Μετρά μια σπουδαία καριέρα σε Ελλάδα και Ευρώπη στο θέατρο και στις τέχνες. Είτε ως σκηνοθέτης, μεταφραστής, δραματουργός, είτε ως διευθυντής σκηνής, παραστάσεων, υπεύθυνος παραγωγής, αλλά και υπεύθυνος διοργάνωσης διεθνών φεστιβάλ.
Διευθυντής στον Τομέα Πολιτισμού της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004 ο Κ. Αλέξης Αλάτσης έχει διατελέσει μεταξύ άλλων καλλιτεχνικός διευθυντής της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας ΠΑΤΡΑ 2006, καλλιτεχνικός Διευθυντής του Ιδρύματος Μιχάλη Κακογιάννη, καθώς και Σύμβουλος Δραματολογίου του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν.
Τα τελευταία χρόνια διδάσκει σκηνοθεσία, υποκριτική, χορικό λόγο και δραματουργική ανάλυση σε σεμινάρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Μέσω αυτής της διαδικασίας γνώρισε και μια ομάδα σπουδαστριών της δραματικής σχολής της Νέλλης Καρρά, “Αρχή” και μαζί τους προέκυψε μια πρώτη θεατρική συνεργασία αυτήν τη σεζόν στο πλαίσιο του αφιερωματικού φεστιβάλ στο Rabbithole για τον Έντγκαρ Αλαν Πόε. Και αμέσως μετά ήρθε «Το όνειρο της Οφηλίας» για το οποίο μίλησε στο All4fun μαζί με τις τέσσερις ηθοποιούς του (Κατερίνα Γιαννίση, Χριστίνα Γκέγκα, Σπυριδούλα Γκέκα, Αλεξάνδρα Παππά) σε μια συνέντευξη, που πραγματοποιήθηκε και με την πολύτιμη συνδρομή της εξαιρετικής βοηθού σκηνοθέτη (και ηθοποιού) Κωνσταντίνας Ευθυμίου.
– Αλέξη, πώς σου ήρθε η ιδέα για τη συγγραφή του έργου;
Αλέξης: Η προσπάθεια να αφουγκραστώ την χαμένη ή παραμελημένη φωνή από κάποιες ιδιαίτερες θηλυκές δραματικές φιγούρες και να την αποκαταστήσω μέσω της θεατρικής γραφής είναι ένας από τους θεματικούς άξονες που κυριαρχούν στη συγγραφική μου πορεία από τα πρώτα μου κιόλας βήματα. Ξεκίνησα με μια έρευνα και μια απόπειρα νέας γραφής με τη ΦΑΙΔΡΑ Ή ΤΟ ΨΕΜΑ το 1996, που δεν ανέβηκε ποτέ, και με τη ΣΚΙΑ ΤΗΣ ΙΟΚΑΣΤΗΣ, έργο του 1997 που γράφτηκε και παίχτηκε στα γερμανικά στο Αμβούργο όπου ζούσα και εργαζόμουν τότε, σε μια πρώτη εντονότερη ενασχόληση με τις γυναικείες μορφές της Αττικής Τραγωδίας, επηρεασμένος σίγουρα και από τη συνάντηση με τον Χάινερ Μίλλερ και τη γραφή του πάνω στην μορφή της Μήδειας.
Αργότερα επέστρεψα στον Σαίξπηρ, αλλά οι προσεγγίσεις μου ήταν κυρίως σκηνοθετικές και μεταφραστικές. Με ενοχλούσε όμως η σκηνοθετική αρσενική (και όχι μόνο από άντρες σκηνοθέτες) ανάγνωση της μορφής της Οφηλίας, σε όλες τις παραδοσιακές αλλά και πιο αποδομητικές παραστάσεις που έβλεπα, ενώ συνέλλεγα σχεδόν με μανία όλες τις ποιητικές και λογοτεχνικές αναφορές που εκείνη είχε εμπνεύσει. Και είναι πολλές. Την επιθυμία μου να γράψω γι’ αυτήν την επανέφερε ένα κείμενο του Ιταλού φιλοσόφου Μάσσιμο Κατσιάρι στο βιβλίο του Hamletica του 2009, που την φώτιζε με τον πιο εύγλωττο τρόπο (έχω άλλωστε συμπεριλάβει το απόσπασμά του αυτό στον πρόλογο της έκδοσης του έργου σε βιβλίο από τις εκδόσεις ΑΠΑΡΣΙΣ). Μετά και την μετάφραση της ΤΡΙΚΥΜΙΑΣ, το 2023, ήξερα ότι είχε φτάσει η κατάλληλη στιγμή να επιστρέψω στην Οφηλία, να ψάξω την μοναδική της φωνή και να της δώσω τον χώρο που της αναλογεί.
– Εσείς ως οι τέσσερις ηθοποιοί της παράστασης πώς αντιλαμβάνεστε εσείς από την δική σας πλευρά το όλο εγχείρημα;
Χριστίνα: Το έργο ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΟΦΗΛΙΑΣ εξερευνά όσα συνέβησαν στην Οφηλία μεταξύ της τελευταίας της εμφάνισης στο παλάτι και εκείνης του πνιγμού της στο ποτάμι. Στο έργο του Σαίξπηρ δεν βλέπουμε τον συναισθηματικό κόσμο του χαρακτήρα σε αυτές τις στιγμές, δεν ξέρουμε τι του συνέβη, μόνο εικασίες μπορούμε να κάνουμε. Και αυτό σύμφωνα με όσα λένε οι άλλοι για εκείνη. Στο έργο του Αλέξη, την ακούμε να μιλάει η ίδια για όσα της συμβαίνουν, λέει ακριβώς αυτά που νιώθει και αυτά που σκέφτεται χωρίς αναστολές και μακριά από τους κοινωνικούς κανόνες του παλατιού. Κάθε φράση της είναι η σκέψη που της προκύπτει εκείνη τη στιγμή, τα μάτια της είναι διάφανα, η φωνή της δυνατή και καθαρή. Είναι σημαντικό όταν δουλεύουμε με αναφορές σε κλασικά έργα στη σημερινή εποχή, να δίνουμε στους γυναικείους χαρακτήρες περισσότερο χρώμα και τρισδιάστατη όψη απ’ όση τους επέτρεπε η δική τους.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον κομμάτι της παράστασης είναι πως το κομμάτι του χορού μέσα στο έργο έχει δομηθεί με ένα πολύ ιδιαίτερο τρόπο: Στα 12 σονέτα του έργου, συνομιλούμε ως τρεις διαφορετικές φιγούρες Οφηλίας, δανείζοντας της φωνή μας στις θυελλώδεις σκέψεις της. Η πολυφωνία μας ακολουθεί μια ξεκάθαρη δομή και κατασκευή, αλλά το ποια από μας λέει ποια φράση μέσα στα σονέτα είναι διαφορετικό σε κάθε παράσταση. Θα μιλήσει όποια από τις τρεις το αισθάνεται εκείνη τη στιγμή, επειδή της προκύπτει κάτι αληθινό και όχι επειδή είναι τώρα η σειρά για την ατάκα της. Και αυτό εξυπηρετεί απόλυτα την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Οφηλία. Κάθε της σκέψη είναι μια καινούργια κίνηση του νου της, μια στιγμιαία παρόρμηση, και όχι κάποια προαποφασισμένη δήλωση. Ως συνέπεια, δημιουργείται έτσι μια πολύ πυκνή ατμόσφαιρα καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης. Και είναι και ένας πολύ ενδιαφέρον τρόπος δουλειάς για μας ως ηθοποιούς.
Σπυριδούλα: Είναι μια προσπάθεια αποκατάστασης ενός χαρακτήρα που όλοι νομίζουν ότι ξέρουν. Η Οφηλία είναι κάτι πολύ περισσότερο από το “κορίτσι του Άμλετ”. Το έργο απαιτεί μια βαθιά εσωτερική διαδρομή. Είμαστε εκεί, μέσα στο όνειρο της Οφηλίας, ενσαρκώνουμε πτυχές μιας σκέψης που διαλύεται και ανασυντίθεται.
Κατερίνα: Ίσως πρόκειται για κάτι αρκετά τολμηρό. Και θαρραλέο. Καλούμε τους θεατές να μπουν στο μυαλό της, φτιάχνουμε όλοι μαζί τον κόσμο της. Το περιβάλλον γύρω της είναι ψεύτικο, δεν υπάρχουν πραγματικά δέντρα, ποτάμια, λουλούδια, αλλά εκείνη τα βλέπει στ’ αλήθεια. Όχι επειδή είναι τρελή, αλλά γιατί έτσι (επι)βιώνει. Μακάρι κι εμείς να πάρουμε κάτι από τον τρόπο της, στο τέλος αυτής της περιπέτειας.
– Ποια είναι η ανταπόκριση του κοινού μέχρι τώρα και γιατί θα προτείνατε σε κάποιον να έρθει να δει την παράστασή σας;
Σπυριδούλα: Πολλοί έρχονται νομίζοντας ότι θα δουν “άλλη μία παραλλαγή Σαίξπηρ” και βγαίνουν με κάτι εντελώς διαφορετικό. Δεν προτείνουμε την παράσταση επειδή είναι καλή. Την προτείνουμε επειδή αφήνει κάτι. Ένα ίχνος. Ένα ψίθυρο. Και λίγες παραστάσεις έχουν το θάρρος να ψιθυρίσουν εκεί που όλοι φωνάζουν.
Αλεξάνδρα: Η παράσταση σε βάζει σε έναν άλλο χωροχρόνο. Θέλει να αφήσεις το έξω πίσω σου και να βουτήξεις στους χρόνους της Οφηλίας. Το κοινό μέχρι τώρα μπαίνει πολύ σε αυτό.
Αλέξης: Το κοινό ανταποκρίνεται πολύ θετικά ως τώρα. Μου μιλούν συχνά για τη χρήση του χoρικού λόγου και της πολυφωνίας με πολύ ενθουσιασμό και με πολύ θερμά λόγια για τις ερμηνεύτριες, στο σύνολό τους. Νομίζω ότι αξίζει να δει κανείς την παράσταση (τι άλλο θα έλεγα εξάλλου;) γιατί τολμάει την απόπειρα να δημιουργήσει χώρο για το όνειρο, για την θηλυκότητα, για την ομορφιά που πηγάζει από την ανιδιοτέλεια του συναισθήματος και την φυσική λογική συγκρότηση, και όχι από την επιφάνεια του φαίνεσθαι και την δίψα για εξουσία και επιβολή. Και για την πολύ εύθραυστη και εφήμερη ηχητική ποίηση που φέρνει αυτή η παράσταση στη σκηνή σε μια εποχή θορύβου, βίας και τοξικότητας. Και για τις εξαιρετικές ερμηνείες από τις ηθοποιούς μας.
– Η τελευταία δουλειά της Ομάδας σας ήταν η παράσταση ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Νύχτες Έντγκαρ Άλλαν Πόε. Επίσης στο θέατρο Rabbithole, παραμονές Πρωτοχρονιάς. Πώς βιώσατε την παράσταση αυτή και την ανταπόκριση του κοινού;
Σπυριδούλα, Κατερίνα: Ήταν ένα άλλο σύμπαν. Ο Πόε κουβαλάει σκοτάδι. Η Οφηλία είναι εκτεθειμένη σε φως σεληνιακό. Και μεταδίδει, νιώθουμε, μια ευθραυστότητα. Μας θυμίζει μια τρυφερότητα που συχνά λείπει από τη σύγχρονη καθημερινότητα.
Αλεξάνδρα: Στο ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΜΕΣΑ ΣΕ ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ προσπαθήσαμε με τα σώματά μας να φτιάξουμε τις εικόνες του ονείρου, όπου ο Έντγκαρ Άλαν Πόε και η Ελμίρα Σέλντον πάσχιζαν να συναντηθούν. Το όνειρο γινόταν ένας εφιάλτης που τους εμπόδιζε να φτάσουν ο ένας τον άλλο μέχρι τη στιγμή που οι ίδιοι συνειδητοποιούσαν ότι το μόνο εμπόδιο είναι οι ίδιοι τους οι εαυτοί. Στο ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΟΦΗΛΙΑΣ έχουμε το λόγο για όπλο μας. Γνωρίζουμε την Οφηλία μέσα από τις σκέψεις της. Παράλληλα την βλέπουμε σε ένα γνώριμο για αυτήν μέρος. Στο δάσος, δίπλα στο ποτάμι, παρέα με την Ασημένια Ιτιά! Ο λόγος είναι οι σκέψεις της. Οι σκέψεις της γίνονται ο λόγος της. Και έτσι φτάνει στη συνειδητότητα και απαντάει στο μεγάλο ερώτημα του Άμλετ, “Να υπάρχεις, να μην υπάρχεις”. Και αποφασίζει τι πραγματικά θέλει!
Αλέξης: Βίωσα την ανταπόκριση με μεγάλη χαρά, αν και δεν μπορούσα ακριβώς να την προβλέψω στο πλαίσιο ενός τόσο πολύμορφου φεστιβάλ με τόσο ετερόκλητες σκηνικές προσεγγίσεις των κειμένων του Πόε, αφού και η μεγάλη προσέλευση – έκπληξη – αλλά και οι αντιδράσεις του κοινού, που ήταν πολύ θερμές, μας γέμισαν ενέργεια και κέφι για τα επόμενα βήματα συνεργασίας της ομάδας, ώστε να τολμήσουμε το τωρινό μας εγχείρημα με ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΤΗΣ ΟΦΗΛΙΑΣ.
– Θα συνεχίσετε την συνεργασία σας ως Ομάδα και αν ναι, ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
Όλες μαζί: Κάνουμε έργα. Και σχέδια εννοείται, για τα επόμενα βήματα. Ακολουθούμε συχνά διαφορετικές, παράλληλες διαδρομές που όμως, με την κατάλληλη αφορμή, μπορούν και λοξοδρομούν. Και κάποιες φορές διασταυρώνονται. Αν αυτό συνεχιστεί στο μέλλον, γιατί να μην συμπορευτούμε; Όσο υπάρχουν ιδέες που απαιτούν τις συγκεκριμένες φωνές θα υπάρχουν και νέες συνεργασίες. Γνωριζόμαστε χρόνια! Το θέατρο πάντα υπήρξε το κέντρο μας και η γλώσσα επικοινωνίας μας. Το μόνο σίγουρο είναι ότι μας αρέσει πολύ να δουλεύουμε μαζί και έχουμε χτίσει μια σκηνική επικοινωνία που θέλει χρόνια τριβής για να χτίσεις! Και αυτό είναι το πιο σπουδαίο απ’ όλα! Ελπίζουμε πως οι κοινοί προβληματισμοί μας θα είναι η αιτία για καινούριες δημιουργίες.
Αλέξης: Αν μπορούσα να το αποφασίσω μόνος μου και είχα και τα οικονομικά μέσα να το κάνω, θα ήθελα αυτή η πολύ ξεχωριστή καλλιτεχνική συνεργασία στο πλαίσιο της Ομάδας Θεάτρου Ερωδιοί να συνεχιστεί για πολλά ακόμη παραστασιακά εγχειρήματα. Δυστυχώς μια πρότασή μας για το καλοκαίρι δεν έτυχε υποστήριξης και τώρα θα πρέπει να ανασυνταχθούμε, μετά το τέλος αυτής της παράστασης, και να αποφασίσουμε πώς προχωράμε. Προτάσεις και ιδέες έχω πάντως πολλές.
– Αλέξη πως είναι να συνεργάζεσαι μόνο με γυναίκες ηθοποιούς. Και πόσο δύσκολο είναι;
Αλέξης: Η συνεργασία αποκλειστικά με γυναίκες ηθοποιούς ήταν αυτονόητη για μένα λόγω της φύσης του έργου και της όλης ιδέας. Δεν είναι άλλωστε η πρώτη μου φορά. Στο ελληνικό θέατρο οι γυναίκες είναι ούτως ή άλλως καλύτερες από τους περισσότερους άντρες συναδέλφους, και υποκριτικά, αλλά και ως συνεργάτιδες σε όλα τα επίπεδα.
& Αναλυτικές πληροφορίες για την παράσταση “Το όνειρο της Οφηλίας” ακολουθούν ΕΔΩ
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 10/4/2025
