Περί τα τέλη του 19ου αιώνα στην Παραμυθιά της Κρήτης, κάτω από μια καρποφόρα κληματαριά η Ασήμω, μια νεαρή μαζώχτρα ελιών, αρραβωνιάζεται μυστικά με το αρχοντόπουλο Πανάγο. Λίγες μέρες αργότερα το γεγονός μοιάζει με ένα πολύ αληθοφανές όνειρο για την κοπέλα, καθώς ο Πανάγος λαμβάνοντας υπ’ όψιν του το χάσμα καταγωγής και τάξης παίρνει πίσω τον λόγο του. Η Ασήμω γίνεται αυτόματα περίγελος των συντοπιτών της και επάνω στο φρένιασμά της αποφασίζει να εκδικηθεί, φυτεύοντας αθόρυβα μια φήμη για το ανυποψίαστο αρχοντόπουλο στην πόλη. Η φήμη της μαζώχτρας παρέα με την επιπολαιότητα της μικρής κοινωνίας, θα γίνει αιτία να βουλιάξει ολόκληρη η Παραμυθιά στο αίμα.
Η εξελικτική πορεία του διηγήματος του Αργύρη Εφταλιώτη (1900) παρουσιάζει ένα καταπληκτικό φαινόμενο. Μια φήμη αραδιασμένη από ένα κορίτσι – πρόσωπο φαινομενικά τόσο αθώο, παίρνει από στόμα σε στόμα τεράστιες διαστάσεις. Σταδιακά δημιουργεί έχθρες και αιματοβαμμένους καβγάδες. Φτάνει στο σημείο να γίνουν τα «φονικά» μια αναπόφευκτη καθημερινότητα. Τέλος, μέσα στο χάος που προκαλεί καταφέρνει να εμπλέξει και τις τεταμένες Ελληνοτουρκικές σχέσεις της Κρήτης. Μόνο ύστερα από όλα αυτά κάποιος θα αναρωτηθεί ποιός έβαλε τη φιτιλιά…
Το διήγημα του Αργύρη Εφταλιώτη ανεβαίνει για πρώτη φορά στη θεατρική
σκηνή σε σκηνοθεσία Κώστα Παπακωνσταντίνου.
Η αφηγηματική μορφή του κειμένου καθώς και η καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής με τα στοιχεία της κρητικής διαλέκτου όχι μόνο κρατιούνται ατόφια στην παράσταση αλλά αξιοποιούνται με αξιοθαύμαστη μαεστρία. Τρεις ηθοποιοί μέσα σε ένα νευρωτικό παιχνίδι ρόλων συνθέτουν και αποσυνθέτουν στο λεπτό πολλές μικρές σκηνές. Η δραματική πλευρά του έργου αποτυπώνεται στη σκηνή με σοβαρότητα ατμόσφαιρας και συναισθημάτων. Η απολαυστική κωμικότητα από την άλλη ανταποκρίνεται στους γνήσιους αλλά σημαδεμένους από πάθη χαρακτήρες του Αργύρη Εφταλιώτη. Ο γρήγορος, σφιχτός ρυθμός, με κάποιες ανάσες παιχνιδιού των ηθοποιών κρατάει (από τα λουριά)τον θεατή προσηλωμένο στην εξέλιξη της πλοκής.
Τους χαρακτήρες του κειμένου ενσαρκώνουν μέσω του ιδιαίτερου παιχνιδιού τους οι τρεις ηθοποιοί. Με αμεσότητα, ειλικρίνεια και απαράμιλλη ενέργεια ο Δημοσθένης Ξυλαρδιστός μπαινοβγαίνει στους ρόλους του και μαγνητίζει το κοινό. Αντίστοιχα λειτουργεί και η Αγγελική Μαρίνου στολίζοντας με μια μαγική εκφραστικότητα τόσο τον ρόλο της Μαζώχτρας όσο και τους υπόλοιπους ρόλους που έχει αναλάβει. Τέλος ο Θοδωρής Θεοδωρίδης με πολλή όρεξη, αθωότητα και συνέπεια συμπληρώνει την δυνατή τριάδα του θιάσου.
Για τη Ζωή Αρβανίτη (σκηνικά, κοστούμια) μια γαλάζια ποδιά στη μέση της Αγγελικής Μαρίνου φτάνει για να συμβολίσει τη Μαζώχτρα! Με πολλούς ακόμα έξυπνους συμβολισμούς βοηθά εξαιρετικά τους ηθοποιούς να μπαίνουν σε σπίτια, να βγαίνουν σε χωράφια και να ακολουθούν τις γραμμές του κειμένου. Όσο για τους θεατές αυτά τα δεκάδες μικρά ευρήματα είναι ό,τι ακριβώς χρειάζονται για να μπουν απευθείας στο νόημα των αμέτρητων σκηνικών χώρων. Δυνατό και το έργο της Μαργαρίτας Τρίκα (επιμέλεια κίνησης) καθώς εμπνέει τους ηθοποιούς να παραστήσουν με το σώμα τους από… σκύλους μέχρι δέντρα! Με τέχνη τους μεταφέρει ομαλά αλλά και ευφάνταστα από τη μια δράση στην άλλη. Υπό το… «φως» του Γιώργου Αγιαννίτη δημιουργείται η κατάλληλη ατμόσφαιρα και ένταση της σκηνής ενώ η μουσική του Βασίλη Κουτσιλιέρη προσθέτει χαρακτήρα και ύφος σε κάθε γεγονός που λαμβάνει χώρα στην Παραμυθιά.
Η Μαζώχτρα παίρνει τέλος στο Μικρό Γκλόρια στις 26/1. Όχι πως δεν θα μπορούσε να πάρει κάποια παράταση ή να ανεβεί ξανά, αλλά για εκείνους που δεν έχουν καταφέρει να τη δουν ως τώρα, σε κάθε περίπτωση προλαβαίνουν τις τελευταίες της παραστάσεις!
*Παρόλο που ήμουν γητεμένη από τα τεκταινόμενα της σκηνής θέλησα σε στιγμές να ρίξω κλεφτές ματιές στους θεατές, να τους παρατηρήσω και να «ψυχανεμιστώ» την συναισθηματική τους κατάσταση. Στις συζητήσεις που ακολούθησαν με αφορμή την παράσταση κατάλαβα πως ήταν από τις λίγες φορές που το προσωπικό θεατρικό βίωμα έφτασε τόσο κοντά στο συλλογικό. Εστιάσαμε στα ίδια θέματα. Εισπράξαμε συγγενικά συναισθήματα. Ίσως επειδή κουβαλάμε τις ίδιες μνήμες ή είμαστε εκπρόσωποι της ίδιας κοινωνίας. Ίσως ακόμα επειδή κι η Αθήνα δεν είναι τόσο μακριά από τη μικρή πόλη του Εφταλιώτη. Μπορεί να μην έπεσε θύμα μιας προδομένης Μαζώχτρας, αλλά δεν είναι λίγες οι φορές που φαντασιώνεται μετα μανίας «εχθρούς» και αλίμονο στη φήμη που θα θρέψει το μίσος της.
της Ευάνθης Αθανασιάδη, 19/01/2016
Ταυτότητα Παράστασης
Κείμενο: Αργύρης Εφταλιώτης
Σκηνοθεσία: Κώστας Παπακωνσταντίνου
Βοηθοί Σκηνοθέτη: Δήμητρα Μητροπούλου, Χρήστος Χριστόπουλος
Επιμέλεια κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα
Σκηνικά-Κοστούμια: Ζωή Αρβανίτη
Μουσική: Βασίλης Κουτσιλιέρης
Φωτισμοί: Γιώργος Αγιαννίτης
Φωτογραφίες: Νίκος Βαρδακαστάνης
Ερμηνεύουν: Θοδωρής Θεοδωρίδης, Αγγελική Μαρίνου, Δημοσθένης Ξυλαρδιστός
Στοιχεία Παράστασης
Ημέρες παράστασης: Δευτέρα & Τρίτη
Ώρα έναρξης: 21.15
Χώρος: Μικρό Γκλόρια (Ιπποκράτους 7, Στάση Μετρό Πανεπιστήμιο)
Τηλ.: 2103600832
Τιμή Εισιτηρίου: 12 € (γενική είσοδος), 8 € (μειωμένο για φοιτητές, μαθητές, άνω των 65, κατόχους κάρτας ΟΑΕΔ)