Ανήκει στις περιπτώσεις των ηθοποιών, που θα έπρεπε να γνωρίζουν όλοι. Όχι μόνο όσοι πηγαίνουν στο θέατρο, ή μπορεί να την ανακαλύψουν τυχαία, όπως συνέβη με την εξαιρετική της ερμηνεία στο “Παγκάκι”
Συνθέτοντας ένα αρμονικό δίδυμο με τον Αλέξανδρο Καλπακίδη η Έλενα Μαρσίδου ετοιμάζεται ν’ ανέβει στη Θεσσαλονίκη, όπου θα παιχθεί ξανά η παράσταση φιλοξενούμενη του ΚΘΒΕ, ενώ θα επαναληφθεί μέσα Μαϊου στην Αθήνα και στο Bob Theatre Festival 2016.
Η Έλενα έγινε ηθοποιός, επειδή ήθελε να δίνει φωνές στις εικόνες που πλάθουν και κινούν τα μικρά παιδιά. Ξεκίνησε μάλιστα στο χωριό, όπου διοργάνωνε κουκλοθέατρο με αντικείμενα. Αργότερα έκοβε και εισιτήρια και στο διάλειμμα αγόραζε φλογέρες – γλυκά και τις μοίραζε στο πλήθος.
“Υποκριτική είναι χαρά και βάσανο από το ένα στο άλλο. Η χαρά της δημιουργίας, της έκφρασης, της συνάντησης, του μοιράσματος του παιχνιδιού, αλλά και συνάμα και η αγωνία του ανεπαρκούς, του άπιαστου”, αναφέρει στο All4fun, μιλώντας και για το πώς ξεκίνησε η ιστορία της παράστασης “Παγκάκι”, την οποία είδαμε την προηγούμενη διετία στον πολυχώρο Vault.
“Με τον Αλέξανδρο είχαμε έρθει σε επαφή με το κείμενο από τα χρόνια της σχολής. Δεκαεφτά χρόνια μετά μου τηλεφώνησε και μου είπε να το κάνουμε. Είχε έρθει η στιγμή. Και πάλι η πρώτη κίνηση ήταν να ανατρέξουμε σε έναν άλλο δάσκαλό μας, τον Γρηγόρη Καραντινάκη. Έζησε χρόνια στη Ρωσία, εκεί σπούδασε υποκριτική και σκηνοθεσία, εκεί ανατράφηκε θεατρικά. Εκτός από τη σκηνοθεσία το σημαντικό ήταν πως έκανε την μετάφραση. Και πάλι ο ίδιος τρόπος δουλειάς. Να μας βάζει λέξη – λέξη στον κόσμο μιας ολόκληρης εποχής. Ο Γκέλμαν είναι σπουδαίος δραματουργός, εμβληματικής σημασίας και αναγνωρισμένος παγκοσμίως. Το «Παγκάκι» για παράδειγμα έχει παιχτεί σε τριάντα χώρες. Όλα τα έργα του ανέβηκαν στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, σε σκηνοθεσία Ολέγκ Εφρέμωφ. Γεννήθηκε στην Μολδαβία το ‘33 αλλά στο θέατρο εμφανίζεται στα τριάντα επτά. Αρκετά ώριμος. Σα να είχε κάνει πρώτα το μεταπτυχιακό του στον ανθρώπινο ψυχισμό, σκέφτομαι καμιά φορά. Και έχοντας ζήσει βεβαίως πολύ μικρός, έναν μεγάλο Πόλεμο»Οι συνειδητές επιλογές της Έλενας την καθιστούν μια ηθοποιό, που ξεχωρίζει πραγματικά όχι μόνο για το ήθος της, αλλά για το ταλέντο της και τη μεταδοτικότητα της πάνω στη σκηνή. Και της ευχόμαστε μελλοντικά μια πορεία ανάλογη με τη μεγάλη της αξία…
* Θυμάμαι και το πότε και το πώς προέκυψε η υποκριτική, παρά το εξαιρετικά νεαρό της ηλικίας. Ξεκίνησε με την εμψύχωση με όλα αυτά τα παιχνίδια που κάνουν τα παιδιά, που δίνουν φωνές στις εικόνες, που τις πλάθουν και τις κινούν. Τα πρώτα χρόνια της ζωής μου μεγάλωσα στο χωριό. Εκεί λοιπόν μάζευα όλα τα παιδιά της γειτονιάς και τους έπαιζα κουκλοθέατρο, όχι με κούκλες πραγματικές αλλά με αντικείμενα. Αυτό συνεχίστηκε για χρόνια. Θυμάμαι κάποια στιγμή εκεί γύρω στα επτά έβαλα και εισιτήριο.. Στο διάλλειμα της παράστασης έτρεχα γρήγορα- με τα λεφτά που είχα βγάλει- και αγόραζα φλογέρες-γλυκά. Λειτουργούσα δηλαδή και με φουαγιέ, ταμείο, μπαρ κανονικά. Νομίζω πως με έναν τρόπο έτσι έζησα, απλώς τότε ήμουν πιο αυστηρή. Δεν άφηνα κανέναν να δει την παράσταση που είχα ετοιμάσει αν δεν έκοβε εισιτήριο.
* Υποκριτική για μένα σημαίνει χαρά και βάσανο, από το ένα στο άλλο. Η χαρά της δημιουργίας της έκφρασης της συνάντησης του μοιράσματος του παιχνιδιού και η αγωνία του σκαπανέα, του μη επαναλαμβανόμενου, της ανασφάλειας, του τέλους, του ανεπαρκούς, του άπιαστου.
* Η τέχνη θέτει ερωτήματα. Αν κάποιος βρει δρόμο μέσα από το στοχασμό του πάνω σ΄αυτά και προχωρήσει τότε ίσως και να δίνει. Έχει τη μεγάλη δύναμη να προκαλέσει αμφισβήτηση.
* Με τον Αλέξανδρο Καλπακίδη φοιτούσαμε στην ίδια δραματική σχολή. Εκεί λοιπόν ήρθαμε σε επαφή με αυτό το κείμενο. Η δασκάλα μας στην υποκριτική Ταμίλα Κουλίεβα, καθόταν σκηνή – σκηνή και το μετέφραζε. Μου άρεσε ο τρόπος που ο Γκέλμαν ξεδίπλωνε και αποκάλυπτε τον ψυχισμό των ηρώων του. Καθώς έβλεπα και άκουγα την Ταμίλα να δουλεύει, μέσα από τους ήχους και τις εικόνες που δημιουργούσε, μου έφτιαχνε έναν κόσμο που πολύ ήθελα να μπω σ΄αυτόν και να τον ανακαλύψω. Τότε λοιπόν είχαμε πει με τον Αλέξανδρο πως κάποια στιγμή στο μέλλον, αυτό το έργο θα το ανεβάσουμε στην σκηνή.
* Δεκαεφτά χρόνια μετά μου τηλεφώνησε. Είχε έρθει η στιγμή. Και πάλι η πρώτη κίνηση ήταν να ανατρέξουμε σε έναν άλλο δάσκαλό μας, τον Γρηγόρη Καραντινάκη. Έζησε χρόνια στη Ρωσία, εκεί σπούδασε υποκριτική και σκηνοθεσία, εκεί ανατράφηκε θεατρικά. Εκτός από τη σκηνοθεσία το σημαντικό ήταν πως έκανε την μετάφραση. Και πάλι ο ίδιος τρόπος δουλειάς. Να μας βάζει λέξη – λέξη στον κόσμο μιας ολόκληρης εποχής.
* Θα πρότεινα σε κάποιον να δει την παράσταση, γιατί υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να δει όψεις διαφορετικές του εαυτού του και του άλλου. Είναι οδυνηρό να είμαστε κάτι άλλο από αυτό που νομίζουμε πως είμαστε. Να παίζουμε κρυφτό με τον ίδιο μας τον εαυτό, να κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας, να τον απατάμε. Να υποκαθιστούμε το πραγματικό με το φανταστικό. Είναι αναγκαίο το φανταστικό και υπαρκτή η πραγματικότητα της φαντασίας μας, αλλά αν γνωρίζουμε την πραγματικότητα μπορούμε να ζήσουμε ακόμα και το παραμύθι. Κι ελάτε μετά να μιλήσουμε για ρόλους, για θύτες και θύματα. Το έργο σε ρωτάει, με τρόπο. Κι εσύ απαντάς, τώρα με ποιον τρόπο… Διατηρεί κάθε λεπτό το παιχνίδι ανάμεσα στο θεατή και σε αυτό που πραγματώνεται σκηνικά. Αυτό κάνει ο Γκέλμαν.
* Δεν περνάμε εύκολα στο παρασύνθημα μετά την συγκεκριμένη παράσταση. Κάποιες στιγμές γίνεται μια μικρή έκρηξη και οι θεατές μοιάζει να θέλουν να σε τραβήξουν από το μανίκι και να σου πουν την δική τους ιστορία. Και το κάνουν. Κι ενώ το μακριά είναι πάντα πιο εύκολο, γίνεται ένα βήμα στο κοντά και μάλιστα εκφρασμένο. Σα να σκάει κάτι. Έχω ακούσει πολλές προσωπικές ιστορίες. Πέφτει το τειχάκι, τα χέρια σε ακουμπούν, ο διάλογος συνεχίζεται και έχει προεκτάσεις.
* Θα παίξουμε στο ΚΘΒΕ και στο Βob φέστιβαλ τον Μάϊο. Στο ερώτημα γιατί αποφασίσαμε να ξανακάνουμε την παράσταση ίσως δεν αρκεί η απάντηση πως ήμαστε ηθοποιοί και μας αρέσει να παίζουμε ε; Κι όμως είναι αλήθεια. Και γιατί θέλουμε να μοιραστούμε την ιστορία με ακόμα περισσότερους ανθρώπους και γιατί είναι μεγάλη η χαρά να σε τιμούν και να σε καλούν συνάδελφοί σου-αυτοί που εκτιμάς και θαυμάζεις- και γιατί με το «Παγκάκι» θα ήθελα να φτάσω μέχρι τη Χονολουλού. Κι επίσης φάνηκε να μην μας είχε τελειώσει ακόμα.
* Ο Γκέλμαν είναι σπουδαίος δραματουργός, εμβληματικής σημασίας και αναγνωρισμένος παγκοσμίως. Το «Παγκάκι» για παράδειγμα έχει παιχτεί σε τριάντα χώρες. Όλα τα έργα του ανέβηκαν στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας, σε σκηνοθεσία Ολέγκ Εφρέμωφ. Γεννήθηκε στην Μολδαβία το ‘33 αλλά στο θέατρο εμφανίζεται στα τριάντα επτά. Αρκετά ώριμος. Σα να είχε κάνει πρώτα το μεταπτυχιακό του στον ανθρώπινο ψυχισμό, σκέφτομαι καμιά φορά. Και έχοντας ζήσει βεβαίως πολύ μικρός, έναν μεγάλο Πόλεμο.
* Στον Β΄ Παγκόσμιο βρέθηκε σε φασιστικό γκέτο. Εκεί εξοντώθηκε σχεδόν όλη η οικογένειά του. Ο ίδιος εργάστηκε ως μηχανικός σε εργοστάσια και κατασκευαστικά έργα. Τους ήρωές του στο Παγκάκι τους βάζει να εργάζονται στο εργοστάσιο. Ο ήρωάς του, Εκείνος, συστήνεται και ως μηχανικός- μεταξύ των άλλων. Υιοθετεί πολλαπλές ταυτότητες ψάχνοντας να βρει ίσως ποιος πραγματικά είναι. Ή ποιος θα ήθελε να είναι. Οι ήρωές του έχουν θέμα ταυτότητας. Σε μια κοινωνία που χάνει τη δική της.
* Γράφτηκε στη Σοβιετική Ένωση του ογδόντα, την περίοδο πριν από την κατάρρευσή της, όπου η αυθαιρεσία και η διαφθορά κυριαρχούν. Αφού η κοινωνία βρίσκεται σε αδιέξοδο το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους της. Οι αναλογίες δεν είναι δύσκολο να βρεθούν με εμάς σήμερα. Εκείνη, μια γυναίκα όπως όλες μας. Με την ανάγκη να αγαπηθεί και να αγαπήσει, διαρκώς ανικανοποίητη. Σε σύγχυση, βιώνει τη μοναξιά και την απόρριψη και ταυτόχρονα διεκδικεί την ανθοφορία της. Αναρωτήθηκα πολύ για το μετά από το έργο κείμενο της ζωής της.
* Έρχομαι από μια γενιά που ήταν λίγο προδοτικό για το θέατρο, το να κάνεις τηλεόραση. Στην πορεία αναθεώρησα πολλά. Τα παιδιά που βγαίνουν τώρα στο θέατρο είναι πολύ πιο απενοχοποιημένα από ότι υπήρξαμε εμείς στην ηλικία τους. Φέτος είχα τη χαρά να κάνω ένα γκεστ για τους Άσφαιρους. Άλλη ματιά. Έβλεπα σκηνές και ήταν σα να βλέπω σινεμά. Άνοιξε το μάτι μου. Δεν έχω καν τηλεόραση στο σπίτι μου. Την έβγαλα στο δρόμο εδώ και κάτι χρόνια. Με κούρασε, όλο οι ίδιοι και τα ίδια ακριβώς. Χρειάζεται ανανέωση. Και προσανατολισμός.
* Αυτήν τη στιγμή δεν φλερτάρω δημοσίως ούτε με το γράψιμο, ούτε και πολύ περισσότερο με τη σκηνοθεσία. Στο μέλλον δεν ξέρω αν θα καταφέρω να το αποφύγω και να γλιτώσει και το γράψιμο και η σκηνοθεσία από μένα. Προς το παρόν δηλώνω εγκρατής.
* Υπάρχουν και έργα και ρόλοι που θα με ενδιέφεραν πολύ. Όπως και με το να ασχοληθώ με τη μεταφορά ενός διηγήματος ή μιας νουβέλας στο θέατρο. Θα ήθελα να καταπιαστώ με κείμενα του Κονδυλάκη και του Λαπαθιώτη. Ιδιαίτερη αγάπη έχω στο Ρώσικο θέατρο. Το σημαντικότερο όλων είναι οι άνθρωποι με τους οποίους θα συναντηθούμε. Αυτό μου μετράει περισσότερο. Δεν είναι απλώς να παίξεις ένα ρόλο για να υπάρχεις στο χώρο. Αλλά με ποιους θα συνυπάρξεις. Εδώ είναι το μεγάλο ζήτημα!
* Να σας μιλήσω για την Πάτρα; Πρέπει να γράψω βιβλίο. Ας πω, πως μου λείπει που έπαιζα το δραπέτη παιδί και σε λίγα λεπτά-εμένα τόσα μου φαίνονταν-έφτανα στο λιμάνι. Και να επιλέγω κάθε φορά το πλοίο που θα έπαιρνα για να φύγω. Μου λείπει το χωριό που μεγάλωσα, που έπαιζα με το χώμα. Και τώρα μπορώ. Μου λείπουν οι άνθρωποι που αγαπάω και ζουν εκεί, όλοι εκεί μαζεμένοι. Οι περισσότεροι. Ευτυχώς πηγαίνω συχνά. Ευτυχώς συνεργάζομαι με την ΠΑΙΘΕΑ, μια θεατροπαιδαγωγική ομάδα με ωραίους ανθρώπους, που δραστηριοποιείται σε θέματα που αφορούν τα παιδιά και τη σχέση τους με το θέατρο σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης.
* Στην Αθήνα μ’ αρέσει…ο Πειραιάς. Να ξέρω πως μπορώ να πάρω το πλοίο και να φύγω. Μπορεί να μη φεύγω. Αλλά να ξέρω πως μπορώ. Προς Αιγαίο μεριά. Και στην Αθήνα… όλη η βόλτα γύρω από το βράχο και την Πλάκα. Ξανά και ξανά. Όλες τις εποχές του χρόνου, όλες τις ώρες της μέρας ή της νύχτας. Αυτός είναι ο τόπος μου. Η καθημερινότητά μου.
* Το All4fun μου αρέσει γιατί είναι για all. Μου αρέσουν οι άνθρωποί του!!! Θαυμάζω το πάθος τους και το μεράκι τους. Καθώς και την ανιδιοτέλειά τους.
& Αναλυτικές λεπτομέρειες για το “Παγκάκι”, που θα παιχθεί στο ΚΘΒΕ ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο:http://www.all4fun.gr/fun/theater/12667-2016-04-13-10-53-18.html
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 18/4/2016