Η Ειρήνη Αναγνωστοπούλου μιλάει στο All4fun

Η ηθοποιός Ειρήνη Αναγνωστοπούλου μιλάει στο All4fun για την παράσταση «Μηχανή Άμλετ» που ανεβαίνει στο Θέατρο Αλκμήνη σε σκηνοθεσία του Παύλου Σούλη.

Τι πραγματεύεται η παράστασή σας και τι πρόκειται να δούμε πάνω στη σκηνή;

Η «Μηχανή Άμλετ» του Heiner Müller είναι ένα σύντομο -κάπου δέκα σελίδες- αλλά εξαιρετικά πυκνό, μεταμοντέρνο ποιητικό κείμενο. Το παραλήρημα ενός σύγχρονου Άμλετ, του 20ού και 21ου αιώνα, αν η ιστορία του γραφόταν τώρα. Ο Σαιξπηρικός Άμλετ αναφωνεί «Κάτι είναι σάπιο στο βασίλειο της Δανίας». Ο Άμλετ του Müller θα πει «Κάτι είναι σάπιο στο βασίλειο της ελπίδας» ακουμπώντας στις κατακρημνίσεις και απομυθοποιήσεις όλων των επαναστάσεων που έγιναν μέσα στον 20ό αιώνα, πολιτικών σίγουρα, αλλά και προσωπικών.

Πάνω στη σκηνή θα δείτε τρία πρόσωπα. Θα μπορούσε να είναι και μόνο ένα. Θα μπορούσαν να είναι και δέκα. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο Άμλετ -που δεν είναι πια ο Άμλετ- και μαζί του επί σκηνής βρίσκονται δύο ακόμη θηλυκά πρόσωπα, η Οφηλία και η Γερτρούδη -καθρέφτες του κεντρικού αντι-ήρωα, μνήμες, φαντάσματα στο κεφάλι του, θύματα και διώκτες του.

Γιατί θα πρότεινες σε κάποιον να δει το έργο σας;

Γιατί είναι κατ΄ αρχάς ένα πολύ σημαντικό και υπέροχο ποιητικό κείμενο μέσα από το οποίο ξεδιπλώνονται «ιδέες, φαντασίες, εφιάλτες, αναμνήσεις ενός ανθρώπου που παρακολουθεί, βιώνει την πτώση της σοσιαλιστικής -και όχι μόνο- ουτοπίας και διερωτάται για την πορεία ή το τέλος της Ιστορίας». Προσωπικά με συγκινεί βαθιά, παρόλο που θα πω οτι είναι ένα δύσκολο, εξαιρετικά πυκνό κείμενο. Δεύτερον, γιατί είναι μια πραγματικά μελετημένη και ειλικρινής, μέσα στη λιτότητά της, σκηνοθετική προσέγγιση του Παύλου Σούλη, πάνω σε αυτό το κείμενο.

Μίλησέ μας για τον ρόλο σου και τη διαχρονική αξία του κειμένου

Η δική μου παρουσία στην παράσταση είναι η φιγούρα της Γερτρούδης. Δεν είναι η μητέρα του Σαιξπηρικού Άμλετ, παρόλο που ξεκινάει έτσι στην αρχή του έργου. Είμαι η μητέρα ενός σύγχρονου Άμλετ. Η γυναίκα που πρεσβεύει τις αξίες μιας δομημένης ευρωπαϊκής παράδοσης και κουλτούρας, που έχει την ωριμότητα να δει πέρα από την επανάσταση, που πιστεύει στην αρχή της πραγματικότητας. Στο τέλος η πραγματικότητα κατακερματίζεται μπροστά της. Κι εκείνη μεταμορφώνεται σε μια άλλη, προαιώνια φωνή.

Το κείμενο είναι ποιητικό και, ως τέτοιο, διαχρονικό. Γράφτηκε πενήντα χρόνια πριν και είναι σαν να γράφεται σήμερα. Ειδικά στο τελευταίο μέρος του, προσωπικά κάθε φορά που το ακούω συγκινούμαι. Βρίσκω εκεί κομμάτια του σημερινού ανθρώπου. Κομμάτια όλων μας.

Μίλησέ μας για το πώς βίωσες τη συνεργασία σου με τον σκηνοθέτη και τους υπόλοιπους συντελεστές της παράστασης

Εντάχθηκα στην ομάδα αφού είχαν ξεκινήσει οι πρόβες. Σταδιακά οσμίστηκα τη γλώσσα που είχαν ήδη χτίσει μεταξύ τους και κολύμπησα κι εγώ μέσα σε αυτή. Επειδή το κείμενο είναι μετα-θεατρικό και δεν υπάρχει ‘υπόθεση’ με την κλασσική έννοια, ούτε ρεαλιστική δομή, χρειάστηκε να λειτουργήσω ενστικτωδώς και να κολυμπήσω ψυχικά μέσα σε αυτό. Ως ηθοποιός, αλλά και ως άνθρωπος, δυσκολεύομαι με τις θεωρητικές έννοιες. Ενώ τις καταλαβαίνω, στ’ αλήθεια δεν τις καταλαβαίνω. Τέτοιες έννοιες συνάντησα κάποιες φορές μπροστά μου στις πρόβες και στην ανάλυση του κειμένου. Αλλά, καθώς η δουλειά του ερμηνευτή είναι πρακτική, αυτό που με βοηθούσε ήταν το ότι μετέφραζα τις έννοιες σε εικόνες. Σε συνεργατικό επίπεδο, εκτίμησα πάρα πολύ την ευγενή, γενναιόδωρη και πολύ ανθρώπινη συνεργασία όλων των συντελεστών.

Πόσο σημαντική θεωρείς για σένα αυτή τη δουλειά και ποια είναι η ανταπόκριση του κόσμου μέχρι τώρα;

Κάθε δουλειά είναι ένα σημαντικό βήμα. Εσωτερικής και επαγγελματικής διαδρομής. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Και πολλές φορές ένα έργο σε συναντά γιατί έχει κάτι να σου πει -γιατί έχει έρθει η στιγμή να το ακούσεις. Εγώ δεν περίμενα οτι φέτος θα συναντηθώ με αυτό το έργο. Είχε κάτι το αναπάντεχο αυτή η συγκυρία. Αλλά μάλλον ήταν η ώρα του!

Ο κόσμος ανταποκρίνεται θετικά, αν και δεν κατανοεί όλα όσα κρύβονται μέσα στο κείμενο. Από την άλλη, αν στόχος του συγγραφέα ήταν η κατανόηση, θα ονομάτιζε και θα επεξηγούσε τα πάντα. Όμως έχει επιλέξει να μην το κάνει. Θα πω λοιπόν οτι η πρόσληψη είναι διαισθητική και συναισθηματική γιατί και το έργο του Müller είναι θραύσματα, εικόνες, ποίηση.