Η παράσταση «Η Λένι Ρίφενσταλ κοιμάται τα βράδια;» του Άγγελου Ανδρεόπουλου σε σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη με την Άννα Αδριανού και τον Βασίλη Αφεντούλη ξεκίνησε την πορεία της στο Θέατρο Φούρνος πριν από λίγες ημέρες και ήδη κριτικοί, κοινό και καλλιτέχνες την έχουν υποδεχθεί με θερμά σχόλια.
“Όσο κι αν ήμουν μούσκεμα από τη χθεσινή βροχή, η παράσταση ‘Η Λένι Ρίφενσταλ κοιμάται τα βράδια;’ με ‘ζέστανε’ τόσο, μέχρι και τα ρούχα μου στέγνωσαν κι ας μην είχε θέρμανση το θέατρο. Ο Άγγελος Ανδρεόπουλος έχει γράψει ένα δυνατό κείμενο αντλώντας υλικό από την αυτοβιογραφία της και τις συνεντεύξεις της. Η ιστορία είναι εξαιρετικά επίκαιρη, διότι το θέματα της σιωπής μπροστά στα εγκλήματα, και της συνεργασίας με όσους διαπράττουν θηριωδίες, είναι φλέγον και στις μέρες μας. Είμαστε βέβαιοι, π.χ., για το ποια είναι η ‘σωστή πλευρά της ιστορίας;’. Μήπως είναι γεμάτη αίμα, πόνο και καταστροφή κι αποδειχτεί κάθε άλλο παρά σωστή;
Η Άννα Αδριανού κεντάει με την ερμηνεία της, πιστεύω πως είναι ένα κόσμημα στην καριέρα της αυτή η παράσταση και μακάρι να ‘πιάσει’ και να παίζεται για χρόνια (προσωπικά θα την ξαναδώ σύντομα).
Η σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη απολύτως υπέροχη, από την πρώτη στιγμή σε βάζει στην ατμόσφαιρα του χώρου στον οποίο δίνεται η συνέντευξη της Ρίφενσταλ στον δημοσιογράφο, αλλά και στην κάθε ξεχωριστή περίοδο στην οποία αφορούν τα γεγονότα που αναφέρονται. ‘Μυρίζεις’ την Ιστορία, σου αφήνει νοητή γεύση. Πετυχαίνει δε και κάτι άλλο η σκηνοθεσία της Πεφάνη, το οποίο λατρεύω όποτε συμβαίνει σε παραστάσεις:
Με τα μάτια, με τις εκφράσεις του προσώπου, με απλές αλλά πολύ ‘ομιλητικές’ κινήσεις του σώματος, η Αδριανού-Ρίφενσταλ ‘συμπληρώνει’, ‘σχολιάζει’, νοηματοδοτεί, εμβαθύνει τα όσα απαντάει στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου. Αυτό είναι, κατά τη γνώμη μου, το πιο δυνατό και απολαυστικό στοιχείο της, συνολικά, εξαιρετικής παράστασης. Εννοείται πως με τόση ενέργεια που μου έδωσε αυτό το συναρπαστικό ‘ταξίδι’ και με τόσες σκέψεις και προβληματισμούς για παρέα, κατέβηκα την Αλεξάνδρας και επέστρεψα σπίτι με τα πόδια, κι ας ψηλόβρεχε-ειδικά έξω από το Πεδίον του Άρεως, η μυρωδιά του βρεγμένου χώματος και των δέντρων, πρόσθεσε αξία σε μια έτσι κι αλλιώς ‘πλούσια’ βραδιά.
Δόξα τω Θεώ
Του θεατρικού συγγραφέα Αντώνη Τσιπιανίτη Αθερινού
Μέσα από το εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του Άγγελου Αδρεόπουλου, το οποίο αφήνει το κοινό να ακροβατεί ανάμεσα σε δύο αντίρροπες δυνάμεις και καταστάσεις, η σκηνοθέτιδα Βάνα Πεφάνη, με βοηθό την Ντέπυ Πάγκα, βρίσκει την ευκαιρία να ζωντανέψει επί σκηνής έναν θρύλο του κινηματογράφου και ιδιαίτερα μια γυναικεία μορφή, μέσα από μια διφορούμενη και δύσκολη εποχή. Η ευφυΐα του κειμένου έγκειται στο γεγονός ότι επιτρέπονται επί σκηνής τέτοιου είδους χρονικά ταξίδια, στα οποία ο πρωταγωνιστής ξαναζωντανεύει και ερωτάται από τον σύγχρονο δημοσιογράφο, για όλα όσα είχαν κάποτε γίνει.
Ο εκπρόσωπος του τύπου δε μοιάζει να εκπροσωπεί όλους τους ανθρώπους των επόμενων γενεών οι οποίοι, απομακρυσμένοι από τα γεγονότα εκείνης της περιόδου (Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος και Ολοκαύτωμα), βλέπουν με όλο και μεγαλύτερη απορία και αποτροπή όλα όσα έλαβαν χώρα και φαντάζουν στα νεώτερα έτη σχεδόν απίστευτα ως ιστορία.
Αυτήν ακριβώς λοιπόν τη χωροχρονική ελευθερία, εκμεταλλεύτηκε με τον πιο δυναμικό τρόπο η σκηνοθέτιδα και προσέφερε στο κοινό της ένα αισθητικά και νοηματικά, δεμένο, σαφές θεατρικό έργο, με σωστό ηχόχρωμα, εντάσεις και σκηνικές παύσεις ή αλλαγές. Έχοντας ταυτόχρονα αναλάβει τη διασκευή του θεατρικού και τον φωτισμό, φρόντισε ώστε η δράση να παραμένει ολοζώντανη σε κάθε λεπτό, χωρίς να αφήνει δευτερόλεπτο ανεκμετάλλευτο, γεγονός που συντελεί στο να βιώνει κάποιος ως κοινό, μια πολύ ενδιαφέρουσα παράσταση. Στο αποτέλεσμα αυτό συντελεί επίσης η προσεκτικά επιλεγμένη μουσική του Μάνου Αντωνιάδη, καθώς και τα μοντέρνα σκηνικά και κομψά σχεδιασμένα κοστούμια του Γιώργου Λυντζέρη.
Ο Βασίλης Αφεντούλης ως δημοσιογράφος, προσπαθεί ως ρόλος να σταθεί σταθερός στα πιστεύω του και να προσπαθήσει να μην καμφθεί στον λεκτικό αυτό “αγώνα” από τον ισοπεδωτικό χαρακτήρα της καλλιτέχνιδας. Εκπροσωπώντας με τη δική του “φωνή”, όλες εκείνες των λοιπών δημοσιογράφων του παρελθόντος και του παρόντος, μοιάζει σε ορισμένες στιγμές της παράστασης να “δικάζει” την Λένι Ρίφενσταλ. Ένας απαιτητικός ρόλος, ο οποίος προκειμένου να έχει το σωστό εκτόπισμα, χρειάζεται υποκριτική πείρα και αυτοπεποίθηση μια και η αντίπαλος είναι από τη μία πλευρά η ιστορική φιγούρα, και από την άλλη, η Άννα Ανδριανού ως δυναμικό. Δύσκολο το εγχείρημα, αλλά ταυτόχρονα, απόλυτα επιτυχημένο. Ο Βασίλης Αφεντούλης, προσφέρει στο κοινό μια πραγματικά αξιέπαινη ερμηνεία.
Μέσα από το εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του Άγγελου Αδρεόπουλου, το οποίο αφήνει το κοινό να ακροβατεί ανάμεσα σε δύο αντίρροπες δυνάμεις και καταστάσεις, η σκηνοθέτιδα Βάνα Πεφάνη, βρίσκει την ευκαιρία να ζωντανέψει επί σκηνής έναν θρύλο του κινηματογράφου και ιδιαίτερα μια γυναικεία μορφή, μέσα από μια διφορούμενη και δύσκολη εποχή. Μέσα από το εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο του Άγγελου Αδρεόπουλου, το οποίο αφήνει το κοινό να ακροβατεί ανάμεσα σε δύο αντίρροπες δυνάμεις και καταστάσεις, η σκηνοθέτιδα Βάνα Πεφάνη, βρίσκει την ευκαιρία να ζωντανέψει επί σκηνής έναν θρύλο του κινηματογράφου και ιδιαίτερα μια γυναικεία μορφή, μέσα από μια διφορούμενη και δύσκολη εποχή.
Η Άννα Ανδριανού δεν υποδύεται τη Λένι Ρίφενσταλ. Είναι η ίδια η Ρίφενσταλ. Με ένα μαγικό τέχνασμα, το φάντασμα του παρελθόντος παίρνει σάρκα και οστά και παρουσιάζεται μπροστά μας, σε όλη του τη δόξα, προκειμένου να μας πει τη δική του αλήθεια.
Η επί σκηνής θεατρική εμπειρία και ταλέντο της ηθοποιού, δημιουργούν μια εκρηκτική ατμόσφαιρα, γεμάτη ένταση, πάθος, και ένα πλήθος διαφορετικών (πολλές φορές αντικρουόμενων), συναισθημάτων. Αναπολώντας, η πρωταγωνίστρια, δίνει στο κοινό της πολύτιμες πληροφορίες και ανοίγει τον δρόμο για την τελική ετυμηγορία σε ένα παιχνίδι με μυριάδες θύματα και πολλούς ενόχους.
Ο βασικός στόχος κάθε επιτυχημένου ηθοποιού είναι κατ’ εμέ, η ταύτιση. Όχι μόνο του ίδιου του ερμηνευτή με τον ρόλο του, αλλά κυρίως η ταύτιση του κοινού με τον ίδιο. Μου έκαναν μεγάλη εντύπωση τα σχόλια του κοινού έπειτα από την παράσταση τα οποία, γεμάτα από συναισθηματική φόρτιση, κυμαίνονταν από αντιπάθεια μέχρι και ανεκτικότητα στη μορφή της Ρίφενσταλ. Κανένας δεν αναφερόταν στην Άννα Ανδριανού. Ό,τι ειπώθηκε κατόπιν, ήταν αποκλειστικά και μόνο για την Λένι Ρίφενσταλ. Αυτό λοιπόν το αποτέλεσμα, είναι το ομορφότερο δώρο για κάθε ηθοποιό. Χάρη στην Άννα Ανδριανού, η Λένι Ρίφενσταλ συνομιλεί ξανά μαζί μας. Της αξίζουν θερμά συγχαρητήρια (της Άννας Ανδριανού…προς αποφυγή παρεξηγήσεων).
Αν κάτι ξεχωρίζει επίσης στο θεατρικό αυτό είναι το γεγονός ότι γεννά κάποια συγκεκριμένα ερωτήματα σχετικά με την τέχνη και την πολιτική, καθώς και με την ευθύνη του καλλιτέχνη γενικά απέναντι στην Ιστορία. Συμπερασματικά, μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι από τη στιγμή που ο κάθε καλλιτέχνης είναι μέλος της κοινωνίας και δεν είναι εντελώς αποκομμένος από τον κόσμο αλλά ζει και κινείται γύρω του, θέλοντας και μη, επηρεάζεται από κάθε είδους κοινωνικό ή πολιτικό γεγονός που λαμβάνει χώρα, φιλτράρεται μέσα από την καλλιτεχνική δημιουργία και εκφράζει την καλλιτεχνική σκέψη και το όραμα του εκάστοτε δημιουργού.
Υπάρχει μια σταθερή αναλογία μεταξύ της κοινωνίας-πολιτικής και της καλλιτεχνικής δημιουργίας, μια ζυγαριά, που ενίοτε γέρνει περισσότερο στο ένα μέρος, και άλλες φορές στο άλλο. Το τι όντως συμβαίνει στην περίπτωση της Ρίφενσταλ, ας το κρίνει η ιστορία και η ευθύνη του καλλιτέχνη απέναντί της. Εφόσον το καλλιτεχνικό έργο δύναται να αλλάξει τη ροή των γεγονότων και να επηρεάσει την γενική άποψη, ένας καλλιτέχνης οφείλει, διατηρώντας ανέπαφη την προσωπική του, υποκειμενική άποψη (η οποία αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμά του), να είναι όσο πιο αντικειμενικός γίνεται όσον αφορά το έργο που προσφέρει στο ευρύ κοινό. Η τοποθέτηση βάρους στο μέρος της ζυγαριάς η οποία έχει να κάνει με την επιρροή σε πολιτικοκοινωνικό επίπεδο, ενέχει τον κίνδυνο του λαϊκισμού, και στην περίπτωση της Ρίφενσταλ, της ναζιστικής προπαγάνδας. Τα όρια σε τέτοιου είδους περιπτώσεις είναι πάντα στενά, σχεδόν διάφανα. Για τον λόγο αυτό και καταπατούνται τόσο εύκολα.
Σε κάθε περίπτωση, η Ρίφενσταλ κρίθηκε (και καταδικάστηκε για τις πράξεις της). Ο ίδιος άνθρωπος ξανά, δοξάστηκε για την καλλιτεχνική του έκφραση στον τομέα του κινηματογράφου. Αποτέλεσε δε και αποτελεί ακόμα και σήμερα, έμπνευση θεατρικής δημιουργίας και καλλιτεχνικό “αντικείμενο” πάσας μορφής. Και επειδή ο κάθε άνθρωπος πάντα μένει αντιμέτωπος με τον εαυτό του στο τέλος της ημέρας, προσωπικά πιστεύω ότι όχι…η Λένι Ρίφενσταλ δεν κοιμάται τα βράδια…
Ένα αριστουργηματικό έργο που βασίζεται στην παρουσίαση στο κοινό της προσωπικότητας της Λένι Ρίφενσταλ, μιας γερμανίδας σκηνοθέτιδας που κατηγορήθηκε ότι συνέβαλε στη ναζιστική προπαγάνδα με τις ταινίες της. Ένα έργο γεμάτο ηθικά για τον θεατή διλήμματα και ξεκάθαρες απαντήσεις για την ηρωίδα. Ένα έργο που μας αποκαλύπτει μέσα από τη μορφή μιας σύγχρονης συζήτησης- συνέντευξης τα παρελθόν, τα βιώματα και τα κίνητρα αυτής της αμφιλεγόμενης προσωπικότητας.
Γεννημένη το 1902 και έχοντας ζήσει όλο τον 20 αιώνα (πέθανε το 2003) η Λένι Ριφενστάλ έγινε γνωστή για το εξαιρετικά επιδραστικό της έργο στον κινηματογράφο, ιδιαίτερα για τα ντοκιμαντέρ της υπέρ του ναζιστικού καθεστώτος κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Τα πιο διάσημα έργα της Ριφενστάλ περιλαμβάνουν μια προπαγανδιστική ταινία που καταγράφει το Συνέδριο του Ναζιστικού Κόμματος του Αδόλφου Χίτλερ στη Νυρεμβέργη, και τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου το 1936. Γνωστή για τις καινοτόμες τεχνικές της στη κινηματογράφηση, η Ριφενστάλ συνδέθηκε με το ναζιστικό καθεστώς, κάτι που οδήγησε και τον συγγραφέα Αγγελο Ανδρεόπουλο στη σύλληψη ενός έργου που να βασίζεται σε μια σύγχρονη φανταστική συζήτηση ανάμεσα σε έναν δημοσιογράφο με τη Γερμανίδα σκηνοθέτιδα για το ρόλο της, τη συνενοχή της και την ηθική της ευθύνη στην προώθηση της ναζιστικής ιδεολογίας.
Ο τίτλος του έργο «Η Λένι Ριφενσταλ κοιμάται τα βράδια;» δίνει το κλίμα της συνέντευξης κατά τη διάρκεια της οποίας ο δημοσιογράφος προσπαθεί να εκμαιεύσει τις τύψεις της Ρίφενσταλ όχι μόνο για την εμπλοκή της με την πολιτική του Χίτλερ αλλά και για την ηθική της ευθύνη στην εξόντωση των Εβραίων. Οι απαντήσεις της Λένι δεν είναι υπεκφυγές, αλλά δίνουν το στίγμα μιας πολυτάλαντης και ισχυρής προσωπικότητας που δεν διστάζει να βάλει την τέχνη της πάνω από κάθε ηθικό δίλημμα. Και εδώ φαίνεται το μεγαλείο του έργου, καθώς σιγά σιγά η Ρίφενσταλ μετατρέπεται από «ένοχη» σε δικαστή. Ποιός έχει μεγαλύτερη ευθύνη; Αυτός που συνεργάστηκε φανερά ή αυτός που δέχτηκε σιωπηλά; Πως μπορείς να κρίνεις τη στάση και τις πράξεις ενός ανθρώπου με τόση χρονική απόσταση από τις πραγματικές συνθήκες που τις πυροδότησαν; Και κατά πόσο μπορεί να γίνουν δικαστές άνθρωποι που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμβάλλουν και αυτοί ακούσια ή εκούσια σε παρόμοια βίαια γεγονότα και καταστάσεις.
Η Ρίφενσταλ δεν αρνείται την εμπλοκή της όχι όμως λόγω πολιτικής στάσης αλλά από έρωτα και πάθος για την τέχνη της την οποία θα υπηρετούσε με τον ίδιο τρόπο όποιος και αν ήταν στην εξουσία. Είναι η ίδια γυναίκα που τιμήθηκε με πολλαπλά βραβεία ευρωπαΙκού κινηματογράφου, η ίδια που συνδέθηκε ερωτικά με έναν Εβραίο, η ίδια που πήγε στην Αφρική να κινηματογραφήσει τις φυλές, η ίδια που καταδύθηκε στην Καραϊβική για να φωτογραφίσει καρχαρίες. Η γυναίκα με τον αδάμαστο χαρακτήρα, το σθένος και το πείσμα που μπροστά στο πάθος της για την τέχνη αψήφησε την οικογένειά της, η γυναίκα που έγινε χορεύτρια, ηθοποιός, ορειβάτης για να δώσει διέξοδο στο πάθος της για τη δημιουργία και την Τέχνη.
Μια προσωπικότητα που αποδίδεται αριστουργηματικά από την Άννα Ανδριανού με την καθοδήγηση της Βάνας Πεφάνη. Το κείμενο του Άγγελου Ανδρεόπουλου με πολλή μαεστρία εξυφαίνει το πορτρέτο της γερμανίδας σκηνοθέτιδας. Οι δε θεατές παρακολουθούν με αμείωτο ενδιαφέρον μια παράσταση που μιλά για πρέπει και θέλω, για ενοχές και θριάμβους μέχρι που ο καθένας να δώσει στον εαυτό του την απάντηση αν η Λένι Ρίφενσταλ μπορεί να κοιμάται ήσυχη τα βράδια! Μην το χάσετε!
Μαρία Κουμαριανού στο theatromusicbooks.blogspot.com/
Είδαμε στο θέατρο Φούρνο την παράσταση Η Λένι Ρίφενσταλ κοιμάται τα βράδια; του Άγγελου Ανδρεόπουλου σε σκηνοθεσία-διασκευή Βάνας Πεφάνη. Επί σκηνής διαδραματίζεται ένας καθηλωτικός διάλογος μεταξύ της Άννας Αδριανού και του Βασίλη Αφεντούλη, μία συγκλονιστική συνέντευξη ενός σύγχρονου δημοσιογράφου με την πολωτική κινηματογραφίστρια Leni Riefenstahl, της οποίας οι κινηματογραφικές καινοτομίες και η αμφιλεγόμενη κληρονομιά προκαλούν κρίσιμες σκέψεις για τη διασταύρωση τέχνης και πολιτικής, καθώς και για την ευθύνη του καλλιτέχνη απέναντι στην ιστορική αφήγηση.
Όλα αυτά εκπληρώνονται αρχικά μέσα από το ανώδυνο φαινομενικά αλλά αιχμηρό κείμενο του Άγγελου Ανδρεόπουλου που εστιάζει στο καλλιτεχνικό έργο της Riefenstahl και στη σύνδεσή της με το ναζιστικό καθεστώς. Έξυπνα η Βάνα Πεφάνη διασκεύασε το κείμενο ως ένα φανταστικό διάλογο στο σήμερα. Μέσω της μοναδικής, χαρακτηριστικής πλέον, σκηνοθετικής οπτικής της εξασφάλισε στους ηθοποιούς την ελευθερία να ερμηνεύουν και να εγείρουν ταυτόχρονα στο κοινό το ερώτημα γύρω από τον διαχωρισμό της τέχνης από τον δημιουργό της.
Δεν υπάρχει καταλληλότερη από την Άννα Ανδριανού για να ερμηνεύσει τον ρόλο της Λένι Ρίφενσταλ. Αντί να αρκεστεί σε μία «απολογία», η ηθοποιός αναδεικνύει τα «δύο πρόσωπα του Ιανού» που κρύβονται πίσω από το προσωπείο τής ταυτότητας της Λένι. Οι λεπτομέρειες στο παίξιμο, ανεπαίσθητες κινήσεις και αντιφατικές εκφράσεις, κάνουν το κοινό να αμφιταλαντεύεται για τις προθέσεις της ηρωίδας. Όμως η επί σκηνής Riefenstahl δεν αφήνει περιθώρια: με απίστευτη θλίψη και θυμό για τον άμετρο εγωκεντρισμό και την απουσία ανθρωπιάς την αποχαιρετάς στο τέλος του έργου, μέχρι να σε επαναφέρει στο παρόν το ασυγκράτητο χειροκρότημα σε μία εξαιρετική ηθοποιό.
Στο ξεδίπλωμα της Αδριανού συμβάλλει ως καταλύτης η ερμηνεία του Βασίλη Αφεντούλη. Ως δημοσιογράφος με τις ερωτήσεις του αλλά και ως η φωνή του κοινού επιδιώκει να αποκαλυφθεί η άμετρη φιλοδοξία και το πραγματικό πρόσωπο της Riefenstahl. Η ερμηνεία του βοηθά στο να απελευθερωθεί η ενέργεια του έργου χωρίς να σταθεί απλά στο αναμενόμενο, τη δημοσιογραφική «αποκάλυψη». Ο στόχος του ταυτίζεται τελικά με αυτόν της παράστασης, που είναι κάτι πέρα από μία «πετυχημένη» συνέντευξη: να διεγείρει έναν διάλογο σχετικά με τις ευθύνες του καλλιτέχνη και τις επιπτώσεις της κληρονομιάς του. Και ο Αφεντούλης γίνεται η φωνή και ο συνεργός του κοινού.
Η παράσταση ανοίγει έναν οικουμενικό διάλογο αντί να δώσει οριστικές απαντήσεις με τη συνεργασία μίας ταλαντούχας ομάδας. Τα καλαίσθητα σκηνικά και τα κοστούμια του Γιώργου Λυντζέρη, το εμπνευσμένο videoart του Νίκου Γιαβρόπουλου και η μουσική του Μάνου Αντωνιάδη κάνουν αυτόν «διάλογο» ρεαλιστικό, δυναμικό, «φανταστικά» και διαχρονικά παρόντα.
Κριτική Theater Posts- Φραντζέσκα Παπανίκα, Ελένη Χριστοδουλάκη
Η σκηνοθεσία της έμπειρης Βάνας Πεφάνη στήνει ένα ψυχαναλυτικό παζλ, με γνώμονα την εμβάθυνση στα εσώτερα ένστικτα, τις ανάγκες και επιθυμίες της Λένι, αυτής της σκοτεινής περσόνας, η οποία πιστή στο όνειρο της καριέρας και της αυτοπροβολής εκμαύλισε ό,τι τίμιο είχε κάποτε μέσα της.
Η σκηνοθέτις που έκανε και τη διασκευή του πονήματος, με υλικά το πυκνό και συγκροτημένο κείμενο του Άγγελου Ανδρεόπουλου, αλλά και την ευρωστία της υπόκρισης των ηθοποιών Αδριανού – Αφεντούλη, δημιουργεί μία περίτεχνη πραγματικότητα δραματουργικού βάθους, καθώς αναδεικνύονται τα κίνητρα της συμπεριφοράς και η ιδεολογική εξάρτυση των συμβαλλομένων μερών.
Αξιοπρόσεκτη επίσης είναι η κίνηση του βλέμματος των χαρακτήρων, οι σιωπές τους, οι όποιες αντιστάσεις τους, η εξωτερίκευση του πάθους, των ιδεών, των πεποιθήσεων, των αντιφάσεων και των αμφιβολιών. Η λεπτομέρεια στην κίνηση του σώματος των πρωταγωνιστών προδίδει τη σπουδή της Βάνας Πεφάνη σχετικά με την παρουσίαση της ψυχοσύνθεσης των προσώπων.
Ιδιαίτερα στοχεύεται / αναλύεται με μέτρο, χωρίς μελοδραματισμό, η πολυπλοκότητα του πορτρέτου της Γερμανίδας κινηματογραφίστριας Λένι Ρίφενσταλ, μίας γυναίκας αδίστακτης, άκαμπτης, μεροληπτικής και αρριβίστριας που συμμάχησε με το διάβολο ( Ναζί ), χωρίς κανένα δισταγμό ή ενοχή.
Η σκηνοθετική δημιουργία άφησε εσκεμμένα τα σώματα να «μιλήσουν» στο θυμικό του κοινού, σε μια ατμόσφαιρα που σε αρκετά σημεία διαμορφώνει κλίμα ψυχολογικού θρίλερ, αφού η παράθεση των βιογραφικών στοιχείων της Λένι ταράσσει δραματικά τη σκηνική αρένα.
Επιπλέον δεν λείπει ο ρεαλισμός στον καταιγισμό των εικόνων, των συγκρούσεων και των μύχιων χαρακτηριολογικών αποτυπώσεων, όπως αυτές απορρέουν από την εκμηστήρευση, αλλά και από τις προβαλλόμενες εμφανίσεις στο video wall.
Συνοπτικά η όλη σκηνική δράση είναι προϊόν ευαισθησίας, πίστης, σύνεσης και βαθέος προβληματισμού της Πεφάνη που φωτίζει με την ενδελεχή μελέτη του θεματικού ιστού τις πτυχές μιας καλοστημένης και στιβαρής θεατρικής περιπέτειας. Και όλο αυτό είναι τέχνη, ελεύθερη, απογειωτική, βαθυστόχαστη, ερευνητική, ανοιχτόμυαλη και όχι απαραίτητα διδακτική, ανεκτική ή μικρόπνοη και στερεοτυπική.
Ερμηνείες: Παίζουν η Άννα Αδριανού και ο Βασίλης Αφεντούλης. «Η τέχνη δεν έχει ηθική, όραμα έχει», υπογραμμίζει η Λένι, η οποία αποποιείται σθεναρά την ανάμειξή της στην πολιτική της εποχής της ανόδου του ναζισμού στη Γερμανία, αγνοώντας αλαζονικά τα εμφανή δείγματα τόσο της προσωπικής της εμπλοκής όσο και του θαυμασμού της στο πρόσωπο του Χίτλερ.
Ο τρόπος με τον οποίο η Άννα Αδριανού υποδύεται τη Λένι, είναι αναντίρρητα υπόδειγμα ερμηνείας, καθώς συνδυάζει αριστοτεχνικά λόγο, έκφραση και κίνηση. Αυτή η συνθήκη εκπέμπει σύνθεση ποικίλων συναισθημάτων, ικανών να κρατήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον του θεατή που επηρεάζεται αβίαστα και συνεχώς. Και όλο αυτό ορίζει πρόδηλα την κατάσταση εκείνη τη συμμετοχική, τη σύζευξη σκηνής και πλατείας, με το κοινό να αποκωδικοποιεί, όπως μπορεί, τις αλλεπάλληλες ψυχοκινητικές διαθέσεις και προκλήσεις της «ηρωίδας».
Ο Βασίλης Αφεντούλης ως δημοσιογράφος που παίρνει συνέντευξη από τη Λένι, κινείται με τέτοια γνησιότητα, σθένος και αφοσίωση που πραγματικά συναρπάζει με την ταύτιση στο ρόλο του.
Συντελεστές: Τα σκηνικά – κοστούμια επιμελήθηκε με εύστοχο τρόπο ο Γιώργος Λυντζέρης. Στην υπόκωφη / επιβλητική μουσική, η οποία συνάδει με τη σκηνοθετική γραμμή, συναντάμε το Μάνο Αντωνιάδη. Ο σχεδιασμός του φωτισμού, παράγοντας που τελειοποιεί τη σφιχτοδεμένη γεωμετρία του έργου, ανήκει στη Βάνα Πεφάνη.
Συμπέρασμα: Η παράσταση «Η Λένι Ρίφενσταλ κοιμάται τα βράδια;», του Άγγελου Ανδρεόπουλου, σε σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη, με την Άννα Αδριανού και τον Βασίλη Αφεντούλη, στο θέατρο Φούρνος, είναι δημιουργία με θετικότατο πρόσημο, ευφυής και διαχρονική που υλοποιεί έντεχνα τις πρωταρχικές της προσδοκίες.
Της Ζωής Τόλη στο enetpress.gr
Η “σιωπή”, που εξετάζεται στο έργο, δεν είναι απλώς απουσία αντίστασης, αλλά συνενοχή. Έτσι τίθεται το εξής ερώτημα. Είμαστε συνένοχοι ή αγωνιζόμαστε ενάντια στην αδικία; Είμαστε απλώς άτομα του πλήθους ή υπερασπιζόμαστε τα ιδανικά της ηθικής, της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας, ακόμα κι όταν ηττόμαστε; Η Λένι Ρίφενσταλ κοιμάται τα βράδια; Και εμείς, κοιμόμαστε τα βράδια;
Η σκηνοθεσία της Βάνας Πεφάνη καταφέρνει να συνθέσει αυτήν τη σκληρή, αλλά και διεισδυτική συζήτηση, με μια διασκευή που αναδεικνύει τις αντιφάσεις και τους πόνους των χαρακτήρων. Η Άννα Ανδριανού ενσαρκώνει τη Λένι Ρίφενσταλ με μία εξαιρετική ερμηνεία, αποδίδοντας την αμφιλεγόμενη αυτή προσωπικότητα με βάθος και ένταση. Ο Βασίλης Αφεντούλης, στον ρόλο του συνεντευκτή, είναι ο ιδανικός αντίποδας, μεταφέροντας τη σύγκρουση και την αμφιβολία που προκαλεί η παρουσία της Ρίφενσταλ. Η αλληλεπίδραση των δύο ηθοποιών, σε συνδυασμό με τα λιτά σκηνικά, δημιουργεί έναν χώρο που ενισχύει το βάρος του θεατρικού λόγου, ενώ προσφέρει στο κοινό την αίσθηση της άμεσης συμμετοχής στη συζήτηση.
Με διάρκεια εβδομήντα λεπτών, η παράσταση καταφέρνει να προκαλέσει έντονους προβληματισμούς και να κινητοποιήσει το κοινό σε ένα εσωτερικό διάλογο για τις αξίες της ηθικής, της τέχνης και της κοινωνικής ευθύνης.
Καρολίνα Σπυριδωνάκου στο keymash.gr: https://keysmash.gr/leni-rifenstal-theatro-fournos-rev/?
Μία παράσταση για τη ζωή και το έργο της αμφιλεγόμενης Γερμανίδας σκηνοθέτριας των ταινιών «Ο θρίαμβος της θέλησης» και «Olympia», οι οποίες θεωρούνται αριστουργήματα της αισθητικής του κινηματογράφου αλλά και σύμβολα προπαγάνδας. Οι καινοτόμες τεχνικές που εισήγαγε για τη χρήση της κάμερας, συνεχίζουν να επηρεάζουν τον κινηματογράφο και τη φωτογραφία. Η Ρίφενσταλ παραμένει μια ενδιαφέρουσα φιγούρα ακόμη και σήμερα, τόσο λόγω του καλλιτεχνικού της έργου όσο και της σύνδεσής της με το ναζιστικό καθεστώς.
Μπορεί η τέχνη να διαχωριστεί από την πολιτική; Ποια είναι η ευθύνη του καλλιτέχνη απέναντι στην ιστορία;
Λίγα λόγια για το έργο
Στο θεατρικό αυτό έργο, η Ρίφενσταλ επιστρέφει στο προσκήνιο το 2024 για να δώσει μια αποκαλυπτική συνέντευξη σ’ έναν δημοσιογράφο.
Με αφετηρία την καλλιτεχνική της αναγνώριση και τη συνεργασία της με το ναζιστικό καθεστώς, η παράσταση αναδεικνύει την πάλη της με τη μνήμη, την αλήθεια και την ανάγκη της για αποδοχή. Μέσα από έναν έντονο διάλογο και αντιπαραθέσεις αποκαλύπτεται η πολυπλοκότητα της προσωπικότητάς της και ο διχασμός που προκαλεί ακόμα και σήμερα. Μια γυναίκα παγιδευμένη ανάμεσα στο ταλέντο και την ηθική, την επιτυχία και την κατακραυγή. Ένας πολιτικοποιημένος δημοσιογράφος που πραγματοποιεί μια ιστορική συνέντευξη.
Τι θα συμβεί σ’ αυτά τα δύο πρόσωπα; Πόσο θα επηρεάσει το ένα το άλλο;
«Σήμερα η συζήτηση για το αν μπορεί να διαχωριστεί η τέχνη από τον καλλιτέχνη είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Με την παράσταση αυτή, δεν προσπαθούμε να δώσουμε απαντήσεις, αλλά να ανοίξουμε έναν διάλογο με το κοινό για την ευθύνη του δημιουργού και την κληρονομιά του έργου του», μας λέει η Βάνα Πεφάνη.
Συντελεστές:
Συγγραφέας: Άγγελος Ανδρεόπουλος
Σκηνοθεσία – Διασκευή – Φωτισμοί: Βάνα Πεφάνη
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιώργος Λυντζέρης
Μουσική: Μάνος Αντωνιάδης
Video art: Νίκος Γιαβρόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτιδας: Ντέπυ Πάγκα
Φωτογραφίες: Γιώτα Εφρεμίδου
Η περούκα της κ. Αδριανού είναι ευγενική προσφορά peroucce
Επικοινωνία: Νταίζη Λεμπέση
Παίζουν οι: Άννα Αδριανού, Βασίλης Αφεντούλης
Πληροφορίες:
Θέατρο Φούρνος
Μαυρομιχάλη 168, Νεάπολη Εξαρχείων, 114 72 Αθήνα
Χάρτης: https://goo.gl/maps/brP2QqXJbUZ4QsXXA
Τηλέφωνο: 2106460748
E-mail: info@fournos-culture.gr
Site: www.fournos-culture.gr
Facebook page: www.facebook.com/fournostheatre
Instagram account: www.instagram.com/fournos_theatre
Από τη Δευτέρα 03 Φεβρουαρίου 2025
Ημέρες και ώρα παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 21:00
Τιμές εισιτηρίων:
Κανονικό: 16 ευρώ
Μειωμένο (φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65 ετών): 13 ευρώ
Early Birds (10-20 Ιανουαρίου 2025): 10 ευρώ
Προπώληση εισιτηρίων: www.more.com/gr-el/tickets/theater/i-leni-rifenstal-koimatai-ta-bradia