Το πρόσωπο της εβδομάδας: Έλενα Κατέχη – Ηθοποιός

Στην Ερείκουσα λίγα μίλια πάνω από την Κέρκυρα οι μόνιμοι κάτοικοι είναι κοντά στους 500. Εκεί γεννήθηκε και μεγάλωσε ένα υπέροχο κορίτσι για το οποίο το βορειότερο ελληνικό νησί του Ιονίου πρέπει να είναι υπερήφανο.

Η Έλενα Κατέχη πρωτογνώρισε τον κόσμο του θεάτρου σ’ ένα ταξίδι στην Αθήνα και μαγεύτηκε. Κι αν οι προσδοκίες να γίνει ηθοποιός δεν μπορούσαν να εκπληρωθούν στο μικρό ακριτικό νησάκι, τελικά ευοδώθηκαν λίγα χρόνια αργότερα, όταν σπούδαζε στην Ιωάννινα και ξεκίνησε προετοιμασία για να δώσει για δραματική σχολή στο θεατρικό εργαστήρι της Γιολάντας Καπέρδα.

Εκείνη η συνάντηση έμελλε και ν’ αλλάξει τη ζωή της. Ακολούθησε η δραματική σχολή Βεάκη, η αποφοίτησή της το 2022 και δύο χρόνια μετά το έφερε έτσι ο καιρός που επιστρέφει στην Ήπειρο για να συμμετάσχει στην παράσταση του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Ιωαννίνων “Το αγόρι με τη βαλίτσα” του Μάικλ Κένι σε σκηνοθεσία της πρώην δασκάλας της.

Η χαρισματική Έλενα μας μίλησε μεταξύ άλλων ως πρόσωπο της εβδομάδας για την παράσταση (πρεμιέρα στις 10 Νοεμβρίου), για τον ρόλο της, την μικρή Κρίσια, αλλά και για τα επόμενα της σχέδια όταν με το καλό επιστρέψει σε λίγους μήνες στην Αθήνα (και μου χρωστάει και κάτι μπύρες, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα).

* Η αλήθεια είναι ότι την πρώτη φορά που είπα ότι θα γίνω ηθοποιός δεν τη θυμάμαι, μου την έχει διηγηθεί η μαμά μου. Ήμασταν για ένα ταξίδι στην Αθήνα και κάπου έπαιζε η κα Τζέσυ Παπουτσή μια παιδική παράσταση, εγώ λοιπόν πείσμωσα και ήθελα να μπούμε να τη δούμε. Στο τέλος της παράστασης λοιπόν επέμενα πολύ, πήγα, της μίλησα και της είπα ότι «όταν μεγαλώσω θα γίνω κι εγώ Οθοποιός (έτσι ακριβώς μου εχει πει η μαμά μου ότι το προέφερα) όπως εσείς!!!». Σχεδόν της το εξομολογήθηκα.

* Η πρώτη φορά που το είπα πολύ συνειδητά ήταν το 2001 που είδα το Σκλαβί της Ξένιας Καλογεροπούλου. Από τότε, ακόμη κι αν σκεφτόμουν πολλά και διαφορετικά επαγγέλματα, πάντα κατέληγα στην υποκριτική.

* Για το τι σημαίνει για μένα υποκριτική είναι κάτι, που θα έπρεπε να πω κάτι πολύ ωραιοποιημένο. Αλλά θα ήταν μεγάλο ψέμα. Είναι μια σχεδόν τοξική σχέση με σκαμπανεβάσματα. Παλεύεις, προσπαθείς και εισπράττεις αδιαφορία και εκεί που καταφέρνεις να πεις ως εδώ, γυρνάει και σου χαμογελάει και σου λέει, “πού πας; Είσαι υπέροχη, έλα να συνεχίσουμε”. Κι παραμυθιάζεσαι και φτου κι απ’ την αρχή.

* Το πιο δύσκολο για μένα δεν είναι η δουλειά αυτή καθ’ αυτή, αλλά οι στιγμές της παύσης και της αμφισβήτησης. Κι έχει πολλές τέτοιες. Αλλά και στη διάρκεια της δουλειάς ο ηθοποιός κρίνεται διαρκώς κι από όλους, είναι μέρος της διαδικασίας βέβαια. Θέλει να έχεις ψυχικό απόθεμα για ν΄ αντέξεις. Εκτός κι αν όλα αυτά δε σε νοιάζουν καθόλου, εγώ όμως δεν είμαι έτσι. Και θα αναρωτηθεί κάποιος, μα γιατί να μπαίνεις σε αυτή τη διαδικασία; Γιατί παρά την προσπάθεια αυτή όταν πας στις πρόβες ή στις παραστάσεις και νιώθεις ότι άξιζε ο κόπος, παίρνεις σιγουριά και δύναμη για τη συνέχεια. 

* Τα όσα συμβαίνουν τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα και γενικά στον χώρο μας, ειδικά οι νέοι ηθοποιοί, τα αντιμετωπίζουν με ρομαντισμό νομίζω. Πρέπει να είσαι βαθιά ρομαντικός και να έχεις μπόλικο μεράκι μέσα σου, για να πεις ότι εκεί που όλοι τρέχουν μόνο για τα προς το ζην, εγώ θα τρέχω για το θέατρο, που με το ζόρι θα μου εξασφαλίσει το ρεύμα του μήνα. Κάπου πρέπει να ακροβατούμε μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου! Δε βγαίνει αλλιώς.

* Για το μερίδιο ευθύνης των καλλιτεχνών σ’ αυτές τις συνθήκες το αρχικό ερώτημα είναι: Ποιων καλλιτεχνών από όλους; Ανάλογα σε ποιο πόστο και σε τι θέση βρίσκεται ο καθένας. Με τις ευθύνες δεν τα πάμε όμως και πολύ καλά γενικότερα ως έθνος. Όσο δεν υπάρχουν αυστηρά πλαίσια και κανόνες, τόσο η υπευθυνότητα θα ξεγλιστράει. Όλα είναι ρευστά στη δουλειά αυτή, τα ωράρια, οι απλήρωτες πρόβες μας, τα πτυχία μας, τα όρια, η ανάγκη γενικά για κάποια εκπαίδευση γύρω από τη δουλειά αυτή, κανείς δε θα σου ζητήσει ούτε καν ένα χαρτί για το ότι έχεις τελειώσει μια σχολή. Δε θα έπρεπε όμως. Όσο μπορούμε, θα πρέπει να θέτουμε πλαίσιο και να μην αφήνουμε τα πάντα σε μια παρεΐστικη ατμόσφαιρα, γιατί είναι η δουλειά μας. Και ο επαγγελματισμός νομίζω είναι το μεγαλύτερο εργαλείο μας. 

* Η τέχνη για τον θεατή είναι μια πολύ προσωπική διαδικασία. Όταν βλέπεις έναν πίνακα, μια ταινία ή ακούς μια μουσική που σε συγκινεί, ακόμα κι αν αυτό συμβαίνει σ’ έναν χώρο με άλλο κόσμο που βιώνει την ίδια ακριβώς εμπειρία, μέσα σου συντελείται κάτι που μόνο εσύ το ξέρεις. Ερχεται για να βγάλει μπροστά μας κάθε μύχια σκέψη μας, για να δούμε όλη την ασχήμια και την ομορφιά κι ίσως όλο αυτό να το κάνουμε και κάτι, ίσως το επεξεργαστούμε. Πώς μπορεί αυτό να μην είναι μια σημαντική διαδικασία για τη ζωή των ανθρώπων; Χωρίς την τέχνη η ζωή θα ήταν δυσβάσταχτη. Ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές ο άνθρωπος έφτιαχνε τραγούδια, είναι κομμάτι της ανθρώπινης φύσης αυτό. 

* Τώρα για τη σημερινή αντιμετώπιση από την ελληνική πολιτεία τι να πω; Είναι όμως ένα τίποτα μπροστά σε αυτό που λέγεται πολιτισμός κι έτσι θα παραμείνει. Οι τέχνες και οι άνθρωποι που τις υπηρετούν είναι φτιαγμένοι για να επιβιώνουν σε τέτοιες και ακόμη χειρότερες συνθήκες υποτίμησης. Ίσα ίσα, αυτό θα πρέπει να μας πεισμώνει ακόμα πιο πολύ, γιατί η ανάγκη για την Τέχνη είναι ακόμη μεγαλύτερη. Μην ξεχνάμε και την ταυτόχρονη υποβάθμιση του σχολείου και της παιδείας. Άλλη πληγή κι αυτή. Κάπου πρέπει να υπάρχει και λίγο φως για τις ψυχές των ανθρώπων, διότι θα μας πλακώσει ο σκοταδισμός.

* Η παράσταση που συμμετέχω είναι “Το Αγόρι με τη Βαλίτσα” του Mike Kenny, σε μετάφραση της Ξένιας Καλογεροπούλου και σκηνοθεσία της Γιολάντας Καπέρδα, και ανεβαίνει για το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Ιωαννίνων. Το έργο από μόνο του ειναι εξαιρετικό, τη Γιολάντα την είχα δασκάλα Υποκριτικής πριν 6 χρόνια. Ζούσα στα Γιάννενα τότε, είχε ανοίξει το εργαστήρι της και πήγα για προετοιμασία για τις εισαγωγικές των δραματικών. Μου έδωσε μεγάλη ώθηση τότε. Όλα αυτά τα χρόνια δε βλεπόμασταν, με σκέφτηκε όμως για τον ρόλο αυτόν και μου πήρε μόνο 15 λεπτά για να της απαντήσω θετικά.

* Μέσα σε τέσσερις (!) μέρες ήρθα Γιάννενα. Της έχω μεγάλη εμπιστοσύνη, γιατί μου αρέσει πολύ η αισθητική της και ο τρόπος που σκέφτεται καλλιτεχνικά. Έχει μεράκι για αυτό που κάνει. Στο έργο είμαστε τέσσερις ηθοποιοί συνεχώς στη σκηνή, είναι ο κος Βασίλης Σιάφης, η Στέλλα Κατσαρού και ο Πέτρος Χριστακόπουλος.

* Η αλήθεια είναι πως έχω την πιο μικρή σκηνική εμπειρία κι ο ρόλος έχει αρκετές απαιτήσεις, οι υπόλοιποι έχουν από 10 έως 30 χρόνια παρουσίας. Το σέβομαι πολύ αυτό. Και κοιτάω να το αξιοποιήσω όσο μπορώ. Είναι πραγματικά εξαιρετικοί και αγαπημένοι πλέον όλοι. Δε φοβάμαι καθόλου όμως, ξέρω πως θα κάνω ό,τι μπορώ, είμαι με ανθρώπους που θα με προστατεύσουν και θα με βοηθήσουν πολύ. Ανυπομονώ για να ξεκινήσουμε, κάθε μέρα πάω με το ποδήλατό μου στην πρόβα πολύ χαρούμενη.

* Μιλάμε για παιδικό θέατρο, για μια παράσταση με ένα ζήτημα που απαιτεί μεγάλη ενσυναίσθηση και προσοχή. Είναι όλα αυτά που είπαμε παραπάνω για την τέχνη με έξτρα δυσκολία το ότι απευθυνόμαστε σε παιδιά και νέους. Χρειάζεται να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά για τα θέματα που θίγει το κείμενο (προσφυγικό, δικαιώματα των παιδιών κλπ), πιστεύω πως μια καλοδουλεμένη παράσταση είναι ο καταλληλότερος τρόπος για να γίνει αυτό.

* Ερμηνεύω τον ρόλο της Κρίσια. Είναι ένα κορίτσι στις αρχές της εφηβείας που αναγκάζεται να φύγει από τον τόπο της και να επιβιώσει μόνο του. Είναι, όπως μου λέει και μια ψυχή στην πρόβα σωστό αγρίμι, πάει μόνο μπροστά, είναι ένα πλάσμα αποφασισμένο να επιβιώσει. Πάντα θαυμάζω αυτά τα τα πλάσματα που νιώθεις πως είναι φτιαγμένα για να τα καταφέρουν. Και την ίδια στιγμή που τη θαυμάζω βλέπω μέσα της όλο τον κρυμμένο πόνο που έχει και τον κρατάει, δεε τον ξεχνάει, δεν τον πετάει γιατί πολύ απλά αυτή είναι η δική της ιστορία. Όσο δύσκολα και να μας έχουν έρθει τα πράγματα αν τα ξεχνούσαμε δε θα ήμασταν πια εμείς. 

* Έχω πάρα πολλά κοινά με την Κρίσια, οι ιστορίες μας μοιάζουν πολύ, κάθε 4 με 6 χρόνια αλλάζω τόπο και πόλη. Επίσης, κατάγομαι απο ένα μικρό ακριτικό νησί, την Ερείκουσα, κι επειδή δεν είχε Γυμνάσιο αναγκάστηκα να ζήσω μόνη μου απο τα 14 (οι γονείς μου συνέχιζαν να μένουν στο νησί σε όλη τη διάρκεια των εφηβικών μου χρόνων). Οπότε τα κοινά μαζί της είναι πολλά. 

* Στην τηλεόραση δεν έχω παίξει καθόλου, αλλά δεν είναι ότι το σκέφτομαι και πολύ. Είναι λίγο δίκοπο μαχαίρι, δε λέω πως δε θα ήθελα να παίξω, θα ήθελα όμως να ξεκινούσα με κάτι μικρό και διαχειρίσιμο. Γενικά, μου αρέσει όταν κάνω κάτι να το κάνω ολοκληρωμένα, δε μου αρέσει η προχειρότητα και με κρίνω σε γενικές γραμμές πολύ αυστηρά. Γι’ αυτό και δε με πειράζει που ακόμη δεν έχει έρθει κάτι, αξιοποιώ τον χρόνο και νομίζω πως θα έρθει όταν θα είμαι τεχνικά ακόμη πιο έτοιμη. Πιστεύω πολύ στο κάθε πράγμα στον καιρό του… 

* Για το σινεμά νιώθω πιο σίγουρη. Δε θα σου πω κάποιον σκηνοθέτη συγκεκριμένα, πέρα από τον Tim Burton και τον Αλμαδοβάρ που είμαστε σε συζητήσεις… Μου αρέσει πολύ οτιδήποτε δυστοπικό όμως. Επίσης, θα μου άρεσε πολύ να έπαιζα σε μια μεταφορά ενός ελληνικού βιβλίου. 

* Με το γράψιμο και τη σκηνοθεσία δεν έχω κάποια σχέση, πέρα του ότι μπορεί ν’ ασχοληθώ για προσωπική κατανάλωση. Όπως είπα και πιο πάνω είμαι πολύ υπέρ της εκπαίδευσης στο κάθε τι. Αν με δεις π.χ. να σκηνοθετώ, να είσαι σίγουρος πως θα το έψαχνα πολύ πριν. Όπως θεωρώ αδύνατον ένας νέος ηθοποιός, άπειρος, να διδάσκει υποκριτική. Λέγεται τέχνη γιατί έχει μέσα της τεχνική και τριβή. Κάποιοι αυτό το θεωρούν ανασφάλεια, εγώ όμως το θεωρώ σεβασμό. 

* Με το τραγούδι ασχολούμαι όπως όλοι οι ηθοποιοί, κάνω μαθήματα, είναι μέσο απαραίτητο για τη δουλειά μας. Μ’ ενδιαφέρει πολύ ως μέσο έκφρασης. 

* Το να πάω στη Δραματική Σχολή ήταν μία απο τις πιο σωστές αποφάσεις που έχω πάρει. Άφησα μια σχετικά στρωμένη ζωή στα Γιάννενα, όπου ζούσα έξι χρόνια και ήρθα Αθήνα μόνο για αυτόν τον λόγο. Το έζησα ως εμπειρία και ήμουν απόλυτα στοχοπροσηλωμένη σε αυτό.

* Ήμασταν ένα έτος με πολλά, πολύ διαφορετικά άτομα, όλα όμως τόσο ιδιαίτερα, που πραγματικά σου έδιναν έμπνευση. Επειδή, έχω μάθει να μετακινούμαι από πολύ μικρή, ήδη απο την αρχή του τρίτου έτους, είχα συνειδητοποιήσει ότι όλο αυτό τελειώνει. Και όταν ξέρεις καλά τη διαδικασία αυτή του τέλους, ξέρεις πως οι σχέσεις δε θα ξαναείναι ποτέ ίδιες.

* Οι δυναμικές αυτές (των ομάδων) είναι όπως και στο θέατρο, όπως και στις σχέσεις γενικά, υπάρχουν μόνο στο εδώ και τώρα. Δεν το αποκλείω να συνεργαστούμε με κάποιους συμμαθητές μου. Θα το ήθελα πολύ γιατί είναι όλοι ταλαντούχοι, δε θα είναι όμως το ίδιο γιατί δεν είμαστε ίδιοι πια. 

* Στη δραματική στα τρία χρόνια έμαθα όσα δεν έμαθα 12 χρόνια στο σχολείο. Πολύ στενάχωρο για το σχολείο αυτό. Και κυρίως τη συνύπαρξη, την υπομονή, την εργατικότητα και την πειθαρχία. 

* Καμία σχέση δεν έχω με τον αθλητισμό. Γενικά, όλο αυτό το κομμάτι του κάνω 40 δραστηριότητες μετά το σχολείο εγώ, όπως καταλαβαίνεις δεν το βίωσα. Στο νησί με το ζόρι μάς φέρνανε δάσκαλο για το σχολείο. Και δεν το λέω με λύπηση αυτό, κέρδισα στην επαφή με τη φύση που το θεωρώ ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των παιδιών.

* Γι’ αυτό πιστεύω πως γεννιόμαστε με κλίση προς μια κατεύθυνση. Αν ακούσουμε τα παιδιά και τα παρατηρήσουμε, θα μας δείξουν εκείνα προς τα πού θέλουν να πάνε. Και ως έφηβη είχα άλλα θέματα να λύσω, όπως για παράδειγμα το τι θα μαγειρέψω, θέματα πιο πρακτικής φύσεως.

* Με όλα αυτά ασχολήθηκα μετά ως φοιτήτρια. Κυρίως με τον χορό. Ήταν το τέλειο μέσο δημιουργικής έκφρασης, χωρίς όμως τη συνολική έκθεση που απαιτεί το θέατρο. Στη διάρκεια των πρώτων μου σπουδών στα Γιάννενα (παιδαγωγικά) συνειδητοποίησα πως ό,τι και αν έκανα, το κομμάτι της υποκριτικής μέσα μου δεν ηρεμούσε. Ήταν κάτι που μου ζητούσε δράση!

* Θα ήθελα να συνεχίσω να γνωρίζω όμορφους ανθρώπους σ’ αυτή τη δουλειά. Δεν έχω έργο ή συγγραφέα συγκεκριμένο, γιατί το οτιδήποτε αν αντιμετωπιστεί σωστά μπορεί να γίνει κάτι και το αντίθετο.

* Έχω όμως μια μανία με τους χώρους. Είναι πολλά θέατρα που θα ήθελα να παίξω. Γενικά, ο χώρος με κινητοποιεί. Δε σου κρύβω ότι μου αρέσουν πολύ τα μεγάλα θέατρα, με τις όμορφες σκηνές τους, ή τα μικρά και περιποιημένα, που σε κάνουν να νιώθεις σχεδόν σαν να παίζεις με τον θεατή. Και που όλα έχουν τα στέκια τους για μετά την παράσταση. Μια φορά σκέφτηκα μήπως μου αρέσει αυτή η δουλειά για το φαγοπότι μετά και το άδειασμα που κάνεις με τους συναδέλφους. 

* Λοιπόν στην Αθήνα μού αρέσει πολύ να βρίσκω νέα μαγαζιά, άλλο που είμαι σπιτόγατα, τώρα όμως που θα γυρίσω έχω κάνει λίστα. Επίσης αγαπώ τους ανθρώπους που έχω γνωρίσει εκεί, όλοι σχεδόν συνάδελφοι κλπ!! Αυτή η βρωμιά όμως με εξαντλεί, δεν την μπορώ, είναι άσχημη η καημένη η Αθήνα, έχει μια σχεδόν νοσταλγική ασχήμια. Είναι ανεξήγητο. Επίσης το καλοκαίρι στην Αθήνα είναι μαρτυρικό. Απλά εγώ έχω την τύχη και το ισορροπώ. Εάν δεν έχω δουλειά εκεί, πάω το καλοκαίρι στο νησί μου, και αρχές Σεπτέμβρη γυρνάω ή πηγαινοέρχομαι. Όλο στο πέρα δώθε. Βαριέμαι άμα κάθομαι όλο στο ίδιο μέρος. Μου ‘χει γίνει μάλλον συνήθεια, είμαι το κορίτσι με τη βαλίτσα πια!

* Γενικά, είναι απαραίτητο να υπάρχει ένας χώρος που δίνει βήμα στους νέους ηθοποιούς, όπως συμβαίνει στο All4fun και με στήλες, όπως είναι το “πρόσωπο της εβδομάδας”. Επίσης, τα βραβεία του τα έχω λίγο σαν γιορτή στο μυαλό μου. Είχα περάσει πολύ όμορφα πέρυσι που είχα βοηθήσει. Φέτος, δυστυχώς δεν τα κατάφερα, γιατί έπρεπε να είμαι στα Γιάννενα για τις πρόβες… Επιφυλάσσομαι όμως για τα επόμενα!!!

Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 19/10/2024