Δώσαμε ραντεβού σ’ ένα γνωστό καφέ στο κέντρο της πόλης. Το τζάκι δίπλα μας είχε τη διάθεση της κουβέντας. Ζεστή και όμορφη. Πρώτα ήρθε η Ελεωνόρα μετά η Ελένη. Παραγγείλαμε τσάι, καφέ και σοκολάτα. Ποικιλία όπως και αυτή που θα συνόδευε τις αναφορές μας. Είχε προηγηθεί μια βδομάδα πριν η επίσκεψή μου στο θέατρο Διάνα και στο Hotel Ερμού για να δω τις δύο παραστάσεις στις οποίες πρωταγωνιστούν οι δύο προσκεκλημένες μου.
Η Ελένη Ράντου καταρχάς κάνει με τον συνεργάτη της Βαγγέλη Χατζηνικολάου μία άψογη θεατρική απόδοση του Blue Jasmine του Γούντι Άλεν (βασισμένο στο Λεωφορείο ο Πόθος του Τ. Ουίλιαμς). Κρατάει την ουσία της πλοκής και όσοι είμαστε ‘’Γουντιαλενικοί’’ ικανοποιούμαστε εξ αρχής από το διαρκές «αυτό- και κοινωνικό-σαρκαστικό» χιούμορ που χαρακτηρίζει τα σενάρια του Γ. Άλεν. Η σκηνοθεσία του Σταμάτη Φασουλή αποδίδει χωρίς υπερβολές το κλίμα του χώρου και του τόπου σε απόλυτη αρμονία με το ευφυές σκηνικό.
Η Ελένη Ράντου καθοδηγεί επιτυχώς με την ερμηνεία της μία δύσκολη διαδρομή που έχει να ακολουθήσει όποια τολμάει να υποδυθεί τη Μπλάνς ή την Τζάσμιν. Η προσέγγιση της σε πείθει. Την ακολουθείς σ’ αυτό το απαιτητικό μπαλανσάριμα που με ευκολία μπορείς να του ξεφύγεις σκοντάφτοντας σε υπερβολές και σοβαροφάνειες. Η Ελένη σέβεται τον άνθρωπο (ρόλο) που υποδύεται. Τον πονάει. Έχει μιλήσει μαζί του, έχει ζήσει τα κλάματα και τα ξεσπάσματά του, τις χαρές και τις αγωνίες του. Το βλέπεις. Δεν αμφιβάλλεις. Μαζί με τους συνεργάτες της μας ταξιδεύει μ’ ένα εισιτήριο που δεν έχει τίμημα, στις εύθραυστες ψυχοσυνθέσεις των χαρακτήρων και του κειμένου.
Το τιμόνι περνάει από τα χέρια της Ελένης σ’ αυτά της Ελεωνόρας. Όταν πήγα το φεγγάρι είχε ολοκληρώσει τον κύκλο του. Το κρύο ήταν ανελέητο. Όταν όμως Ελεωνόρα άρχισε να ερμηνεύει ήμουν σίγουρη πως η πανσέληνος είχε χαμηλώσει για να την ακούσει. Φωνή, ερμηνεία, παρουσία, διάθεση, αμεσότητα. Ένα μαγικό πλάσμα που μεταμορφώνεται όπως θέλει. Δεν μπορείς να πάρεις τα μάτια σου από πάνω της. Η φωνή της σε ακολουθεί ακόμη και όταν αφήνεις, μεθυσμένος από τις νότες της, τον προσεγμένο χώρο εκεί στον πεζόδρομο της Ερμού. Όλα ήταν όμορφα σ’ αυτό το ‘’ξενοδοχείο’’ . Η οικοδέσποινα, οι φίλοι της, το προσωπικό..
Είναι ευλογημένοι οι άνθρωποι που δουλεύουν το ταλέντο τους και το εξυψώνουν εκεί που του πρέπει. Που τιμούν το δώρο που τους δόθηκε. Μην χάσετε τις παραστάσεις αυτών των δύο γυναικών. Κυρίως εσείς (εμείς σίγουρα) που τριβόσαστε σαν τις γάτες στα πόδια της αγάπης, του έρωτα και της ζωής…
Κική: Έχω ένα προνόμιο απέναντι σας: σας είδα πρόσφατα και τις δύο επί σκηνής. Και μάλιστα, τώρα που σας κοιτάζω μου φαίνεται ότι μοιάζετε και εμφανισιακά. Σκεφτόμουν λοιπόν, πως αν ένωνα τις δύο σκηνές, που εμφανίζεστε θα μπορούσατε να είστε μαζί σε μία παράσταση μιας και η σκηνική δυναμική σας έχει κάτι το κοινό.
Ελένη: Θα μπορούσε (η Ελεωνόρα) να ντύνει μουσικά την Τζάσμιν.
Κική: Αυτό που μου βγάζει η ενέργεια σας, τα μάτια σας όταν ερμηνεύετε είναι: δοτικότητα, καλοσύνη και πόνο.
Ελεωνόρα: Το τρίτο τι το ήθελες (γελάει)
Κική: Γιατί από τον πόνο ξεκινούν και διαμορφώνονται πολλά πράγματα και στο πως θα ερμηνεύσεις.
Ελεωνόρα: Ο πόνος είναι σχετικό πράγμα. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε πονέσει. Εγώ ούτως ή άλλως το πιστεύω, το βλέπω και το διακρίνω και γι αυτό ίσως να είναι και ένα σημείο που υπάρχει επαφή. Όλοι αναγνωρίζουν τον πόνο του άλλου, τον δικό μας.. αλλά από εκεί και πέρα στο τραγούδι προσπαθώ όλα μου τα συναισθήματα να τα εκφράζω καθαρά και να επικοινωνώ με τον κόσμο. Απλά είναι μία μεγάλη διαδρομή και ένας μεγάλος δάσκαλος ο πόνος στη δική μου ζωή. Μ έχει φέρει αντιμέτωπη με πολλά πράγματα του χαρακτήρα μου και της ιδιοσυγκρασίας μου τα οποία χρειάστηκε να τα ανακαλύψω, να τα συγχωρέσω κάποιες φορές, να τα αναγνωρίσω. Οπότε για μένα έχει υπάρξει πολύ μεγάλος δάσκαλος και τον αγαπώ
Ελένη: Εγώ να σου πω τι νομίζω ότι κάνει κάποιους ανθρώπους πιο χαρακτηριστικούς σ αυτόν τον τομέα από κάποιους άλλους; Το να μη φοβάσαι ν αντιμετωπίσεις το σκοτάδι. Αυτό βγάζει μία αίσθηση πόνου στα μάτια. Η έλλειψη φόβου. Και όχι αναγκαστικά το δικό σου το σκοτάδι, το σκοτάδι των άλλων.
Κική: Πως ορίζεις το σκοτάδι;
Ελένη: Το σκοτάδι είναι η στιγμή που δεν είναι η πιο ευχάριστη ούτε του άλλου, ούτε η δική σου. Η στιγμή που δεν είναι κοινωνικά αποδεκτή.
Κική: Έχεις βρεθεί σ’ αυτό το σκοτάδι;
Ελένη: Βεβαίως. Αλλά έχω βρεθεί και στο σκοτάδι των άλλων και δεν έχω φοβηθεί.
Κική: Στο σκοτάδι των άλλων..
Ελένη: Ναι, πολύ.. Το να μη σε φοβίσει να δεις έναν άνθρωπο να έχει βάλει φωτιά πάνω του. Να μπεις απευθείας στο δια ταύτα του και όχι στο «αχ φοβάμαι γιατί ο άλλος μπορεί να είναι τρελός»
Κική: Θωρείς πως για να μη φοβηθείς το σκοτάδι των άλλων πρέπει να έχει προηγηθεί το δικό σου σκοτάδι;
Ελένη: Σε μένα προηγήθηκε να δω το σκοτάδι των άλλων και μετά ξε-φοβήθηκα με το δικό μου. Εξοικειώθηκα πολύ με το σκοτάδι των άλλων. Όχι μόνο δεν το φοβάμαι, με γοητεύει κιόλας, δηλαδή τρέχω σε ανθρώπους που έχουνε σκοτάδι.
Κική: Τι σε γοητεύει;
Ελένη: Προφανώς με βοηθάει να εξοικειωθώ και με τα δικά μου σκοτάδια.
Κική: Σε παρηγορεί το σκοτάδι του άλλου;
Ελένη: Με κάνει να νιώθω χρήσιμη.
Κική: Δηλαδή δεν το βλέπεις απλά ‘’κινηματογραφικά’’;
Ελένη: Μπαίνω μέσα.
Κική: Εσύ Ελεωνόρα; Έχεις ζήσει κάτι τέτοιο; Να μπαίνεις στα σκοτάδια, τα δικά σου ή των άλλων;
Ελεωνόρα: Η προσωπική μου διαδρομή εμπεριέχει σκοτάδι. Αλλά δεν έχω αυτή την εξοικείωση όπως την περιγράφει η Ελένη. Αποφεύγω τα σκοτάδια των άλλων, όχι γιατί τα φοβάμαι , ίσως γιατί δεν ξέρω πώς να το διαχειριστώ, πώς να βοηθήσω ή πώς να φανώ χρήσιμη σε κάτι. Ενώ με τις δικές μου σκοτεινές διαδρομές είμαι πιο εξοικειωμένη
Κική: Μεγάλη κουβέντα το σκοτάδι.
Ελένη: Δεν τελειώνει. Και για τον καθένα είναι κάτι άλλο
Κική: Ναι. Ο καθένας έχει τη δική του αναφορά.
Ελένη: Το σκοτάδι έχει κάτι πολύ βαθύ. Είναι εγχείριση ανοιχτής καρδιάς όχι σκωληκοειδίτιδα. Έτσι το αναλύω. Δεν είναι μία γρίπη. Βρίσκεσαι μπροστά σε μία ανοιγμένη πληγή. Είναι πάρα πολλοί που κλείνουν τα μάτια και δεν θέλουν να το δουν αυτό. Τους καταλαβαίνω. Είναι μία υγιέστατη άμυνα. Εγώ αναρωτιέμαι αν το δικό μου είναι υγιές, που όπου βλέπω ανοιχτή πληγή θέλω να τρέξω να βοηθήσω
Κική: Η αντίδραση της αποφυγής είναι και αυτοπροστασία.
Ελένη: Ναι.. δεν ξέρω γιατί το κάνω. Μπορεί να έχω χαμηλή αυτοάμυνα ή να έχω σύνδρομο γιατρού (γέλιο)
Κική: Ή μέσα από το σκοτάδι των άλλων ανακαλύπτεις και το δικό σου φως. Συμφιλιώνεσαι. Γίνεσαι πιο δυνατή για σένα.
Ελένη: Συμφιλιώνομαι. Συμφιλιώνομαι και με το θάνατο γιατί έχω μεγάλο φόβο θανάτου. Εξοικειώνομαι με το θάνατο. Ας πούμε εγώ δεν μπορώ να πάω σε κηδεία. Μου φαίνεται ότι δεν έχει κανένα νόημα. Σε νοσοκομεία έχω τρέξει τόσο πολύ! Και σε ανθρώπους που δεν τους ήξερα καν. Νιώθω ότι στις κηδείες δεν έχει κανένα νόημα. Έχει φύγει ο άνθρωπος. Είναι μία κοινωνική εκδήλωση για τα μάτια. Όσο όμως ο άνθρωπος είναι παρόν, νιώθω ότι εκεί είναι η θέση μου
Κική: Θεωρείτε, ότι ο θάνατος μπορεί να προηγηθεί του κανονικού, βιολογικού θανάτου σ’ έναν άνθρωπο;
Ελένη: Ναι πολλές φορές το έχουμε δει
Κική: Το τραγουδάμε. (στην Ελεωνόρα) Το τραγουδάς.
Ελένη: Νομίζω ότι η Ελεωνόρα περισσότερο το πάθος τραγουδάει από το θάνατο
Κική: Ναι δεν το εννοώ κυριολεκτικά. Ο θάνατος μπορεί να είναι και σε ένα συναίσθημα, γιατί όταν τελειώνει ένα συναίσθημα είναι ένα πένθος.
Ελένη: Σ αυτό που τραγουδάει η Ελεωνόρα είναι ακόμα ζωντανό το συναίσθημα
Ελεωνόρα: Τα τραγούδια έχουν να κάνουν με τα συναισθήματα που τα βιώνεις την ώρα που σου συμβαίνει το γεγονός.
Ελένη: Το οποίο είναι ζωντανό ακόμα. Είναι αυτό που λέει κάποια στιγμή το έργο (Τζάσμιν): η σχέση δεν τελειώνει όταν φύγουν οι άνθρωποι
Κική: Ελεωνόρα αναφέρθηκες κάποια στιγμή στη ροή του λόγου, στη ‘’συγχώρεση’’. Συγχωρείς; Τι σημαίνει για σένα συγχωρώ; Συγχωρούμε, δηλαδή ξεχνάμε πραγματικά κάτι και το αφήνουμε πίσω; Πως την εννοείς τη συγχώρεση;
Ελεωνόρα: Εννοώ ότι δίνω χώρο στον άλλο. Αυτό που λέει και η λέξη.
Κική: Του δίνεις χώρο στη ζωή σου ξανά;
Ελεωνόρα: Δίνω χώρο στη ζωή μου και στον άλλο
Ελένη: Εγώ δεν είμαι καθόλου καλή σ’ αυτό
Ελεωνόρα: Και γω ζητάω να με συγχωρέσουν οι άλλοι. Είμαι ένας άνθρωπος που νιώθω πολλές φορές την ανάγκη να ζητήσω συγνώμη από κάποιον. Δεν είμαι ένας χαρακτήρας ο οποίος τα ελέγχει όλα, οπότε και η συμπεριφορά μου, οι τρόποι μου, οι πράξεις μου είναι πάντα βάση αυτού που αισθάνομαι ή που θέλω να πράξω. Λόγω αυθορμητισμού μπορεί να μιλήσω άσχημα, μπορεί να προσβάλλω κάποιον , να υποτιμήσω οπότε θέλω και γω να με συγχωρέσει ο άλλος
Κική: Είναι ωραίο αυτό που λες. Εγώ πάλι δεν θα κρατήσω κακία αλλά πολλές φορές ισχύει το: μακριά και αγαπημένοι.
Ελένη: Και γω έτσι είμαι. Δεν μου φταίει ο άλλος. Εμένα δεν μου αρέσει ο εαυτός μου με τον άλλον. Είναι ναρκισσιστικό. Και δεν αντέχω πολύ τη συγχώρεση.
Κική: Μ’ ενδιαφέρει αυτό που λες.
Ελένη: Οι περισσότερες μου σχέσεις είναι ναρκισσιστικές. Αγαπάω τους ανθρώπους που στα μάτια τους φωτογραφίζομαι όμορφη. Όταν φωτογραφίζομαι άσχημη, ακόμα και αν δεν νιώθω κακό πράγμα γι’ αυτούς δεν θέλω να τους ξαναδώ γιατί δεν αντέχω, γιατί δεν μπορώ να βλέπω αυτό το πράγμα στα μάτια τους.
Κική: Δηλαδή δεν αντέχεις να βλέπεις εσένα…
Ελένη: ..απαξιωμένη στα μάτια του άλλου. Είναι τραγικός ναρκισσισμός.
Κική: Με βάση αυτό που λες, έχεις αφεθεί να τσαλακωθείς –και δεν εννοώ ως ηθοποιός – στους τρίτους;
Ελένη: Είμαι πολύ control freak.
Κική: Δεν το περίμενα!
Ελένη: Πάρα πολύ! Δεν μπορώ να πιω επειδή δεν μου αρέσει η εικόνα μου μεθυσμένη. Δεν μπορώ να βγαίνω εκτός ενός πλαισίου που μου έχω επιτρέψει.
Κική: Έχεις βγει ποτέ εκτός πλαισίου;
Ελένη: Ναι. Δεν μου άρεσε. Εκεί έχω ένα πρόβλημα συγχώρεσης. Δεν με συγχωρώ. Τους άλλους τους συγχωρώ. Εμένα δεν με συγχωρώ καθόλου.
Κική: Άρα η πηγή είναι…
Ελένη: ..ο ναρκισσισμός.
Κική: Και το έχεις αποδεχτεί…
Ελένη: Αφού το κάνω και το ξανακάνω. Όσο και να το παλεύω δεν αλλάζει.
Κική: Έχεις όμως τη γνώση ότι αυτός ο αυτοέλεγχος μπορεί να γίνεται εμπόδιο στο να ζήσεις πράγματα..
Ελένη: Καμιά φορά ξέρεις ότι το τσιγάρο σου κάνει κακό αλλά δεν μπορείς να το κόψεις. Όση ψυχανάλυση και να κάνεις και όση γνώση και να έχεις των προβλημάτων σου μετά η επίλυση τους είναι τερατώδης. Είναι και μερικά πράγματα που είναι έτσι. Είναι χαρακτήρας. Δεν αλλάζουνε. Απλώς η γνώση του προβλήματος λειαίνει τις κακές συνέπειές του
Κική: (στην Ελεωνόρα) Εσύ όμως, ξέρω ότι τσαλακώνεσαι.
Ελεωνόρα: Φουλ. Εγώ τσαλακώνομαι χωρίς κανέναν δισταγμό. Καμιά φορά όταν μου φύγει αυτό λέω: “Ελεωνόρα την επόμενη φορά… εντάξει τώρα μεγάλωσες.. δεν γίνεται..” και μετά ξανακάνω το ίδιο ακριβώς πράγμα. Νομίζω όμως ότι για μένα αυτή είναι μία διαδρομή για να βιώνω τα πράγματα στο βάθος και να τα ξεπερνάω. Νομίζω ότι αν δεν εκδήλωνα αυτά που νιώθω θα είχα πάντα ένα κομμάτι να με απασχολεί..
Ελένη: ….κολλημένο πίσω
Ελεωνόρα: ..αυτό.
Ελένη: Έχεις δίκιο.
Ελεωνόρα: Αλλά δεν ντρέπομαι κιόλας.
Κική: Τίποτα δεν ορίζεται από σωστό και λάθος, αλλά κλίνω στο πιο υγιές.
Ελένη: Αυτό που σε κάνει σωστό, είναι αυτό που σε κάνει να είσαι καλά με τον εαυτό σου.
Κική: Να μην καταπιέζεσαι όμως.
Ελένη: Από την άλλη σε κάνει δυσλειτουργικό να είσαι εντάξει με σένα γιατί σκέφτεσαι τους άλλους.
Κική: Δηλαδή;
Ελένη: Δηλαδή μπορεί να θέλω να παρεκτραπώ, αλλά είναι δυσλειτουργικό καμιά φορά για τον άλλο
Κική: Κάτσε δηλαδή εννοείς…
Ελεωνόρα: …εννοείς όταν υπερβείς τα όρια..
Ελένη: …μπορείς να γίνεις πολύ ενοχλητική για τον άλλο. Έχω μια τέτοια ανησυχία, να μην ενοχλήσω τον άλλο
Ελεωνόρα: Ε και γω δεν μου αρέσει, δεν θέλω να ενοχλώ τον άλλο. Εγώ ό ,τι μοιράζομαι -το μοιράζομαι με τους δικούς μου
Ελένη: Ο άλλος δεν είναι και δικός σου;
Ελεωνόρα: Ναι αλλά εντάξει, μέχρι ένα σημείο
Κική: Ξέρεις πρέπει να έχεις δοκιμάσει τον εαυτό σου, ότι έχεις φτάσει στο άλλο άκρο, για να πεις ότι..
Ελένη: …μα επειδή το έχω δοκιμάσει το ξέρω.
Κική: Ε τότε εντάξει, τότε να κάθεσαι ήρεμα (γέλια)
Ελένη: Κάθομαι ήρεμα. Το έχω δοκιμάσει.
Κική: Γιατί είναι να ξέρεις και τα όρια σου όπως λες, πότε βλάπτεις τον άλλο..
Ελένη: Δηλαδή το να μη θες να αφήσεις τον άλλο να φύγει γιατί αυτή είναι η δική σου επιθυμία, δεν είναι καλό. Πρέπει να αφήνεις τον άλλο να φεύγει.
Κική: Ο έρωτας είναι καταστροφικός; Τι είναι ο έρωτας;
Ελένη: Εμένα δεν μου έχει κάνει καλό ποτέ. Δεν θα σκεφτώ: “πω πω γαμώτο! τι ωραία να ερωτευόμουνα!”. Τρέμω. Νομίζω τον χειρότερό μου εαυτό τον έχω δει όταν ερωτεύομαι.
Κική: Γιατί εκεί δεν μπορείς να ελέγξεις αυτήν την αδυναμία;
Ελένη: Ναι και δεν τον ελέγχω και νιώθω άθλια και είμαι δέσμια και νιώθω ότι φυλακίζομαι και γίνομαι εμμονική και δεν σκέφτομαι τίποτα άλλο και δεν μ’ ενδιαφέρει τίποτα άλλο. Γίνομαι δυσλειτουργική και είμαι πολύ εγωίστρια. Είναι ο χειρότερος! Το μόνο κέντρο είναι ο αυτός μου. Όσο γενναιόδωρη είμαι τις άλλες στιγμές, όταν είμαι ερωτευμένη είμαι κτητική. Δεν είναι το καλό μου.
Ελεωνόρα: Δεν μπορώ να πω. Και μένα ο έρωτας μου έχει βγάλει πολλές κακές πτυχές του εαυτού μου.
Κική: Εσύ τραγουδάς για τον έρωτα!
Ελεωνόρα: Δε νομίζω πως έχει να κάνει μόνο με μένα. Θεωρώ ότι χρειάζεται να βοηθήσει…
Ελένη: …χρειάζεται δύο
Ελεωνόρα: …και ο άλλος για σου βγάλει την κακή πλευρά σου. Το κακό γίνεται, άμα σε βρει ευάλωτη. Αν είναι και ο άλλος ευάλωτος και σε βρει σε μία φάση ανωριμότητας εκεί ο έρωτας είναι συνήθως καταστροφικός.
Κική: Ξέρεις τι πιστεύω; Ότι ο έρωτας ούτως ή άλλως θα σου βγάλει την κακή πλευρά.
Ελεωνόρα: Όχι δεν το πιστεύω.
Κική: Ο έρωτας είναι ένα καθαρά εγωιστικό συναίσθημα, δηλαδή στον έρωτα…
Ελένη: …και όμως μη το λες, τα πιο αλτρουιστικά πράγματα τα κάνεις όταν είσαι ερωτευμένος. Μπορείς να πηδήξεις απ’ τον 5ο όροφο, γιατί είσαι ερωτευμένος
Κική: Ναι δεν τα κάνεις για τον άλλο στην ουσία, νομίζεις ότι τα κάνεις για τον άλλο.
Ελένη: Έχει αλτρουισμό ο έρωτας. Αυτοκτονείς για τον έρωτα.
Κική: Ψευδαίσθηση αλτρουισμού. Αυτοκτονείς για τον έρωτα; Πιο πολύ σκοτώνεις για τον έρωτα.
Ελένη: Ψυχιατρικά θεωρείται ότι ο έρωτας είναι το ταβάνι του αλτρουισμού. Γιατί φεύγεις από τον εαυτό σου και γίνεσαι η απόλυτη ένωση με κάποιον άλλο.
Κική: Αλήθεια; γιατί έχω μία τελείως διαφορετική άποψη.
Ελένη: Του επιτρέπεις δηλαδή…
Κική: …ναι αλλά αυτό δεν είναι κάτι που κρατάει πολύ λίγο; Σε αντίθεση με την αγάπη. Όταν ο έρωτας μετουσιώνεται σε αγάπη..
Ελένη: Ξέρεις είμαστε η μόνη χώρα που έχει δύο λέξεις για την αγάπη. Έξω όλες οι χώρες λένε love και εννοούνε και το ένα και το άλλο. Εμείς ως πολύ εγωιστικά πλάσματα έχουμε τον έρωτα και την αγάπη
Κική: Είναι εγωισμός αυτό ή ξεκαθαρίζω τα πράγματα και δεν τα μπερδεύω;
Ελένη: Ο έρωτας έχει και την παράκρουση τη σωματική, την ορμονική, έχει κάτι εμμονικό δεν ξέρω τι είναι.. μία τρέλα πάντως. Σε αυτήν την τρέλα εγώ δεν τα πάω καλά. Δηλαδή όταν θα πάψει η σκέψη του “Είμαι ερωτευμένη” νομίζω πως θα λυτρωθώ. Δεν τον θέλω καθόλου στη ζωή μου πλέον.
Ελεωνόρα: Εγώ το θέλω και μ’ αρέσει πολύ που έχουμε δύο λέξεις στην Ελλάδα, για αυτά τα δύο συναισθήματα. Δεν το θεωρώ πολύ εγωιστικό, για να είμαι ειλικρινής, και βέβαια δεν συμφωνώ με αυτό που είπες. Βέβαια δεν έχει σημασία το «η αγάπη μένει, ο έρωτας δεν μένει». Αυτά τα έχω λίγο…
Κική: …δεν το πιστεύεις αυτό;
Ελεωνόρα: Όχι.
Κική: Έχεις παρατηρήσει ότι στον έρωτα, η φυγόκεντρος δύναμη είσαι πάντα εσύ, είναι όλα γύρω από σένα;
Ελένη: Όχι, μπορεί να είναι και γύρω από τον άλλο
Κική: Ναι αλλά πάντα μέσα από σένα
Ελεωνόρα: Εσύ μιλάς για τον έρωτα.. μάλλον για ένα γκομενικό
Κική: …μιλάω για το πάθος.
Ελεωνόρα: Το πάθος δεν έχει να κάνει μόνο με ανθρώπους. Μιλάς για μία σχέση ερωτική..
Κική- ..ναι ερωτική σχέση.
Ελεωνόρα: Ναι γιατί εγώ έρωτα δεν έχω μόνο με το σύντροφο μου έχω και με άλλα πράγματα την ίδια ερωτική σχέση
Κική: Όχι, μιλάω ερωτικά, άμα θες να το πάρεις και μεταφορικά..
Ελεωνόρα: Ας πούμε το τραγούδι. Με το τραγούδι είμαι ερωτευμένη, δεν το αγαπάω. Είναι πολύ σαφές για μένα: είμαι ερωτευμένη! Παθιάζομαι, αρρωσταίνω δεν το αγαπάω. Αγαπάω άλλα πράγματα πιο πολύ. Αγαπάω τη μαγειρική, αυτήν αγαπάω. Αγαπάω να φροντίζω το σπίτι μου. Για το τραγούδι έχω έρωτα, είμαι άρρωστη
Κική: Και τι σημαίνει αγάπη για σένα;
Ελεωνόρα: Η αγάπη είναι ένα πράγμα που έχει ένα τεράστιο δρόμο και διακυμάνσεις. Η αγάπη μπορεί να είναι απεριόριστα τεράστια, γιγάντια, σημαντική και έχει να κάνει με τις σχέσεις των ανθρώπων. Πώς αυτές εξελίσσονται, μέχρι που φτάνουν. Μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει. Αγαπάμε ανθρώπους που έχουν φύγει απ’ τη ζωή και αγαπάμε ανθρώπους που δεν είναι καν δίπλα μας. Στον έρωτα χρειάζεται να έχεις επαφή με το αντικείμενο, είτε είναι άνθρωπος, είτε είναι η δουλεία σου, είτε είναι το παιδί σου, είτε είναι ο συνεργάτης σου. Εγώ περνάω φάση έρωτα και με τους συνεργάτες μου και με κάτι που έρχεται στη ζωή μου, εννοώ. Και ο έρωτας δεν είναι ξαπλώνουμε στο κρεβάτι μαζί (γέλια)
Κική: Όχι δεν μιλάω για αυτό, μιλάω για το συναισθηματικό…
Ελεωνόρα: Ναι ερωτεύομαι πάρα πολύ συνεργάτες μου. Όταν δουλεύω με κάποιον που ήταν όνειρο ζωής, τις 3 πρώτες μέρες τον ερωτεύομαι θανάσιμα.
Κική: Δηλαδή λες ότι πρέπει να έχεις επαφή. Δεν μπορείς να είσαι ερωτευμένος με κάποιον που δεν έχεις επαφή μαζί του; Πλατωνικός έρωτας
Ελεωνόρα: Όχι, μπορώ να τον αγαπάω.
Κική: Μπορείς να τον αγαπάς! Η αγάπη έχει μεγέθη;
Ελεωνόρα: Για μένα προσωπικά, τεράστια.
Κική: Εγώ πιστεύω ότι δεν έχει.
Ελεωνόρα: Η αγάπη μπορεί να φτάσει σε τρομερές εκτάσεις. Δηλαδή, εγώ μπορεί να αγαπώ κάποιον όμως να μην μπορώ…
Κική: ..να του δώσεις το νεφρό σου…
Ελένη: Ξέρεις κάτι η αγάπη είναι όπως ο κομμουνισμός, όπως ο Χριστιανισμός, είναι ανέφικτες λέξεις. Απλώς βάζουν ένα όριο και είναι χρήσιμες για να δώσουν μια κατεύθυνση και να μην κανιβαλιστούμε τελείως.
Ελεωνόρα: Υπάρχουν όμως και κάποιοι άνθρωποι που αγαπάνε πραγματικά.
Ελένη: Σαφέστατα υπάρχουν, όμως η έννοια αγάπη, είναι στο όριο του μη πραγματικού. Είναι σημείο αναφοράς η αγάπη.
Ελεωνόρα: Μα και για αυτό έχουν μιλήσει όλοι οι πνευματικοί, οι θρησκείες.
Ελένη: Ακριβώς. Δεν είναι νιώθω αγάπη και είναι αυτή η αγάπη. Η αγάπη είναι μία έννοια που δεν προσδιορίζεται. Δηλαδή, δεν ξέρω αν θα τη συναντήσει κάποιος άνθρωπος στη ζωή του, αλλά μπορεί, νιώθοντας τι είναι , να κάνει καλύτερη τη ζωή του αν το επιδιώξει. Είναι τόσο συνθέτη η λέξη, είναι τόσο ιδανικό συναίσθημα…
Κική: Απροσδιόριστο-εξιδανικευμένο.
Ελένη: Υπάρχει όμως και το ένστικτο της αυτοσυντήρησης που θα μου πει- ανάμεσα στους δύο ή εσύ θα χαθείς ή εγώ- και το ένστικτο που με οδηγεί; Θέλω να σου πω ότι το ίδιο το ένστικτο είναι ενάντια στην αγάπη. Το ένστικτο επιβίωσης και η αγάπη είναι δύο δρόμοι τελείως διαφορετικοί.
Ελεωνόρα: Απλά έχεις ζητούμενο να φτάσεις σε αυτήν την υπέροχη έννοια της αγάπης
Ελένη: Την εξιδανικευμένη.
Ελεωνόρα: Μπορεί να κοροϊδεύεις τον εαυτό σου…
Κική: Ίσως εγώ να έχω έναν ρομαντισμό στις έννοιες…
Ελένη: Μπορεί η αγάπη από τόση να γίνει τόση, αλλά δεν την φτάνεις. Είναι κάτι το ιδανικό, δεν θα τη καταφέρεις ποτέ αλλά μπορεί να τη συναντήσεις. Η αγάπη είναι επιθυμία για να αγαπήσεις, ο φίλος είναι επιθυμία για να γίνει φίλος, εκφράζουμε την επιθυμία προς μία κατεύθυνση. Όπως και το μίσος, εκφράζουμε την επιθυμία για κάποιον να του συμβεί κάτι κακό.
Κική: Ως η μόνη μάνα στην παρέα θα σε ρωτήσω: Εσύ απέναντι στο παιδί σου, νιώθεις την απολυτότητα της έννοιας της αγάπης;
Ελένη: Κοίτα και πάλι είναι πιο σύνθετο. Γιατί ο τρόπος που αγαπάς ένα παιδί στον καθένα ποικίλει. Σε άλλον είναι μια τρομερή αίσθηση ευθύνης γι αυτό το παιδί, στον άλλον είναι η απόλυτη δοτικότητα, στον άλλο είναι η απόλυτη αυστηρότητα, ότι θέλω να διαμορφώσω έναν καλό άνθρωπο ή έναν σωστό άνθρωπο. Είναι τόσο σχετικό.
Ελένη: Τώρα αν με ρωτήσεις αν θα έδινα το νεφρό μου στο παιδί μου, και βέβαια θα το έδινα. Επειδή όμως είναι πολύ υποθετικό, δεν ξέρω τι θα έκανε η φύση, γιατί τα αισθήματα είναι παρά τη φύση. Δηλαδή η φύση σου λέει, σώσου… Είχα δει μία καταπληκτική ταινία με μια χιονοστιβάδα, και ο πατέρας κοίταξε να σώσει πρώτα τον εαυτό του. Αυτός ενστικτωδώς έφυγε και άφησε τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Η γυναίκα του δεν του το συγχώρεσε ποτέ. Το βρήκε αδιανόητο ότι ερχόταν η χιονοστιβάδα και τους παράτησε και έφυγε. Δεν ξέρω ρε, τι να σου κάνω τώρα μαθήματα ηθικής ότι, ναι μου φαίνεται αδιανόητο στο δικό μου το μυαλό; Όμως τι θα κάνω εκείνη την ώρα δεν μπορώ να στο πω. Είναι πιο χρήσιμη η ζωή του παιδιού μου απ’ τη δική μου, γιατί εγώ έχω περισσότερα χρόνια, άρα εκείνη έχει να προσφέρει πιο πολλά και είναι πιο χρήσιμο να σωθεί εκείνη
Κική: Είναι εκλογικευμένη αυτή η άποψη.
Ελένη: ναι, κι αυτό αγάπη είναι
Κική: Η αγάπη έχει λογική;
Ελένη: Βέβαια έχει. Ο έρωτας δεν έχει λογική.
Κική: Ο έρωτας δεν έχει λογική οκ..
Ελένη: Ο έρωτας καμιά φορά δεν έχει. Η αγάπη έχει την απόλυτη λογική γιατί αν δεν έχει λογική η αγάπη τότε είναι κοντά στην τρέλα. Δεν μας συμφέρει να είναι μια τρέλα η αγάπη.
Κική: Όχι. Τρέλα είναι ο έρωτας. Απλά είναι πιο ήρεμο συναίσθημα η αγάπη.
Ελένη: Είναι πιο ήπιο και πιο βαθύ
Κική: Γιατί ακριβώς φεύγει από τον άξονα το δικό σου.
Ελένη: Τον εγωισμό, απ’ το self center. Δεν είμαι σίγουρη ότι η αγάπη δεν είναι εγωκεντρική, γιατί και εκεί παίζει ο ναρκισσισμός, δηλαδή μ’ αρέσει να είμαι αυτός που αγαπάει.
Κική: Να σου πω ένα παράδειγμα για να στο κάνω πολύ ξεκάθαρο. Είμαι πχ. ερωτευμένη με τον τάδε. Όταν είναι κάπου χωρίς έμενα, και στην ερώτηση: ‘’περνάς καλά;’’ μου απαντάει: ‘’Περνάω καλά.’’ αλλά δεν μου λέει “θα περνούσα καλύτερα αν ήσουνα μαζί μου.” Με ενοχλεί αυτό. Ότι περνάει καλά χωρίς εμένα
Ελένη: Αυτό είναι ζήλεια.
Κική: Ζήλεια του έρωτα…
Ελεωνόρα: Δεν είναι του έρωτα.
Ελένη: Δεν είναι μόνο του έρωτα. Είναι του χαρακτήρα.
Κική: Ναι αλλά αν αγαπάς κάποιον, χαίρεσαι να είναι καλά και ας μην είναι μαζί σου. Αυτό δεν είναι η αγάπη; Ότι νοιάζεσαι τον άλλον να είναι καλά πέρα από σένα;
Ελένη: Όλα αυτά είναι ιδανικά. Δεν ξέρω αν είναι και αυτό αγάπη, είναι μία άλλη αγάπη.
Ελεωνόρα: Δεν ξέρω..
Κική: Σήμερα μου τα ανατρέψατε όλα, τελειώνει αυτή η κουβέντα και φεύγουμε (γέλια)
Ελένη: Είναι εξιδανικευμένα αυτά που ρωτάς. Δεν είναι η ζωή μας έτσι εξιδανικευμένη.
Κική: Αυτά μας κάψανε ότι δεν είναι εξιδανικευμένη.
Ελένη: Ναι δεν είναι. Και…
Ελεωνόρα: …όχι δεν μας κάψανε εγώ χαίρομαι που δεν είναι εξιδανικευμένη.
Ελένη: Ε βέβαια, γιατί έτσι είναι ανθρώπινα
Κική: Θέλω να σας διαβάσω μία σημείωση του Τενεσί Ουίλιαμς: “πάντα με ενδιέφερε να δημιουργώ χαρακτήρες που είχαν ένα είδος αναπηρίας. Πιστεύω ότι όλοι μας έχουμε κάποιο κουσούρι, έτσι και αλλιώς υποθέτω μου είναι πιο εύκολο να ταυτιστώ με ήρωες που κλείνουν προς την υστερία, που φοβούνται τη ζωή, που είναι απελπισμένοι για ανθρώπινη επαφή. Ωστόσο αυτοί οι φαινομενικά εύθραυστοι άνθρωποι είναι στην πραγματικότητα πολύ δυνατοί.” Δεν νιώθετε λίγο ότι μέσα από όλα αυτά που λέμε προκύπτει και η δύναμη;
Ελένη: Μέσα απ την αναπηρία..
Ελεωνόρα: Η αναπηρία είναι επίσης μια μεγάλη κουβέντα
Κική: Αναπηρία.. αναπηρία μπορεί να είναι πολλά πράγματα. Αναπηρία στην αγάπη…
Ελένη: Εγώ τα τελευταία χρόνια και λόγω της κρίσης ίσως, επειδή είδα τους ανθρώπους να αλλάζουνε πάρα πολύ και επειδή πραγματικά είμαστε ζούγκλα, όσο και αν λέμε ότι έχουμε βάλει πολιτισμό, καναπέ, τηλεόραση, τζάκι, και όλα αυτά, ακόμα και η αναπηρία είναι τρόπος επιβίωσης γι’ αυτό είναι πολύ δυνατό πράγμα. Δηλαδή αν εγώ είμαι ψεύτρα, να το κάνουμε πολύ ελαφρύ, είναι γιατί έτσι επιβιώνω.
Ελεωνόρα: Αυτό όμως δεν μπορεί να χαρακτηριστεί και αναπηρία
Ελένη: Μπορεί να είναι ελαφρύ.. το ψέμα ας πούμε
Ελεωνόρα: Ψυχική αναπηρία.
Ελένη: Πες ρε παιδί μου ότι ζηλεύω, και η ζήλεια, ως αναπηρία είναι επιβίωση. Έτσι μπορώ εγώ να επιβιώσω, έτσι κάνω τον εαυτό μου σημαντικό. Όλα λοιπόν είναι παιχνίδι επιβίωσης. Και φυσικά οι αναπηρίες σε εισαγωγικά, είναι δείγμα πολύ δυνατών ανθρώπων. Τα παιδιά όταν είναι μωρά, και σου μιλάω από εμπειρία έτσι, δεν μπορούνε να φάνε μόνα τους. Η δύναμη που έχουν για να επιβιώσουν είναι συγκλονιστική. Η δύναμη που έχουν να κάνουν το ένα κακό στο άλλο, στα πρώτα χρόνια, είναι συγκλονιστική. Εκεί βλέπεις την ανθρώπινη φύση- σε ένα παιδί. Στο παιδί, το οποίο δεν έχει προλάβει να μπει στους κοινωνικούς κώδικες βλέπεις την απόλυτη ανθρώπινη δύναμη. Και χωρίς να πεις ότι ένα παιδί είναι ανάπηρο. Απλώς είναι ένα παιδί το οποίο είναι αβοήθητο που πρέπει να βοηθηθεί από τους άλλους για να μεγαλώσει. Η δύναμή του είναι συγκλονιστική.
Κική: Εσείς έχετε συνειδητοποιήσει τη δύναμη που μπορεί να έχετε; Μέσα από τις “αναπηρίες” σας, από τις δυσκολίες δηλαδή.
Ελεωνόρα: Ναι αισθάνομαι δυνατό παιδί.
Κική: Θεωρείς ότι σε έχουν δυναμώσει πράγματα που σε ταλαιπώρησαν μέχρις εσχάτου;
Ελεωνόρα: Όχι. Με έχουν δυναμώσει εξίσου, και αυτά που με ταλαιπώρησαν, και αυτά που μου έδιναν μεγάλη χαρά για να μπορώ να ζήσω και να θέλω να ανακαλύψω τη χαρά της ζωής και να προχωρήσω.
Κική: Είσαι πάντα έτσι αισιόδοξη;
Ελεωνόρα: Δεν είμαι αισιόδοξη, απλά δεν είμαι απαισιόδοξη. Δεν ηδονίζομαι με το πρόβλημα.
Κική: Απαισιοδοξία ή ρεαλισμός; Πόσο μπορείς να τα ξεχωρίσεις;
Ελεωνόρα: Δεν ξέρω αν φαίνεται, αλλά καθόλου! Είναι δύο τελείως διαφορετικά πράγματα
Κική: Δηλαδή το να γυρίσει κάποιος και να πει “η ζωή είναι χάλια”, “η ζωή είναι δύσκολη”
Ελεωνόρα: Δεν με αφορά καν αυτό που το λέτε. Η ζωή δεν είναι μόνο μία λέξη, η ζωή είναι όλα, τα πάντα.
Ελένη: Αυτό είναι απλοποίηση δεν είναι ρεαλισμός.
Κική: Ωραία εγώ το απλοποιώ για να γίνει αντιληπτό πώς το εννοώ. Τον κάνει κάποιον απαισιόδοξο ή τον κάνει να βλέπει τα πράγματα όπως είναι;
Ελεωνόρα: Δεν μπορώ να σου απαντήσω. Η ζωή έχει πάρα πολλές πτυχές. Όλοι οι άνθρωποι είμαστε απαισιόδοξοι κάποιες φορές και κάποιες είμαστε αισιόδοξοι. Οι ίδιοι άνθρωποι είμαστε πότε ψεύτες και πότε πολύ ειλικρινείς. Οι ίδιοι αγαπάμε πολύ, οι ίδιοι φθονούμε. Όλα αυτά είναι η ζωή, και άλλα πολλά εκατομμύρια. Οι γέννες, οι θάνατοι οι έρωτες, οι εγχειρίσεις. Όλα αυτά είναι η ζωή. Κάθε φορά ανάλογα με το τι σου φέρνει η ζωή βλέπεις κάτι άλλο που έχεις. Εσύ ο ίδιος o άνθρωπος λες “Α! με αισιοδοξία αντιμετώπισα αυτό το θέμα.” “Α! τη ζήλευα την Ελένη που είχε δουλειά και εγώ δεν είχα”, “Α! τη Βάσω της συμπαραστάθηκα της έδωσα χρήματα όταν δεν είχε”, όλες αυτές οι πλευρές και οι αντιφάσεις είναι η ζωή μας.
Κική: Το γεγονός ότι κάποιος μπορεί, ανάλογα με τις φάσεις που έρχονται στη ζωή του, να βλέπει τα πράγματα αρνητικά είναι απλοποίηση; Λέμε, είναι στο χέρι σου να αλλάξεις τα πράγματα, είναι στο χέρι σου το πώς θα δεις τη ζωή. Θεωρητικά, είναι πολύ ωραία αυτά που λέμε. Υπάρχει κόσμος που μιλώντας μαζί του και έχοντας βιώσει πράγματα δεν μπορεί να το δει, ούτε μπορεί εύκολα να περάσει από τη μία φάση στην άλλη. Αυτό δεν τον κάνει απαραίτητα να βλέπει απαισιόδοξα τα πράγματα.
Ελένη: Αυτός πριν πάντως αποφασίσει αν είναι απαισιόδοξος ή όχι, καλό είναι να αποφασίσει αν είναι ώριμος.
Κική: Πως το κρίνει αυτό κάποιος;
Ελένη: Θέλω να σου πω ότι, αν εγώ θεωρώ ότι γεννήθηκα και πρέπει να μου χαρίζονται όλα και να μην κοπιάσω πάρα πολύ και να μην φάω στραπάτσα, είναι και μία ανωριμότητα απέναντι στη ζωή. Εάν εγώ είμαι τεμπέλης, θέλω να έχω πάρα πολλά λεφτά πολύ γρήγορα, χωρίς να κουραστώ, χωρίς να αγαπήσω πολύ, χωρίς να πάρω, χωρίς να δώσω, αυτό είναι ένα είδος ανωριμότητας. Αυτόν γιατί να τον πιστέψω επειδή είναι απαισιόδοξος γιατί δεν του τα έφερε η ζωή έτσι όπως ήθελε; Καταλαβαίνεις τι λέω; Δηλαδή η απαισιοδοξία είναι καμιά φορά μια πολύ εύκολη λύση ανθρώπων που είναι λίγο τεμπέληδες ή ανθρώπων που είναι λίγο ανώριμοι, για να δουν ότι τίποτα δεν είναι τόσο εύκολο και οι ιδανικές συνθήκες δεν υπάρχουν πουθενά.
Κική: Ναι αλλά δεν είναι και μία ευκολία των ανθρώπων που μπορεί να τους πήγαν καλά τα πράγματα να χαρακτηρίσουν κάποιους άλλους ως απαισιόδοξους και όχι ανθρώπους που τους έχουν τύχει δύσκολα τα πράγματα και προσπαθούν να τα αντιμετωπίσουν;
Ελένη: Δεν είμαι πάρα πολύ της τύχης..
Ελεωνόρα: Κι εγώ. Γιατί δυσκολία τι σημαίνει;
Ελένη: Δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν του έχουν τύχει δύσκολα. Υπάρχει ζωή που είναι ονειρεμένη; Δεν νομίζω ότι είναι καμία.
Κική: Άρα είναι στάση ζωής αυτό, είναι θέση ζωής.
Ελένη: Ναι είναι στάση ζωής να μη θέλεις το πρόβλημα να το βαφτίσεις γιατί δεν μπορείς να το διαχειριστείς.
Κική: Εκπαιδεύεται κάποιος σε αυτό;
Ελένη: Ωριμάζει.
Ελεωνόρα: Ναι εγώ το πιστεύω. Γιατί δοκιμάζει, εξελίσσεται.
Ελένη: Εγώ βλέπω πάρα πολύ κόσμο που είναι ανεκπαίδευτος ως προς αυτό. Δηλαδή δεν μου τύχανε, δεν έχω δουλειά, φταίει το κράτος, φταίει το ένα φταίει το άλλο. Και όταν τους δεις από κοντά καταλαβαίνεις απόλυτα γιατί δεν έχουν δουλειά και γιατί ολιγωρούν, γιατί βαριούνται και γιατί είναι λιγότερο ικανοί. Αυτό δεν σημαίνει αναγκαστικά ότι όλοι οι ικανοί θα έχουν δουλειά. Θέλω να πω, η διαχείριση σου να πεις όμως ότι η ζωή είναι σκατά, είναι ολοκληρωτική, δεν είναι καλή. Γιατί η ζωή είναι και σκατά, δεν είναι μόνο σκατά.
Κική: Η ευτυχία είναι στιγμές, λένε. Αυτές οι στιγμές είναι αρκετά δυνατές για να σου δώσουν αυτήν την ώθηση, αυτή τη ρίζα για να παλέψεις με τις δυσκολίες της ζωής;
Ελεωνόρα: Οι προσωπικές στιγμές, οι δικές μας;
Κική: Ναι, του καθενός…
Ελεωνόρα: Κοίταξε εγώ ειδικά σε αυτά.. είμαι λίγο αντιδραστικός χαρακτήρας όπως έχεις καταλάβει. Δηλαδή εγώ δεν πιστεύω ότι η ευτυχία είναι στιγμές (γέλια).
Κική: Τι πιστεύεις;
Ελεωνόρα: Ότι είναι μία συνειδητή απόφαση. Παίρνεις μία απόφαση ότι θα ψάξεις, θα ανακαλύψεις, θα βρεις τον τρόπο στη ζωή σου να έχεις ευτυχισμένες στιγμές. Τις προκαλείς. Βρίσκεις τους ανθρώπους, τις καταστάσεις, τα δεδομένα για να μπορέσεις να έχεις αυτό το πράγμα. Και πώς ορίζεται η ευτυχία; μπορεί να είναι από κάτι ασήμαντο, μικρό. Εγώ ας πούμε την πρώτη μέρα που άναψα το τζάκι ένιωσα μία πολύ βαθιά ευτυχία. Πάρα πολύ. Δεν είχα πιο μεγάλη ευτυχία. Ήμουν γεμάτη για ένα μήνα. Γέμισα. Μέχρι να γίνει κάτι πολύ ουσιαστικό για τη ζωή μου. Να πάρω εξετάσεις ότι είμαι μια χαρά στην υγεία μου, να ερωτευτώ, να μάθω για τη μάνα μου… Στιγμές ευτυχίας έχω καθημερινά, αλλά είναι απόφασή μου, δεν κάθομαι και λέω “α ας έρθει η ευτυχία θεέ μου.”Ξυπνάω και λέω “Σήμερα, τι θα κάνω για να είμαι ευτυχισμένη;”
Κική: Κυνηγός ευτυχίας
Ελεωνόρα: Ναι!
Κική: Είναι πολύ ωραίο αυτό.
Ελεωνόρα: Είναι απόφαση. Όλα είναι αποφάσεις. Το αν θα τσακωθείς με τον άλλο είναι απόφαση. Δηλαδή θέλω να πω ότι πέρα από τα αυθόρμητα, τα ορμονικά που λέμε, που καμιά φορά και εγώ ξεσπάω πιο εύκολα στους δικούς μου ανθρώπους – για αυτό λέμε, είναι δικοί μας άνθρωποι, γιατί δεν συγκρατούμε ούτε καν τα ορμονικά μας – ξεσπάω στη Βάσω, ξεσπάω στο φίλο μου. Αλλιώς στην κανονικότητά μας, όταν είμαστε χαλαροί, είναι στο χέρι μας αν θα τσακωθούμε, αν θα τον πάρουμε αγκαλιά, αν θα κάνουμε ωραία σεξ, αν δεν θα κάνουμε ωραία σεξ.
Ελένη: Και μένα μ’ αρέσει αυτό που λέει γιατί υπάρχει μια λαγνεία της δυστυχίας. Πέραν της δυστυχίας, υπάρχει και η λαγνεία της δυστυχίας. Και αυτή λειτουργεί πάρα πολύ στο να κάνεις παρέες, γιατί όλοι αυτοί κλαίνε τη μοίρα τους. Και αυτό είναι επιβίωση.
Ελεωνόρα: Και της αυτοκαταστροφής. Φαντάζει κάτι πολύ ωραίο, η αυτοκαταστροφή.
Κική: Εγώ όμως θα σας φέρω ένα παράδειγμα, και θα το κλείσουμε αυτό το θέμα. Έτσι και αλλιώς περάστηκε και το μήνυμα πολύ ωραία όπως το είπε η κάθε μία με τον τρόπο της. Είχε γίνει ένα πείραμα κάποτε με ινδικά χοιρίδια. Είχαν πάρει 10 και 10 και τα τοποθετήσανε ισάριθμα σε δύο γούρνες με νερό. Στη μία γούρνα υπήρχαν βουναλάκια. Όποτε κουράζονταν τα ζωντανά της γούρνας με τα βουναλάκια μπορούσαν να πάνε να ξεκουραστούν. Στην άλλη δεν υπήρχε αυτή η δυνατότητα. Αφού άφησαν τα ινδικά χοιρίδια της 2ης γούρνας, μέχρι εξαντλήσεως, τα έβγαλαν και τα 20 και τα άφησαν να ξεκουραστούν. Επανέλαβαν το πείραμα ανταλλάσσοντας τις γούρνες. Αυτά που πριν είχαν βουναλάκια τώρα δεν θα είχαν. Το συμπέρασμα ήταν: Τα ζώα που πριν μπορούσαν να ξεκουραστούν, άντεξαν πολύ περισσότερο σε σχέση με αυτά του πρώτου πειράματος που δεν μπορούσαν. Αντιθέτως τα ζώα που πριν δεν είχαν να ξεκουραστούν κουράστηκαν πολύ πιο γρήγορα παρόλο που είχαν τη δυνατότητα να πάνε στα βουναλάκια. Η μνήμη καθόρισε τη μελλοντική συμπεριφορά τους, αν και ζώα. Πόσο δε στον άνθρωπο…
Ελένη: Εκπαίδευση είναι και η αντοχή. Τα ινδικά χοιρίδια που είχανε τα βουναλάκια αντέξανε πολύ περισσότερο …
Κική: Αυτά όμως που δεν είχανε τα βουναλάκια, είχαν τη μνήμη ότι δεν υπάρχουν βουναλάκια άρα κουραστήκανε γρηγορότερα. Δηλαδή καμιά φορά δεν είναι μόνο η θέση, είναι η εμπειρία, το βίωμα.
Ελένη: Είναι κάποιοι που χρειάζεται να εκπαιδευτούν και κάποιοι που είναι η φύση τους να λειτουργούν έτσι. Δεν είμαστε όλοι με καλή σεροτονίνη στον εγκέφαλο. Γιατί παίζει ρόλο πόσα ποσοστά σεροτονίνης έχεις μέσα. Θέλει και εκπαίδευση.
Κική: Ναι γιατί θέλω να σου πω ότι δεν είναι πάντα αυτό που θες. Δηλαδή τα ζώα δεν έχουν λογική, δεν έχουν θέση για τη ζωή.. φαντάζομαι.
Ελένη: Κοίτα εγώ νομίζω η εποχή που βιώνουμε έχει πάρα πολύ εγωισμό, και όταν κλειστεί κάποιος στον εαυτό του και επίκεντρο είναι μόνο ο εαυτός του, επειδή δεν υπάρχουν κινήματα, δεν υπάρχουν ιδέες, έχουν ισοπεδωθεί πολλά, και βοηθάει πολύ και το διαδίκτυο σ’ αυτό, κλείνεσαι σε ένα σπίτι, δεν υπάρχει πολλή συναναστροφή, ο εγωισμός ο τόσο μεγάλος δημιουργεί πάρα πολλές παράπλευρες απώλειες. Παθογένειες. Η παθογένεια είναι να τα βλέπεις όλα μαύρα, και να μην βγαίνεις από αυτό. Είναι μία παθογένεια πολύ εγωιστική. Δεν θέλουμε να δείξουμε ότι κάπου μακριά, υπάρχει και κάποιος που είναι ευτυχισμένος. Η πληροφορία μου συλλέγουμε και θέλουμε να συλλέξουμε, είναι ότι και κάποιος άλλος είναι δυστυχής.
Ελεωνόρα: Και αυτό. Είναι και λίγο της μόδας, εγώ αυτό λέω.
Ελένη: Νομίζω είναι εποχές, δεν είναι της μόδας.
Ελεωνόρα: Δεν λέει κανείς το καλό που του συμβαίνει, λέει μόνο ότι όλα πάνε χάλια
Ελένη: Γιατί ξέρεις τι, είναι και ο επικοινωνιακός κώδικας των μέσων, ότι αν σου πω κάτι άσχημο θα σε σοκάρω και θα σταθείς. Αν σου πω κάτι ευχάριστο θα περάσει ντούκου. Αν πάρω ένα βραβείο και αν βγάλω ένα σπυρί στη μασχάλη νομίζω η είδηση που θα αφορά περισσότερο θα είναι το σπυρί και όχι το βραβείο
Ελεωνόρα: Ναι , φυσικά
Ελένη: Γιατί έτσι έχουμε μάθει να επικοινωνούμε, με το σοκ. Εγώ το βλέπω και στα θεατρικά έργα. Ό, τι παρακολουθώ σε μεγάλες μητροπόλεις είναι έργα τα οποία επικοινωνούν μέσω του σοκ. Τόσο σκληρά, τόσο απάνθρωπα… Επικοινωνούμε, όχι με το να σε ταρακουνήσω ευχάριστα, να σε σοκάρω.
Ελεωνόρα: Και βία. Τώρα έχει ηρεμήσει λίγο το θέατρο από αυτό. Περάσατε αυτή τη μόδα με τα …
Κική: Ναι αλλά επανέρχεται πάντα..
Ελένη: Ναι πάντα υπάρχει
Ελεωνόρα: Κάποια στιγμή πήγαινες να δεις παράσταση, κανονική δηλαδή, στο πιο εμπορικό, και έλεγες παναγία μου! ο βιασμός πήγαινε και ερχότανε! το λιγότερο.
Ελένη: Ναι και έπρεπε να φύγεις άρρωστος
Ελεωνόρα: Ήταν τάση.
Ελένη: Είναι ένας επικοινωνιακός τρόπος που νομίζω ότι κορυφώθηκε μετά τους δίδυμους πύργους. Δώστε στον κόσμο φόβο και δώστε του σοκ για να έρθει. Αυτό το εφαρμόζει η τηλεόραση με μοναδικό τρόπο. Το εφαρμόζει γενικά η επικοινωνία μας. Βλέπεις ότι ο κόσμος είναι δεκτικός στην είδηση που τον τρομάζει.
Κική: Και εκεί έρχεται λυτρωτικά το τραγούδι. Σε αντίθεση με όλα τα άλλα, έρχεται λυτρωτικά γιατί έχει μία διαφορετική επικοινωνία. Δεν μπαίνεις σε κάποιον συγκεκριμένο ρόλο.. Και αυτό κάνει την επικοινωνία πιο άμεση με τον κόσμο.
Ελένη: Κοίτα, το τραγούδι μόνο του, είναι όλες οι τέχνες μαζεμένες. Δηλαδή εμείς στο θέατρο πρέπει να κάνουμε σκηνικά, κοστούμια, να έχουμε το εικαστικό θέμα, να έχουμε το λόγο, τους ηθοποιούς, το σκηνοθέτη. Όλα αυτά μαζί τα έχει ένα τραγούδι.Είναι πολύ αυτόνομο είδος.
Ελεωνόρα: Είναι αυτόνομο είδος, ναι έτσι πιστεύω.
Ελένη: Για αυτό και οι τραγουδιστές είναι σολίστες, ενώ οι ηθοποιοί, είμαστε ομάδα.
Ελεωνόρα: Βέβαια ακόμα και σε μονόλογο πρέπει να λειτουργήσετε ομαδικά.
Κική: Αυτό που ζηλεύω στους τραγουδιστές, είναι ότι μπορείς πάνω εκεί στη σκηνή να πεις μία ατάκα δική σου, να πεις το αστείο σου να ξεφύγεις..
Ελένη: Εμείς δεν.. Απαγορεύεται
Ελεωνόρα: Απαγορεύεται και φαντάζει και άσχημο, για όσους το κάνουν.
Κική: Και μπορεί να παρασύρει αλλού το θεατή.
Ελένη: Από μια πλευρά, το λες ότι η δική μας τέχνη είναι πιο σύνθετη. Από την άλλη είναι πολύ λιγότερο ελεύθερη. Εγώ, και πάλι λόγω του Βασίλη, κάθε φορά που με κοιτάει τόσα χρόνια, λέει “είναι απίστευτο πόσο πολύ δουλεύετε εσείς, και πόσα λίγα λεφτά παίρνετε. Πόσο λίγο αμείβεται όλο αυτό”
Ελεωνόρα: Εγώ πάλι έχω άλλη εικόνα, δεν ξέρω γιατί. Ο μπαμπάς μου είναι και της ίδιας γενιάς και της ίδιας γενιάς νομίζω οι τραγουδιστές δουλεύουν πολύ περισσότερο από τους ηθοποιούς
Ελένη: Μη το λες, εμάς μία παράσταση κρατάει τρεις μήνες πρόβα, έμενα δε που τη μεταφράζω, την προετοιμάζω έχει τουλάχιστον έξι, δέκα μήνες δουλειά
Ελεωνόρα: Δεν νομίζω ότι ισχύει για όλους αυτό.
Ελένη: Για έναν ηθοποιό, εκτελεστή πες, άσε το δικό μου το δημιουργικό κομμάτι, είναι τρεις μήνες πρόβες, και παίζεις Τετάρτη με… Ποιος δουλεύει περισσότερο;
Ελεωνόρα: Μακάρι να δούλευα και εγώ περισσότερο.
Ελένη: Εννοείς είναι οικονομικό το ζήτημα;
Ελεωνόρα: Όχι το οικονομικό. Εμένα μ’ αρέσει, μου λείπει που δουλεύω μόνο δύο μέρες. Στεναχωριέμαι πολύ γιατί πάνω που πας να βρεις κάποια πράγματα να αρχίσεις να καταλαβαίνεις και τα δικά σου… τελειώνει. Παλιά που δουλεύαμε περισσότερο – και εγώ για τραγουδίστρια δουλεύω πάρα πολύ, δεν δουλεύουν όλοι οι τραγουδιστές έτσι, είμαι αυτής της συνομοταξίας. Οπότε και εσύ ως ηθοποιός μπορεί να δουλεύεις πάρα πολύ
Κική: Είναι και πιο σύνθετη η δουλειά του ηθοποιού, όσον αφορά την αναζήτηση του ρόλου.
Ελένη: Πρώτα πρέπει να φτιάξουμε το λόγο. Εκεί πέρα έχετε από κάτω την ορχήστρα. Για φτιάξε μουσικότητα με το λόγο.
Κική: Επίσης, εσύ είσαι η Ζουγανέλη, δεν έχει κανείς την απαίτηση να μην δει στις ερμηνείες σου τη Ζουγανέλη
Ελένη: Αντιθέτως, τη Ζουγανέλη θέλει να δει.
Κική: Σε εμάς έρχεται να δει εσένα, αλλά να μην είσαι εσύ. Να μην είσαι η Ράντου. Δεν θέλω να δω τη Ράντου, θέλω να δω την Τζάσμιν. Αυτό είναι που το κάνει και πιο δύσκολο αλλά και γοητευτικό. Εσένα σου επιτρέπεται να παραπατήσεις, να ξεχάσεις το τραγούδι. Έχει άλλη ευκολία.
Ελένη: Έχει μια αυστηρότητα περισσότερη το θέατρο. Πολλούς κανόνες που πρέπει να είμαστε, πολλούς περιορισμούς. Για μένα είναι πιο ελεύθερο το τραγούδι
Κική: Θα μπορούσατε να κάνετε κάτι μαζί;
Ελένη: Εγώ δεν τραγουδάω καθόλου, δεν ξέρω πως θα μπορούσε να ήταν. Εκείνη μπορεί να παίξει. Πρέπει να δημιουργήσουμε είδος.
Κική: Θα ταίριαζε η δυναμικότητά σας. Θα καταλάβετε αν δείτε η μία την άλλη να παίζει.
Ελεωνόρα: Την παρακολουθώ πολλά χρόνια
Ελένη: Εγώ θα λέω κείμενα και εσύ θα τραγουδάς
Κική: Είναι απίστευτο πόσο μοιάζετε. Ερμηνευτικά έχετε μια ποιότητα, μία αλήθεια.
Ελεωνόρα: Δεν μου αρέσει να μιλάω για τον εαυτό μου αλλά θεωρώ ότι υπάρχει κάτι κοινό: Στο ότι δεν υπάρχει η υπερπροσπάθεια να αποδείξεις κάτι
Ελένη: Δεν υπάρχει σοβαροφάνεια.
Ελεωνόρα: Ναι ίσως εκεί εντοπίζω κάτι. Και εγώ δεν έχω την τάση να θέλω να πει ο άλλος: “πω πω τι τραγουδίστρια είμαι”
Ελένη: Να μπεις στο καλούπι…
Κική: Ναι και οι δυο δεν το έχετε.
Ελεωνόρα: Εκεί έχουμε κάτι κοινό….
Η συζήτηση κράτησε τουλάχιστον μισή ώρα ακόμη. Έγινε πιο επαγγελματική, πιο προσωπική. Ο καφές, το τσάι και η σοκολάτα είχαν τελειώσει ώρα πια. Η φωτιά από το τζάκι απλόχερα έδινε τη ζεστασιά της όπως και οι φιλοξενούμενες μου το λόγο τους, εκείνη τη χειμωνιάτικη νύχτα της Αθήνας.
Ελένη και Ελεωνόρα σας ευχαριστώ πολύ για αυτό το λεκτικό ταξίδι. Γεμίσατε εικόνες και χρώματα την επικοινωνιακή διαδρομή μου.
Επίσης ευχαριστώ από καρδιάς τη Βάσω Τριανταφύλλου, τον Αντώνη Κοκκολάκη, τη Νάγια Τρουλινού, τον Γιώργο Χριστόπουλο και την Έλενα Μιχελάκη.