– Πώς σχολιάζετε τον τόσο μεγάλο αριθμό σπουδαστών δραματικών σχολών από τη στιγμή μάλιστα, που η ζήτηση στην αγορά είναι αντιστρόφως ανάλογη με την προσφορά (και δη με απολαβές);
Θαρρώ πως σχετίζεται με την διπολικότητα που διέπει την εποχή. Από τη μία η εικόνα που πρωταγωνιστεί σε όλο το φάσμα της ζωής μας και από την άλλη οι δυσκολίες που αποτελούν έμπνευση και στροφή προς την τέχνη. Κάποιους λοιπόν τους σαγηνεύει η λάμψη της εικόνας και της ενθάρρυνσης της εγωκεντρικότητας και υπάρχουν και εκείνοι που υπάρχουν, βρίσκουν λόγο ύπαρξης και δημιουργίας μονάχα μέσα από τον χώρο της τέχνης.
– Τί διαφορετικό προσφέρει η συγκεκριμένη σχολή και γιατί να την προτιμήσει κάποια/ος;
Δεν θέλω να μιλήσω για διαφορετικότητα γιατί αποδεχόμενη την παρούσα λέξη εκπορεύεται μία συγκριτική διάθεση που δεν μου ταιριάζει καθόλου. Δεν ξέρω τί παρέχουν άλλοι για να μιλήσω για διαφορές λοιπόν. Μπορώ να πω μονάχα ότι στη δική μας σχολή συμβαίνει κάτι μαγικό, φωτεινό και πολύ ουσιαστικό. Είμαστε μια ομάδα ανθρώπων – καλλιτεχνών που πιστεύουμε στο θέατρο και στο μέλλον του, πιστεύουμε στα νέα παιδιά και στην εκ βαθέων εκπαίδευση του ηθοποιού. Δίνουμε έντονη σημασία στις διαφορετικές τεχνικές προσέγγισης, στην πνευματική παιδεία, στην σωματική εξέλιξη και σημαντικότητα που πολλάκις την προσπερνάμε. Επίσης, λειτουργούμε σαν μία φωλιά αγάπης, σεβασμού, ενθάρρυνσης και ενσυναίσθησης. Είμαστε Ομάδα! Εξαιρετικοί άνθρωποι-καθηγητές που είναι εκεί για να αγκαλιάσουν κάθε όνειρο, κάθε δυσκολία, το κάθε μονοπάτι του εκάστοτε φοιτητή.
– Παρατηρούμε ότι ενώ το θέατρο, ο κινηματογράφος, η τηλεόραση κλπ έχουν διάφορους τομείς πέραν τους υποκριτικής, οι ηθοποιοί παραπονιούνται ότι δεν έχουν την κατάλληλη κατάρτιση και τους κατάλληλες σπουδές για τους συγκεκριμένους τομείς. Ποια είναι η πρόταση τους σχολής τους σ’ αυτό το κομμάτι, αν σκέφτεστε να εντάξετε στο δυναμικό των εκπαιδευτικών τους καθηγητές σ’ τους τους τομείς και γιατί μέχρι τώρα ενώ π.χ. υπάρχουν τόσες σχολές κυρίως για το θέατρο, δεν υπάρχουν και αντίστοιχες για τον κινηματογράφο;
Η ερώτηση σας χωράει ως απάντηση και κομμάτι της προηγούμενης απάντησής μου. Σε ό,τι αφορά το κομμάτι της τηλεόρασης και του κινηματογράφου έχουμε ενταγμένο μάθημα που αφορά στον κινηματογράφο, την υποκριτική του και την σκηνοθεσία του σε όλα τα έτη. Αμιγώς σχολή που να συνδιαλέγεται με την τέχνη του κινηματογράφου και της τηλεόρασης νομίζω πως δεν υπάρχει πάνω από μια ιδιωτική και ένα πανεπιστημιακό τμήμα. Αλλά μπορεί να σφάλλω σε αυτό. Υπάρχουν απλώς δεν υπερτερούν αριθμητικά εν συγκρίσει με τις θεατρικές σχολές. Προφανώς και λογικώς, δεν υπάρχουν αρκετές κινηματογραφικές σχολές, διότι χρόνια τώρα δεν υπήρχε η κατάλληλη εκπαίδευση. Τα τελευταία χρόνια εντάσσονται προγράμματα κινηματογράφου σε προπτυχιακά και μεταπτυχιακά. Οπότε η παρούσα έλλειψη βασίζεται στην ελλειμματική πανεπιστημιακή κατάρτιση χρόνων, η οποία όμως αρχίζει και χτίζεται με σταθερά βήματα.
– Πώς κρίνετε το επίπεδο συνολικά των σπουδών στις δραματικές σχολές της Ελλάδας και τι θα πρέπει ν’ αλλάξει μελλοντικά, προκειμένου να υπάρξει ακόμα μεγαλύτερη βελτίωση στην εκπαίδευση των σπουδαστών;
Σχολιάζοντας το επίπεδο σπουδών στις δραματικές σχολές είναι σαν να μου ζητάτε να κρίνω πώς λειτουργούν σε άλλες σχολές και δεν δύναμαι να το κάνω . Το θεωρώ μη επαγγελματικό και αρκετά ανέντιμο ως προς τους ιδιοκτήτες και διευθυντές άλλων σχολών. Μοιάζει σαν αυτομάτως να ευλογείς τα γένια σου, να υπερτιμάς την κρίση και την προσωπική σου παιδεία. (μιλώ για εμένα πάντα). Κυκλοφορεί μια ρητορική της εύκολης , εύπεπτης σπουδής και μιας εργοστασιακής διάθεσης των σχολών. Σε όλα αυτά διαφωνώ γιατί υποβιβάζει και υποτιμά ένα σύνολο ανθρώπων και προσπαθειών. Πάντα υπάρχουν και θα υπάρχουν και οι ρηχές προσεγγίσεις, αλλά αυτό δεν είμαι εγώ σε θέση αν το κρίνω και να το προβάλλω προσβάλοντας δημοσίως.
Το σχόλιο που θα μπορούσα να κάνω σε ένα γενικότερο πλαίσιο είναι πως σίγουρα με την επιστροφή της άδειας εξασκήσεως επαγγέλματος (που φυσικά είμαι υπέρμαχος) συνεπάγεται πως θεσμικά και εκπαιδευτικά ανελίσσεται κατευθείαν η θεατρική σπουδή στις δραματικές σχολές. Θα αναγκαστούμε όλες οι σχολές, χωρίς να υπονοώ πως δεν συμβαίνει ήδη αυτό απλώς θα γίνει σε αυστηρότερο πλαίσιο, να εξελίξουμε το πρόγραμμα μας, να θέσουμε υπαρκτά επαγγελματικά όρια και σίγουρα να δώσουμε βάση στην εμπειρική, μεθοδική και καταρτισμένη εκπαιδευτική θεατρική διδασκαλία. Επίσης, θα επικουρήσει στην εξέλιξη του σπουδαστικού επιπέδου, στη διαδικασία εισαγωγής των φοιτητών στις σχολές, στον τρόπο διεξαγωγής των διπλωματικών εξετάσεων και η ανώτερη διαβάθμιση σε θεσμικό επίπεδο.
– Συχνά λέγεται πως ένας καλός ηθοποιός δεν είναι απαραίτητα και καλός δάσκαλος. Ποια είναι η άποψη σας;
Προφανώς και ένας βαθιά καταρτισμένος δάσκαλος δεν συνεπάγεται πως δύναται να είναι ένας έξοχος ηθοποιός ή και το αντίστροφο. Η διδακτική διαδικασία απαιτεί ταλέντο στην μεταδοτικότητα, στην έμπνευση, στην αμεσότητα, τη γνώση και την προαγωγή της διάθεσης εξέλιξης. Πρόκειται για πολυπαραγοντικό ρόλο.
Όπως, έγραψε κάποτε ο Ν. Καζαντζάκης: «Ο ιδανικός δάσκαλος είναι εκείνος που γίνεται γέφυρα για να περάσει αντίπερα ο μαθητής του. Κι όταν πια του διευκολύνει το πέρασμα, αφήνεται χαρούμενα να γκρεμιστεί, ενθαρρύνοντας τον μαθητή του να φτιάξει δικές του γέφυρες». Αυτά όλα τα όμορφα δεν τα διαθέτουν ταλαντούχοι ή μη ηθοποιοί, αλλά ταλαντούχοι δάσκαλοι.
– Αρκεί η επιθυμία για κάποιον το να γίνει ηθοποιός και η διάθεση για δουλειά; Ή χρειάζεται να έχει και αυτό που λένε πολλοί, “ταλέντο”;
Πρόκειται για μία λέξη που η σημασιολογική της γένεση και ύπαρξη με στιγμάτισε όταν μου τη σύστησε ο Λόρκα: duende. Ένα αψηλάφητο σημείο στο βάθος της ψυχής, ή πέρα και από αυτό που καθοδηγεί το σώμα, την ενέργεια, το συναίσθημα και ζωγραφίζει στον αέρα κάτι αόρατο που τυλίγει τον εκάστοτε καλλιτέχνη. Μοιάζει να επιδαψιλεύει το μέσα του καθενός χωρίς καν να μιλάει! Αυτό χρειάζεται να έχει κανείς για να είναι σπουδαίος καλλιτέχνης. Ταλέντο για εμένα είναι η αντίληψη και αυτό το μαγικό duende! Όλο αυτό όμως προϋποθέτει και σκληρή δουλειά.
– Σας έχει τύχει ως δασκάλα η περίπτωση μαθητών που αρχικά θεωρούσατε πως δε θα έκαναν για το επάγγελμα και τελικά να διαψευστήκατε; Και ακριβώς το αντίθετο επίσης. Το να πιστεύετε κάποιον πολύ και τελικά να σας διαψεύδει η πορεία του;
Πάντα θα συμβαίνει αυτό! Βλέπουμε ανθρώπους με λιγότερη καλή βάση ή θεατρική αντίληψη να προχωρούν μπροστά γιατί η ψυχή τους το θέλησε πιότερο και το σώμα με το πνεύμα τους κόπιασε ακόμη περισσότερο. Κόπο χρειάζονται όλα στη ζωή για να πετύχουν και ανυψωθούν.
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 31/5/2023