως, μιλάμε ουσιαστικά για ένα άπαιχτο αριστούργημα του Γάλλου συγγραφέα. Και μια μεγάλη ευκαιρία για το θεατρόφιλο κοινό να το γνωρίσει.
Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η προσέγγισή μας φιλοδοξεί να αποτελέσει μια νέα πρόταση πάνω στο ανέβασμα των έργων του Μαριβώ. Αυτό φυσικά θα το κρίνουν το κοινό και οι ειδικοί, αλλά είναι σίγουρο ότι η δουλειά που έχει γίνει τους περίπου έξη μήνες που κράτησαν οι πρόβες, έβγαλαν στην επιφάνεια πράγματα που μέχρι τώρα «ασφυκτιούσαν» κάτω από τους κώδικες της Γαλλικής κωμωδίας του 18ου αιώνα, πράγματα που ξάφνιασαν μέχρι και εμάς τους ίδιους, καθώς αποκαλύφθηκε ένας «πλούτος» πολιτικοκοινωνικών στοιχείων που καθιστούν αν μη τι άλλο αναγκαίο τον επαναπροσδιορισμό της οπτικής μας στον σπουδαίο Γάλλο συγγραφέα.
Μιλήστε μας για τον ρόλο σας και τη διαχρονική αξία του κειμένου.
Την διαχρονική αξία του κειμένου αποδεικνύουν τόσο οι σκέψεις που ανέπτυξα παραπάνω για την παράσταση μας, όσο και οι εκατοντάδες παραστάσεις του συγκεκριμένου έργου ανά τον κόσμο. Καθώς επίσης και αυτό που ήδη ανέφερα, ότι όλοι οι μελετητές του Μαριβώ αναφέρονται στο συγκεκριμένο έργο ως το καλύτερο και ωριμότερο έργο του συγγραφέα.
Ως προς τον ρόλο του Ντυπουά που ερμηνεύω στην παράσταση, είναι θα έλεγα ένας Ιάγος της κωμωδίας. Όλο το έργο στηρίζεται στις ίντριγκες αυτού του υπηρέτη και όλα τα πρόσωπα μοιάζουν να είναι μαριονέτες στα χέρια αυτού του επιδέξιου μυαλού.
Η διαφορά του από τον Ιάγο είναι ότι εδώ δεν έχουμε φόνους και αίματα. Έχουμε όμως πρόσωπα που δεν βγαίνουν αλώβητα συναισθηματικά και ψυχολογικά. Πρόσωπα που αναθεωρούν τις απόψεις τους. Πρόσωπα που εγκαταλείπουν τον μαγικό χώρο του θεάτρου για να προσγειωθούν ανώμαλα στην σκληρή πραγματικότητα, καθώς, όπως πάλι επισημαίνουν οι μελετητές του θεάτρου του Μαριβώ, «οι ψευδοεξομολογήσεις» είναι το έργο του Μαριβώ όπου η πραγματικότητα εισβάλει πιο βίαια και πιο καταλυτικά.
Ο ρόλος λοιπόν του Ντυμπουά είναι αυτός που «επιβάλει» θα έλεγα αυτή την βίαιη εισβολή της πραγματικότητας.
Μίλησέ μας για το πώς βίωσες τη συνεργασία σου με τους υπόλοιπους συντελεστές της παράστασης;
Σε μια περίοδο έξη μηνών που κράτησαν οι πρόβες, είναι λογικό να συμβούν πολλά σε έναν θίασο. Απογοητεύσεις, χαρές, διαφωνίες, δυσκολίες συνεννόησης και πολλά ακόμα. Για μια ακόμα φορά όμως, στο τέλος της ημέρας, κατορθώσαμε και βρήκαμε την κοινή γραμμή που απαιτεί το ανέβασμα μιας παράστασης. Και θα ήθελα και εδώ, μέσα από την ευκαιρία που μου δίνετε σε αυτή την συνέντευξη, να τους ευχαριστήσω.
Πόσο σημαντική θεωρείτε για σας αυτήν τη δουλειά και ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου μέχρι τώρα;
Για την ανταπόκριση είναι λίγο νωρίς να απαντήσω, μια και η παράσταση παίζεται μόλις 2 εβδομάδες. Δείχνει όμως να πετυχαίνει τον αρχικό της τουλάχιστον σκοπό: Να προκαλέσει το ενδιαφέρον του θεατρόφιλου κοινού σε αυτή την κάπως αιρετική θα έλεγα προσέγγιση του Μαριβώ.
Σημαντική για μένα είναι όπως όλες οι δουλειές που έχω κάνει και φυσικά είναι λίγο δύσκολο να ξεχωρίσω κάποια σε σχέση με κάποια άλλη.
Απλώς, στην συγκεκριμένη περίπτωση, νοιώθω ότι έχω κάνει ένα σημαντικό βήμα στην σκηνοθετική προσέγγιση ενός κλασικού κειμένου κι αυτό με κάνει να θεωρώ την παράσταση πολύ σημαντική στην δική μου πορεία.
Της Δώρας Μπαρουτάκη, 7/1/2020
Πληροφορίες για την παράσταση εδώ