Από τα αντίο μαθαίνει! Ακόμη και αν τον τρομάζουν οι αλλαγές αποτελούν τη γοητεία του παιχνιδιού. Η περιπλάνηση και η πλάνη με πρόσωπα και πράγματα στην εφήμερη δουλειά, την οποία συνειδητά διάλεξε. Μέσα από την υποκριτική μπορεί να συμφιλιώνεται με βασικά του θέματα, που άλλοτε οξύνονται και άλλοτε καταλαγιάζουν.
Για τον Μάνο Καρατζογιάννη κάθε ρόλος είναι ένας αποχωρισμός, ένα μικρό σχολείο. Μέχρι τότε, όμως, φροντίζει να πλουτίζει με υλικό από τους χαρακτήρες του. Όπως κάνει για δεύτερη σεζόν στο «Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα».
Μελετώντας επιστημονικά τον Κρίστοφερ συναναστράφηκε με άτομα που έχουν το σύνδρομο του ήρωα του (αυτισμός), με εκπαιδευτικούς και ψυχιάτρους αναζήτησε σε βάθος στοιχεία, τα οποία μπορεί και αποδίδει με χαρακτηριστική αλήθεια στη σκηνή.
Το πιο πρόσφατα βραβευμένο έργο στο Λονδίνο συνεχίζεται για 2η σεζόν (αυτήν τη φορά στο θέατρο Θησείον) με σκηνοθέτη τον Τάκη Τζαμαργιά και ο Μάνος απολαμβάνει τα θετικά σχόλια των θεατών. Έστω και αν τα εφήμερα εξακολουθούν να τον τρομάζουν, επειδή αισθάνεται πως κινδυνεύουν γρήγορα να χαθούν. Πιστεύει πολύ στη σημασία της τέχνης, διότι τα ερωτήματα της σε φέρνουν κοντά στη αλήθεια, ανοίγουν διάλογο.
Και όταν πιστεύεις σε κάτι συλλογικό, δε χάνεται η πανανθρώπινη αξία. Συναισθηματικός γαρ δένεται με φίλους, οι οποίοι είναι οι αποσκευές του, οι μνήμες του ακόμη και αν έχει με ορισμένους έχει χαθεί.
Παρά τη σπουδαία μέχρι τώρα θεατρική του πορεία με πολλές και σημαντικές συνεργασίες, δεν έχει δουλέψει πολύ στο σινεμά και το θέλει ιδιαιτέρως. Το αποδίδει κυρίως επειδή οι νέοι κινηματογραφιστές δεν βλέπουν τόσο πολύ θέατρο και είναι δύσκολη η συνεύρεση. Ελπίζουμε στο μέλλον αυτό ν’ αλλάξει για τον Μάνο, καθώς και για άλλα παιδιά τα οποία δίνουν κάθε βράδυ τον καλύτερο τους εαυτό πάνω στη σκηνή…
* Όσο θυμάμαι τον εαυτό μου, είχα πάντα αυτή την επιθυμία. Δε θέλησα ποτέ τίποτ’ άλλο πέρα από το θέατρο. Συνειδητή όμως επιλογή γίνεται τώρα τα τελευταία χρόνια. Τώρα καταλαβαίνω το γιατί. Κι είναι λίγο αστείο, γιατί μέσα από τη δουλειά του ηθοποιού καλούμαι να συμφιλιωθώ με βασικά ζητήματα του εαυτού μου. Ας πούμε η πολύ κακή σχέση που έχω με το χρήμα, η έντονη αγωνία μου για τον χρόνο, ο πόνος για οποιαδήποτε απώλεια είναι θέματα δικά μου που άλλοτε οξύνονται κι άλλοτε καταλαγιάζουν μέσα από αυτή τη δουλειά, την εφήμερη. Και μένα με τρομάζουν τα εφήμερα πράγματα, αισθάνομαι ότι κινδυνεύουν γρήγορα να χαθούν. Κάθε ρόλος είναι κι ένας αποχωρισμός και κάθε αποχωρισμός ένα μικρό σχολείο. Από κάθε αντίο μαθαίνεις. Κι ενώ με τρομάζουν οι αλλαγές έχω αλλάξει εργασιακό περιβάλλον πάνω από τριάντα φορές. Αλλά όλη αυτή η περιπλάνηση ακόμη και η πλάνη, στην οποία συχνά έχω πέσει με πρόσωπα και πράγματα αποτελούν μέρος της γοητείας του παιχνιδιού.
* Η υποκριτική είναι κάτι σαν «επιστημονικό» παιχνίδι. Ψάχνοντας το ρόλο είναι σα να βρίσκεις τον εαυτό σου, κάτι έστω από αυτόν. Κι όλο αυτό ενέχει ρίσκο, τουλάχιστον όπως το βλέπω εγώ και πολλή έρευνα, μελέτη. Δεν πετυχαίνει πάντα το ίδιο, αλλά η βάση είναι αυτή. Τα υπόλοιπα καθορίζονται και από άλλους παράγοντες. Ο εθνικός μας ποιητής (Δ.Σ) λέει κάπου: «Πρώτα ο νους να συλλάβει με δύναμη κι ύστερα η καρδιά να πραγματώσει ότι ο νους συνέλαβε». Είναι σα να μιλάει για την υποκριτική, ενώ μιλάει στην ουσία για ποίηση.
* Ένας ηθοποιός αντιμετωπίζει την κρίση με υπομονή και επιμονή. Αν παραιτηθούμε σε ιδιωτικό επίπεδο είναι σα να παραιτούμαστε και δημόσια. Συχνά μοιάζει ότι όλη αυτή η ανάγκη μας για επικοινωνία και έκφραση έχει κάτι το ματαιόδοξο, αλλά δεν είναι έτσι. Εξακολουθώντας να πιστεύουμε στην αξία της τέχνης μας και της δουλειάς μας – κάτι που έχει αρχίσει να εκλείπει και έχει παίξει και η κρίση το ρόλο της σε αυτό – είναι σα να πιστεύουμε σε ο,τιδήποτε συλλογικό. Το πιο δύσκολο πια είναι να εμπιστευτείς, να ενθουσιαστείς. Ακόμη και ο έρωτας πια στην εποχή μας είναι πολιτική πράξη. Έχει πια τόσο απαξιωθεί. Ο,τιδήποτε αντιστέκεται και έχει μέσα του ανθρωποκεντρικές αξίες είναι πράξη πολιτική. Τον χάνουμε τον άνθρωπο και κέντρο μας είναι το χρήμα και ότι αυτό επιβάλλει. Αν ξαναγεννηθούν τα πράγματα, μπορεί να ξαναγεννηθούμε και εμείς.
* Θεωρώ ότι η τέχνη δε δίνει απαντήσεις, θέτει όμως ερωτήματα. Και τα ερωτήματα είναι ερωτικά, σε φέρνουν κοντά στην αλήθεια. Δημιουργούν καταφάσεις ανάμεσα στους ανθρώπους, γεννούν ιδέες και ανοίγουν διάλογο. Είναι πουπόθεση της δημοκρατίας. Γι αυτό και ο Μικρός Πρίγκιπας του Εξυπερύ ρωτάει συνέχεια, ακόμη κι όταν ξέρει ότι δε θα πάρει απαντήσεις. Είναι μέρος της αμφισβήτησης και η αμφισβήτηση μέρος της εξέλιξης. Χωρίς ερωτήματα δεν υπάρχει τέχνη και χωρίς τέχνη δεν υπάρχει πρόοδος.
* Το «Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα;» είναι το πιο πρόσφατα βραβευμένο έργο στο Λονδίνο και ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Μέσα από τη διαφορετικότητα του κεντρικού του ήρωα του Κρίστοφερ θίγει ουσιαστικά το θέμα της ετερότητας, ένα θέμα επίμαχο τόσο στην Ελλάδα όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Ομολογώ ότι παρότι πίστεψα πολύ στο έργο, δεν περίμενα να αγγίξει τόσο πολύ τον κόσμο. Σε λίγες μέρες κλείνουμε τις εκατό παραστάσεις και όπου να ‘ναι φαντάζομαι θα ολοκληρώσουμε και τον δεύτερο κύκλο παραστάσεων. Το έργο βέβαια έχει τα εχέγγυα μιας επιτυχίας : χιούμορ, συγκίνηση, μυστήριο, συγκρούσεις και ανατροπές.
* Πλούτισα πολύ από τον Κρίστοφερ και δεν εννοώ βέβαια υλικά. Όλο αυτό το ταξίδι και η «εμπειρία» μου με τον αυτισμό με έκανε να αναζητήσω πολλά δικά μου πράγματα και τραύματα. Ερμηνευτικά με βοήθησε πολύ η συναναστροφή με άτομα που έχουν το σύνδρομο του ήρωα, γονείς , ψυχιάτρους και εκπαιδευτικούς καθώς και το internet και η σχετική βιβλιογραφία. Σαφέστατα οι συνάδελφοι μου η Πηνελόπη, ο Χρήστος, η Δώρα, η Ανατολή και ο Αλέξανδρος, πέρυσι η Άννα – Μαρία με το Γιάννη και το πλάισιο, που τοποθέτησε το έργο ο Τάκης με τους υπόλοιπους συνεργάτες αποτέλεσαν δικλείδες για ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα. Η παράσταση φέτος είναι ακόμη πιο καθαρή, πιο ακριβής, πιο κατασταλαγμένη. Της ταιριάζει πολύ και ο καινούργιος χώρος. Τώρα αν είναι ρόλος ζωής.. αυτά είναι μεγάλες κουβέντες. Τον αγάπησα πάντως πολύ τον Κρίστοφερ και έμαθα. Πολλά.
* Στις 20, 21, 27, 28, 31 Δεκεμβρίου παρουσιάζουμε στον Ιανό σε σκηνοθεσία του Ευθύμη Χρίστου τον Μικρό Πρίγκιπα του Εξυπερύ σε δική μου διασκευή και με τη συμμετοχή αγαπημένων συναδέλφων, δασκάλων και φίλων : Δημήτρη Καταλειφού, Ηλία Λογοθέτη, Νίκου Νίκα, Χριστίνας Μαξούρη, Δημήτρη Πιατά και Σοφίας Φιλιππίδου, που δανείζουν τις φωνές τους στους ήρωες που συναντά ο Μικρός Πρίγκιπας, ο οποίος ζωντανεύει 70 χρόνια μετά τη συγγραφή του κλεισμένος σε ένα μουσικό κουτί, ακόμη πιο μόνος για να μας θυμίσει χαμένες αρχές και αξίες. Μαζί και οι Μ.Ζέκης, Τ. Κονταράτος, Σ.Μαρκουλάκης, Γ.Μαρτίνος, Κ.Σπύρου και Δ. Σταυρίδη.
* Τώρα σπουδάζω στην Αγγλία και πηγαινοέρχομαι. Από τον Απρίλιο έχω ξεκινήσει διδακτορικές σπουδές πάνω στη δραματουργία της Λούλας Αναγνωστάκη με άξονα το δημόσιο και το ιδιωτικό στο έργο της. Τις σπουδές μου στην υποκριτική τις πραγματοποίησα στην Ελλάδα και τις θυμάμαι πολύ όμορφα αλλά και κουραστικά, γιατί είχα αρχίσει να δουλεύω ήδη παράλληλα. Είμαι αρκετά κοινωνικός και έχω κάνει παρέα με αρκετούς ανθρώπους και στη σχολή και στο στρατό και στο πανεπιστήμιο και στη δουλειά. Κάποιοι από αυτούς έχουν μείνει στη ζωή μου και είμαι πολύ τυχερός που είμαι φίλος τους. Με άλλους χαθήκαμε. Η Αναγνωστάκη λέει για την έντονη φιλία δυό ηρώων της από τον Ήχο του Όπλου, του Μιχάλη και του Γιαννούκου : «Δεν έχει σημασία αν θα χαθούν, η φιλία τους ήταν αυτό που ήταν». Ο Μικρός Πρίγκιπας πάλι του Εξυπερύ αναφέρει πως είναι θλιβερό να ξεχνάς ένα φίλο. Κάπως έτσι νοιώθω κι εγώ με τις φιλίες, είναι οι αποσκευές μου, μένουν στη μνήμη μου ακόμη κι αν έχω χαθεί με κάποιους από αυτούς, τους φίλους.
* Το αγαπώ πολύ το σινεμά, συνδυάζει όλες τις τέχνες. Έχω κάνει μόνο τρεις ταινίες. Στην πρώτη μου, μια ταινία της Ισαβέλλα Μαυράκη, κρατούσε την κάμερα ο Ντίνος Κατσουρίδης και ήταν λίγο σαν ιεροτελεστία. Έκανα και με μία με ένα πολύ αξιόλογο γάλλο σκηνοθέτη, τον Benoit Jacquot. Οι νέοι κινηματογραφιστές, που εκτιμώ πολύ τη ματιά τους έχω την εντύπωση πως δεν παρακολουθούν τόσο θέατρο, τουλάχιστον όσο οι παλιότεροι και έτσι είναι κάπως δύσκολη η συνεύρεσή μας. Είναι σα ναι πιο διαχωρισμένες αυτές οι δύο τέχνες στις μέρες μας.
* Στην τηλεόραση εργάστηκα ουσιαστικά τα τρία πρώτα χρόνια από την αποφοίτηση μου από τη σχολή με τους Χρήστο Δήμα, Παναγιώτη Γκράβα, Πηγή Δημητρακοπούλου, Βασίλη Νεμέα, Αλέξανδρο Ρηγα, Tάσο Ψαρρά, Μανώλη Βίκυ κ.α Ήταν ωραία αυτή η πρώτη επαφή. Μετά ξεκίνησε η κρίση , που λένε και αραίωσαν οι δουλειές.
* Μου αρέσει πολύ ο χορός και οι φίλοι μου με ακούν συνέχεια να σιγομουρμουράω κάτι. Θα ήθελα να παίξω πολύ σε ένα μιούζικαλ. «Γράφω». Έφτιαξα με την Εύα Κοτανίδη για το Θέατρο Τέχνης μια παράσταση για την ιστορία της γυναίκας, που επαναλαμβάνεται φέτος για λίγο ακόμη στο Θέατρο Ροές, ένα mixage για τη Λούλα Αναγνωστάκη τις Ενέδρες της Ζωής, που και σκηνοθέτησα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά και μια διασκευή του Μικρού Πρίγκιπα για τον Ιανό. Για να σκηνοθετήσω κάτι – στην παρούσα φάση τουλάχιστον – θα πρέπει να αγαπώ πολύ το έργο ή τους ηθοποιούς, αλλιώς μου μοιάζει δυσβάσταχτο να πάρω την ευθύνη.
* Ξεχωρίζω σίγουρα τη συνεργασία μου με το Ανοιχτό θέατρο και τον Γ. Μιχαηλίδη στο μονόλογο του Μένη Κουμανταρέα Αλτίν, το μοναδικό θεατρικό έργο που είχε γράψει ειδικά για αυτήν την παράσταση με θέμα τη ζωή των μεταναστών (2007). To Μια εποχή στην Κόλαση του Ρεμπώ, που είχαμε ανεβάσει με τον – κουμπάρο μου πια – Νίκο Πουρσανίδη και μας είχε χαρίσει τότε την υποψηφιότητα για το βραβείο Χορν σε σκηνοθεσία Θάνου Αναστόπουλου στο Θέατρο του Νέου Κόσμου, το Πράξη χωρίς Λόγια του Βeckett σε σκηνοθεσία της Α.Κράλλη στην Καλών Τεχνών, τις συνεργασίες μου με τον Τάκη Τζαμαργιά (στο Εθνικό Θέατρο, στο Φεστιβάλ Αθηνών, στην Πάχνη και στο Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα), τα Σονέτα με τη Μαρία Κίτσου σε σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη, καθώς και τη συμμετοχή μου στα έργα της Αναγνωστάκη (Η Κασέτα, σκην. Γ. Αρμένη, Ο Ήχος του Όπλου, σκην. Ε.Παπακωνσταντίνου, Η Παρέλαση, σκην. Ε. Φεζολλάρι).
* H Aθήνα μου αρέσει ολόκληρη, με την ιστορία και τη ζωντάνια της. Δεν μου αρέσει όταν γίνεται αφιλόξενη στους μετανάστες, στα άτομα με ειδικές ανάγκες, στους ηλικιωμένους, στα παιδιά και στα ζώα.
* Στο All4fun μου αρέσει που αγαπάτε πολύ εμάς, τους ηθοποιούς.
& Αναλυτικές πληροφορίες για το «Ποιος σκότωσε τον σκύλο τα μεσάνυχτα» ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο: http://www.all4fun.gr/fun/theater/9425-q-q-.html
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 26/12/2014