Σαν σήμερα και κάθε χρόνο στις 14 Σεπτεμβρίου εορτάζεται η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού μία από τις σημαντικότερες εορτές της Ορθοδοξίας.
Ο Τίμιος Σταυρός βρέθηκε το 326 από τη μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, Αυγούστα Ιουλία Φλαβία Ελένη, στα Ιεροσόλυμα καθώς την οδήγησε σε αυτόν ένα αρωματικό φυτό που φύτρωνε σε εκείνο το μέρος, ο γνωστός μας βασιλικός. Η αγία Ελένη παρέδωσε τον Τίμιο Σταυρό στον Πατριάρχη Μακάριο, ο οποίος στις 14 Σεπτεμβρίου του 335 τον ύψωσε στον Γολγοθά και τον τοποθέτησε στον ναό της Αναστάσεως, τον οποίο είχε ανεγείρει η αγία πάνω από τον Πανάγιο Τάφο και ο οποίος σώζεται ως σήμερα.
Την ίδια ημέρα εορτάζουμε και τη δεύτερη ύψωση. Όταν οι Πέρσες κατάκτησαν την Παλαιστίνη το 613 μ.Χ. λεηλάτησαν και κατέστρεψαν τα ιερά προσκυνήματα των εκκλησιών, πήραν για λάφυρο τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφεραν στη χώρα τους επειδή τον θεώρησαν μαγικό λόγω των θαυμάτων που επιτελούνταν χάρη σε αυτόν. Ο αυτοκράτορας Ηράκλειος μετά την νίκη του εναντίον των Περσών παρέλαβε τον Τίμιο Σταυρό και τον μετέφερε στην Ιερουσαλήμ. Τελικά, ο Πατριάρχης Ζαχαρίας τον ύψωσε εκ νέου στο ναό της Αναστάσεως στις 14 Σεπτεμβρίου του 626.
Ο Σταυρός του Χριστού άγγιξε πολλούς ποιητές. Ένας από αυτούς είναι και ο Κ.Π. Καβάφης. Το 1926 δημοσιεύτηκε το ποίημά του με τίτλο: ‘’Μεγάλη Συνοδεία εξ ιερέων και λαϊκών’’, στο οποίο προφανώς σκηνοθετείται η τελετή της ετήσιας Χριστιανικής εορτής της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού’’.
Ευχόμαστε χρόνια πολλά στους εορτάζοντες Σταύρο και Σταυρούλα και ας ελπίσουμε ότι η Ύψωση του Τιμίου Σταυρού θα φέρει και την ύψωση της ανθρωπότητας που έχει εκπέσει.
Μεγάλη Συνοδεία εξ ιερέων και λαϊκών.
Εξ ιερέων και λαϊκών μια συνοδεία,
αντιπροσωπευμένα πάντα τα επαγγέλματα
διέρχεται οδούς, πλατέες, και πύλες
της περιωνύμου πόλεως Aντιοχείας.
Στης επιβλητικής, μεγάλης συνοδείας την αρχή
ωραίος, λευκοντυμένος έφηβος βαστά
με ανυψωμένα χέρια τον Σταυρόν,
την δύναμιν και την ελπίδα μας, τον άγιον Σταυρό.
Οι εθνικοί, οι πριν τοσούτον υπερφίαλοι,
συνεσταλμένοι τώρα και δειλοί με βίαν
απομακρύνονται από την συνοδείαν.
Μακράν ημών, μακράν ημών να μένουν πάντα
(όσο την πλάνη τους δεν απαρνούνται). Προχωρεί
ο άγιος Σταυρός. Εις κάθε συνοικίαν
όπου εν θεοσεβεία ζουν οι Χριστιανοί
φέρει παρηγορίαν και χαρά:
βγαίνουν, οι ευλαβείς, στες πόρτες των σπιτιών τους
και πλήρεις αγαλλιάσεως τον προσκυνούν —
την δύναμιν, την σωτηρίαν της οικουμένης, τον Σταυρόν.—
Είναι μια ετήσια εορτή Χριστιανική.
Μα σήμερα τελείται, ιδού, πιο επιφανώς.
Λυτρώθηκε το κράτος επί τέλους.
Ο μιαρότατος, ο αποτρόπαιος
Ιουλιανός δεν βασιλεύει πια.
Υπέρ του ευσεβεστάτου Ιοβιανού ευχηθώμεν.
Κ.Π. Καβάφης
Επιμέλεια στήλης: Σπυράντα Αναμούρογλου