Ο Γλάρος του Άντον Τσέχωφ είναι ένα από τα πιο εμβληματικά έργα της παγκόσμιας δραματουργίας. Ανέβηκε για πρώτη φορά το 1896 και θεωρήθηκε μάλλον αποτυχημένο, αλλά το δεύτερο ανέβασμα του δύο χρόνια αργότερα είχε την ανταπόκριση που του άξιζε. Έχει το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι δεν εστιάζει σ΄ έναν κεντρικό πρωταγωνιστή, αλλά σε μια ομάδα ανθρώπων που συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς εσωστρεφείς αλλά και εξωστρεφείς…
Η ιστορία της παράστασης βασικά εξελίσσεται στο εξοχικό κτήμα της Αρκάντινα, μιας μάλλον γερασμένης και εγωπαθούς ηθοποιού, που περιστοιχίζεται από τον γιο της Κόστια, επίδοξο ηθοποιό και σκηνοθέτη, τον αδελφό της Σόριν, την κόρη του Μάσα, την νεαρή φίλη τους Νίνα, τον συγγραφέα, κλειδί για την εξέλιξη του έργου, Τριγκόριν και κάποιους άλλους δευτερεύοντες χαρακτήρες…
Βρισκόμαστε στα τέλη του 19ου αιώνα στην τσαρική Ρωσία, όπου η διαμορφωμένη εδώ και χρόνια μεσοαστική τάξη της χώρας αναζητά μια νέα πνευματική αλλά και πολιτική έκφραση. Είναι τα χρόνια της αμφισβήτησης, της αμηχανίας, της έντονης περίσκεψης. Είναι η εποχή που είχε ήδη αρχίσει να διαφαίνεται στον ορίζοντα ένα τεράστιο ρεύμα κοινωνικής αλλαγής, αλλαγής τρόπου ζωής, σκέψης και ενατένισης της ανθρώπινης ύπαρξης.
Σ΄ ολόκληρο το έργο είναι διάχυτος ο κοινωνικός συντηρητισμός, η υποκρισία και το ψέμα ανάμεσα στους ανθρώπους, ο αυτοεγκλωβισμός, η πνευματική καταπίεση και εξάρτηση. Σε κάθε κοινωνία που βασιλεύει η πνευματική ένδεια και ανελευθερία τα πνευματικά αδιέξοδα και η έλλειψη επικοινωνίας και κατανόησης επιτείνονται…
Στην παράσταση μας ο Κόστια είναι ένα νέο παιδί, γεμάτο όνειρα και φιλοδοξίες που όμως περιορίζεται και αυτοπεριορίζεται κάτω από τη δεσποτική, αυστηρή και καταπιεστική φιγούρα της μητέρας του. Θέλει να πετάξει μακριά, ν΄ ονειρευτεί, ν΄ οραματιστεί αλλά συναντά ανυπέρβλητα εμπόδια. Εμπόδια που καθιστούν σχεδόν απαγορευτική την ωρίμανση, το ξεπέταγμα, τον αυτοπροσδιορισμό και την αυτοεκπλήρωση…
Ο Τσέχωφ ήταν από τους πνευματικούς ανθρώπους της Ρωσίας που πίστευε σ’ έναν κοινωνικό μετασχηματισμό, μια νέα κοινωνική ισορροπία σώματος και ψυχής που να εμπνεόταν από την ορθοδοξία και από πανανθρώπινες διαχρονικές αξίες. Οι ήρωες της παράστασης θέλουν να πετάξουν μακριά από τις κοινωνικές συμβάσεις της εποχής, να χαράξουν την δική τους πορεία μέσα στον χώρο και τον χρόνο. Κάτι όμως τους κρατά κολλημένους στα γνωστά και τετριμμένα. Ίσως φταίει ο φόβος για το άγνωστο, για την διάψευση των ελπίδων…
Αισθάνονται ανασφάλεια για το σήμερα και ανησυχούν σφόδρα για το αύριο. Κατά βάθος δεν επιθυμούν την όποια πρόσκαιρη ευτυχία και τον πνευματικό εφησυχασμό διότι αυτό θα τους δημιουργούσε ακόμη μεγαλύτερη ανασφάλεια και άγχος σε βάθος χρόνου. Η περήφανη ρώσικη ψυχή τους θέλει ακηδεμόνευτους, ανήσυχους και διαρκώς ψάχνοντες το γιατί και το πώς.
Ο Κόστια θέλει να δημιουργήσει κάτι καινούργιο, μια καινούργια θεατρική φόρμα και γι΄ αυτό επιλέγει την αγαπημένη του Νίνα να τον βοηθήσει. Αυτό δυσαρεστεί την ξαδέλφη του Μάσα η οποία νιώθει να εκτοπίζεται απ΄ αυτήν. Η δουλειά του Κόστια πραγματώνεται χωρίς την στήριξη της μητέρας του αλλά τελικά δεν προχωράει όπως θα ήθελε.Αυτό τον απογοητεύει και τον τσακίζει ψυχολογικά. Αυτός όμως που είναι ο καταλύτης των εξελίξεων είναι ο τρομερός συγγραφέας Τριγκόριν τον οποίο η Νίνα θαυμάζει και σιγά-σιγά ερωτοτροπεί μαζί του…
Είναι φανερό ότι ενδόμυχα πιστεύει ότι θα τη βοηθήσει στην εξέλιξη της ως ηθοποιού. Πηγαίνει τελικά μαζί του στη Μόσχα, κάνουν ένα παιδί αλλά χωρίζουν. Ίσως αυτή είναι η μοίρα των καλλιτεχνών: Η προσωπική ευτυχία είναι γι΄ αυτούς ένα αδιάκοπο ερωτηματικό, μια συνεχή αναζήτηση όπως είναι και η ενασχόληση με την ίδια την τέχνη.
Ολη η πεμπτουσία του Τσεχωφικού έργου είναι στην ανθρώπινη υπόσταση, κάτι που αντανακλάται στην ανθρώπινη ζωή. Εκεί, όπου ενυπάρχουν το τραγικό και το κωμικό στοιχείο ταυτόχρονα. Ο άνθρωπος είναι σώμα και ψυχή, ύλη και πνεύμα και προσπαθεί να ισορροπήσει μεταξύ των δύο. Πότε υπέρ του ενός, πότε υπέρ του άλλου. Ακόμα και στην πιο δύσκολη του στιγμή βρίσκει το κουράγιο να χαμογελάσει, να αστειευτεί, να διακωμωδήσει τον εαυτό του ή μια κατάσταση που τον περιβάλλει.Το τραγικό στοιχείο συνυπάρχει με το κωμικό σε ένα χορευτικό κρεσέντο δακρύου και γέλιου..
Η έμπνευση του Κώστα Φιλίππογλου με τα κενά κουστούμια σηματοδοτεί την πρόθεση του σκηνοθέτη να καταδείξει την κοινωνική υποκρισία της εποχής, τον συντηρητισμό, την κενότητα χαρακτήρα και προθέσεων που χαρακτήριζε κάποια από τα πρόσωπα της παράστασης.Α ναμφισβήτητα ο ηθοποιός που κλέβει την παράσταση είναι ο Γιάννης Καραούλης ο οποίος στον κεντρικό ρόλο του Κόστια δίνει μια σπαραχτική ερμηνεία γεμάτη βάθος και ουσία. Διατηρώντας ένα σχετικά χαμηλό προφίλ κατορθώνει με τις ερμηνευτικές κορυφώσεις του να αφήσει το υποκριτικό του στίγμα ακέραιο και στιβαρό στην παράσταση…
Η Ναταλία Τσαλίκη κατορθώνει να αποδώσει με ακρίβεια και σεβασμό τον ρόλο της Αρκάντινα, η Σοφία Γεωργοβασίλη υφαίνει με μαεστρία και λεπτότητα τον ρόλο της και σίγουρα ανέδειξε πολύ καλά τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της Νίνας.
Η Ίριδα Μάρα, που την θαυμάσαμε και πέρσι στην Τίρζα, επίσης του Κώστα Φιλίππογλου, είχε χάρη και κομψότητα στον ρόλο της τον οποίο σκιαγράφησε με άνεση και πιστότητα. Ο Γιάννης Στεφόπουλος έδωσε μια έντιμη και καλών προθέσεων ερμηνεία που σίγουρα βοήθησε τα μέγιστα την ροή και την ερμηνευτική αρτιότητα της παράστασης. Τέλος ο Αλέξανδρος Λογοθέτης ήταν καίριος στον ρόλο του και είχε ορισμένες πολύ καλές στιγμές.
Η σκηνοθεσία του Κώστα Φιλίππογλου πέτυχε να δώσει μια μοντέρνα πνοή στο έργο, εκμεταλλευόμενος και τις σπουδές του στο σωματικό θέατρο, πήρε πολύ καλές ερμηνείες από τους ηθοποιούς του και βέβαια κατάφερε ν΄ αποδώσει την κωμική πινελιά που διατρέχει την τραγικότητα των προσώπων και των καταστάσεων σ΄ όλα τα έργα του Τσέχωφ.
Η μουσική των Lost Bodies ήταν πολύ καλή και βοήθησε αρκετά στην ανάδειξη των χαρακτήρων των ηρώων. Οι φωτισμοί του Νίκου Βλασόπουλου ήταν χαρακτηριστικοί της εύθραυστης ψυχολογίας των ηρώων και της ευμεταβλητότητας του εσωτερικού τους κόσμου. Συνολικά η παράσταση απέδωσε με ακρίβεια το έργο του Τσέχωφ, είχε ένταση και ρυθμό ωστόσο θα μπορούσε να έχει περισσότερες δραματουργικές κορυφώσεις….
& Aναλυτικά στοιχεία για τις ημέρες και τις ώρες της παράστασης ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο:http://www.all4fun.gr/fun/theater/9452-q-q-.html
Του Θεόδωρου Προπατορίδη, 22/12/2014