Μία βόλτα στο Αρχείο Καβάφη

Γράφει η Έλενα Γαζγαλή

Μια υπέροχη ηλιόλουστη μέρα του Απρίλη περιπλανιόμουν στα στενά ανάμεσα Ακρόπολη και Πλάκα και κάπου στην οδό Φρυνίχου συναντώντας την πόρτα του αρχείου Καβάφη ανοιχτή διασχίζω το κατώφλι του παλαιού αρχοντικού όπου στεγάζεται η έκθεση και το ταξίδι στη ζωή του αγαπημένου μου ποιητή ξεκινά. Σε κάθε αίθουσα εκθέτονται γνήσια προσωπικά αντικείμενα του ποιητή, χειρόγραφα, φωτογραφίες… και οι στίχοι των ποιημάτων του μου κατακλύζουν το μυαλό. Για πόσα ανασαίνει ο άνθρωπος στη γη και δεν μίλησε ο Καβάφης μέσα από τον έμμετρο του λόγο;

Αξίζει να κάνετε μια βόλτα από το Ίδρυμα Ωνάση το οποί ανταποκρινόμενο για άλλη μία φορά στην ανάγκη ανοιχτότητας, προσβασιμότητας και διάδοσης του έργου του Κ. Π. Καβάφη, επενδύει στη δημιουργία του νέου χώρου του Αρχείου Καβάφη στην καρδιά της Αθήνας που θα φιλοξενεί το λογοτεχνικό και το προσωπικό αρχείο του ποιητή, καθώς και 966 βιβλία που περιλαμβάνονταν στη βιβλιοθήκη του, αλλά και μια συλλογή τεκμηρίων και έργων τέχνης με αναφορές στον ίδιο. Ακόμα ένας χώρος πολιτιστικής κληρονομιάς ανοίγει για όλους τους κατοίκους της πόλης, τους ερευνητές και τους επισκέπτες από όλο τον κόσμο.

Φρυνίχου 16B, Πλάκα, 10558
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη & Σάββατο, 11:00-18:00. Κλειστό τις δημόσιες αργίες.
Είσοδος ελεύθερη
Πληροφορίες: 210 3713 000

Γεννημένος στις 29 Απριλίου 1863 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όπου πέθανε την ίδια ημέρα το 1933, ο Κωνσταντίνος Καβάφης είναι ο κορυφαίος ποιητής της περιφέρειας, που γράφει ελληνική ποίηση μακριά από τον ελλαδικό χώρο. Το σώμα των ποιημάτων του περιλαμβάνει τα 154 του καβαφικού κανόνα -τα λεγόμενα «Αναγνωρισμένα»-, τα 37 «Αποκηρυγμένα», τα περισσότερα νεανικά, σε ρομαντική καθαρεύουσα, τα 75 «Κρυμμένα» που βρέθηκαν τελειωμένα στα χαρτιά του, καθώς και τα 30 «Ατελή». Στα ποιήματά του συχνά πρωταγωνιστούν γνωστά ιστορικά πρόσωπα ή γεννήματα της φαντασίας του ποιητή με συχνές αναφορές σε γνωστές ή λιγότερο γνωστές πτυχές των ομηρικών, ελληνιστικών και βυζαντινών χρόνων. Σήμερα η ποίησή του αποτελεί έναν διακριτό πόλο στην ελληνική λογοτεχνία, ενώ καταλαμβάνει εξέχουσα θέση στην παγκόσμια γραμματεία.

Σαν εκπαιδευτικός μπορώ να πω πως δεν υπάρχει άνθρωπος πέρα από κάθε γνωστικό επίπεδο που η ποίηση του Καβάφη να μην έχει ταξιδέψει την ψυχή του στα άδυτά της!

Ελεγεία των λουλουδιών
Όσα λουλούδια υπάρχουν, το καλοκαίρι ανθίζουν.Κι απ’ όλα τα λουλούδια του κάμπου φαίνεταιη νεότης πιο ωραία. Αλλά μαραίνεταιγρήγορα, και σαν πάει δεν ξαναγένεται·5οι πασχαλι[ές] με της δροσιάς τα δάκρυα την ραντίζουν.

Όσα λουλούδια υπάρχουν, το καλοκαίρι ανθίζουν.Αλλά τα ίδια μάτια δεν τα κοιτάζουνε.Και άλλα χέρια σ’ άλλα στήθια τα βάζουνε.Έρχοντ’ οι ίδιοι μήνες, πλην ξένοι μοιάζουνε·10τα πρόσωπα αλλάξαν και δεν τ’ αναγνωρίζουν.

Όσα λουλούδια υπάρχουν, το καλοκαίρι ανθίζουν.Αλλά με τη χαρά μας πάντα δεν μένουνε.Αυτά οπού ευφραίνουν, αυτά πικραίνουνε·κι επάνω εις τους τάφους, που κλαίμε, βγαίνουνε,15καθώς τους γελαστούς μας τους κάμπους χρωματίζουν.

Πάλ’ ήλθε καλοκαίρι κι οι κάμποι όλοι ανθίζουν.Αλλ’ απ’ το παραθύρι δύσκολα φθάνεται.Και το υαλί μικραίνει μικραίνει, χάνεται.Το πονεμένο μάτι θολώνει, πιάνεται.20Βαριά τα κουρασμένα πόδια, δεν μας στηρίζουν.

Για μας δεν είναι φέτος που οι κάμποι όλοι ανθίζουν.Λησμονημένου Αυγούστου κρίνοι μάς στέφουνε,τ’ αλλοτινά μας χρόνια γοργά επιστρέφουνε,σκιές αγαπημένες γλυκά μάς γνέφουνε25και την φτωχή μας την καρδιά γλυκά αποκοιμίζουν.
[1884;, 1895*]

Πηγή : https://www.onassis.org/el/people/c-p-cavafy

Φωτογραφίες Έλενα Γαζγαλή