Άνθρωποι σαν τον Μπέρντι υπάρχουν ακόμα και ζουν ανάμεσα μας. Οι περισσότεροι τους λοιδορούν, τους θεωρούν γραφικούς, τους απομακρύνουν από τη ζωή τους… Τα όνειρα, όμως, αυτών των αντίστοιχων Μπέρντι δεν σταματούν, ακόμη και αν δεν έχουν την κοινή αποδοχή. Ακόμη και αν εισπράττουν την αποστροφή των γύρω τους…
Η παράσταση που παίζεται φέτος στο Altera Pars έρχεται να μας υπενθυμίσει ότι δεν πρέπει να σβήσουν οι επιθυμίες μας για μια διαφορετική ζωή από εκείνη που μας επιβάλλεται από το σύστημα. Το All4fun συνάντησε τους συντελεστές του έργου και συνομίλησε μαζί τους για το πώς αντιλαμβάνονται τη συμμετοχή τους στο σπουδαίο αυτό εγχείρημα.
Ο Πέτρος Νάκος εκτός από τον ρόλο του Αλ είναι και ο σκηνοθέτης της παράστασης: «Είναι δύσκολο στην πράξη και ειδικά σ’ αυτό το έργο, όμως δεν είναι η πρώτη φορά. Το κάνω όταν μ’ ενδιαφέρει ο ρόλος και απολαμβάνω το καθένα ξεχωριστά. Όταν κορυφώνονται οι πρόβες είναι μια τρέλα και σου σπάνε τα νεύρα βέβαια (σ.σ. γέλια). Αν, όμως, το αποτέλεσμα είναι καλό είναι μια μεγάλη ικανοποίηση το χειροκρότημα. Μοιάζει με την επίτευξη ενός γκολ. Τώρα έπρεπε να συνδυαστεί σωστά η επίτευξη του φλας-μπακ, όπου η σκηνή του παρόντος διαδέχεται εκείνη του παρελθόντος κλπ. Είναι ένα προκλητικό και ενδιαφέρον θέμα. Πιστεύω στην παράσταση. Είναι ένα θέμα πολύ επίκαιρο, σύγχρονο και αναζωογονητικό. Σου προσφέρει μια ψυχική ανάταση».
Ποιοι ήταν οι λόγοι που επέλεξε στην παρούσα φάση να το ανεβάσει; «Για μένα ήταν ένα στοίχημα. Είναι ένα έργο που το είχα υπ’ όψιν μου για χρόνια. Με όλα αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα ένιωσα πως ήρθε η ώρα να το παίξουμε την ανάγκη του καθενός από μας να ξεφύγει απ’ αυτήν την κατάσταση. Επιπλέον εμψυχώνει την απόδραση για τον καθένα από μας».
Τι ακριβώς, όμως, είναι ο Μπέρντι; «Είναι πολύ μεγάλη συζήτηση τι είναι ο Μπέρντι και πώς τον βλέπει ο καθένας μέσα σου. Όσο για τους θεατές εξαρτάται επίσης από τον καθένα το πώς θα εισπράξει αυτό που βλέπει από τον συγκεκριμένο ήρωα. Ο Μπέρντι είναι ο άνθρωπος που επιθυμεί να δραπετεύσει και εφευρίσκει έναν ιδιαίτερο τρόπο για να το πράξει. Ακόμα και αν βάζει όπως ένας άνθρωπος της εποχής μας γουόκμαν για να απομακρυνθεί και να είναι βυθισμένος στις σκέψεις του. Εκεί μπορεί και εκείνος να λειτουργεί ως Μπέρντι. Εγώ δε νομίζω ότι λειτουργώ ως Μπέρντι. Εκείνος είναι λίγο εγωιστής. Κοιτάει το εγώ και όχι το εμείς. Πιστεύω ότι ο Αλ είναι πιο ομαδικός. Ο Μπέρντι είναι ηρωική μορφή, όμως από την άλλη τι κατάφερε; Δεν πολέμησε καν στον πόλεμο. Εξαρτάται πάντα το πώς θα το δεις. Το μόνο που κοιτούσε ήταν το πώς να διαφύγει. Δεν είναι η πρέπουσα συμπεριφορά. Δεν είναι η στάση ζωής που θα μας άρεσε για το γενικό καλό. Ως Πέτρος ταυτίζομαι με τον Αλ. Ούτως ή, άλλως ταυτίζεσαι με τους χαρακτήρες σου. Τους αγαπάς και τους δικαιολογείς, γιατί πρέπει να τους υποστηρίξεις. Ο Μπέρντι, πάντως, είναι ένα σύμβολο, ένας ήρωας, ο οποίος ονειρεύεται να πετάει, ενώ τον Αλ τον κρατάει στη γη ένα βαρίδι. Και έτσι δεν μπορεί να διαφύγει».
Και υπάρχουν στις μέρες μας Αλ και Μπέρντι; «Δεν είναι θέμα αν υπάρχουν. Οι δύο τους συνθέτουν τον ψυχισμό μας. Και τις γήινες στιγμές και τα όνειρα μας. Απλά επειδή η καθημερινότητα είναι η σκληρή πολλές φορές, τα πνίγουμε, τα κρατάμε μέσα μας. Και εδώ έρχεται το έργο να μας θυμίσει αυτές τις επιθυμίες μας, τα όνειρα μας».
Τον Ορέστη Τρίκα τον γνωρίσαμε στο «Η ζωή της άλλης», όπου υποδυόταν τον ανερχόμενο αθλητικό συντάκτη Νικόλα. Κατά τη διάρκεια της παράστασης κινείται συνεχώς, απολαμβάνοντας να υποδύεται τον Αλ κατά τη διάρκεια της εφηβείας του: «Ο Αλ και ο Μπέρντι πρεσβεύουν όλους μας», μας εξηγεί και συνεχίζει: «Είναι ένα γήινο, νέο παιδί του αρέσουν οι γυναίκες, η μπάλα και τα πάρτι. Είναι ένα παιδί που θέλει να ζήσει με τη δύναμη των νιάτων, να φτιάξει έναν δικό του όμορφο κόσμο και νιώθει πολύ δυνατός. Αυτή είναι η διέξοδος του. Μέσα του, όμως, συμβαίνει το ακριβώς αντίθετο. Είναι ένα φοβισμένο παιδί, που νιώθει αδύνατο και ζητάει βοήθεια. Για αυτό γυμνάζεται συνέχεια. Για να νιώθει δυνατός και να μη φοβάται τίποτα».
Γιατί, όμως, ο Αλ και ο Μπέρντι χάθηκαν μέσα στον χρόνο; «Σε πρώτο επίπεδο φταίει ο πόλεμος που χώρισαν οι δρόμοι τους. Αν το ψάξεις, όμως, σε 2ο και 3ο επίπεδο υπάρχουν πράγματα στον Μπέρντι που τον φόβισαν και δεν μπόρεσε να τα διαχειρισθεί. Τα υπόλοιπα να έρθετε να τα δείτε στο θέατρο (σ.σ. γέλια)
Στη ζωή του ο Ορέστης αισθάνεται πιο πολύ Μπέρντι απ’ ότι Αλ: «Νιώθω περισσότερο Μπέρντι παρά Αλ. Πραγματικά αν εξαιρέσεις το γυμναστήριο και τις γυναίκες δεν είμαι καθόλου Αλ. Είμαι πιο κλειστός και πιο ευαίσθητος ως άνθρωπος. Δεν είμαι ο τσαμπουκάς που θα τα σπάσει όλα και θα μπει στην πρώτη γραμμή. Θέλω να πιστεύω ότι είμαι πιο πολύ Μπέρντι».
Ως μικρός Αλ διασκεδάζει πολύ τη συμμετοχή του στην παράσταση: «Το γουστάρω πολύ! Από την πρώτη στιγμή με ιντρίγκαρε αυτός ο ρόλος και κάθε φορά που βρίσκομαι στην σκηνή είναι για μένα μια πρόκληση. Μου αρέσει φυσικά και ο ρόλος του Μπέρντι και ο Παναγιώτης (σ.σ. Ασημακόπουλος είναι πολύ τυχερός, που στο ξεκίνημα του έχει την ευκαιρία να …γυμνάζεται ως ηθοποιός σ’ έναν τέτοιο ρόλο. Έχει ήχους, νότες, που σου αρέσουν και είναι πολύ ενδιαφέρον να κολυμπήσεις σ’ αυτόν τον ρόλο. Για έναν ηθοποιό είναι ευκαιρία για μια βουτιά στον βυθό της ψυχής του και ν’ αγγίξεις τα πολλά διαμάντια που κρύβονται μέσα του».
Και αν ο Ορέστης Τρίκας συνεχώς κινείται ο Γεράσιμος Πετικάρης, που υποδύεται τον Μπέρντι δεν αλλάζει πολλές θέσεις στο μεγαλύτερο μέρος της παράστασης, όπου επίσης δε μιλάει. Πόσο δύσκολο είναι αυτό για έναν ηθοποιό; «Δέ θα έλεγα πως είναι τόσο δύσκολο», μας απαντά. «Απλά αλλάζει ο τρόπος με τον οποίο υπάρχω στην παράσταση και εκφράζομαι. Αντί του λόγου έχω ως μέσο το σώμα μου και την κίνηση πράγμα που κάνει τον ρόλο πολύ ενδιαφέρον. Και όλο αυτό πρέπει να προκαλείται από μια πολύ συγκεκριμένη συναισθηματική πορεία, περιβαλλοντικά ερεθίσματα και της συμπτωματολογίας της πάθησης του Μπέρντι .Ίσως πιο δύσκολο ήταν να βρεθεί πώς προκύπτει ο λόγος και ποια η νοηματική σύνδεση μεταξύ του βωβού μέρους και της τελευταίας σκηνής όπου επανέρχεται».
Είναι για τον ίδιο ένας ρόλος ζωής; «Υπάρχουν φορές που σου δίδεται ένας ρόλος μονοδιάστατος και για το καλό το δικό σου πρέπει να τον αναπτύξεις μόνος σου όσο μπορείς. Υπάρχουν φορές που ο ρόλος σου ταιριάζει τόσο πολύ που μπορεί να πέσεις στην παγίδα να μην τον δουλέψεις. Μπορεί απλώς να μην σου δοθεί κάποιος ρόλος, ακόμη και αν το αξίζεις όσο λίγοι. Στην περίπτωση του Μπέρντι ξέρω ότι είμαι πολύ τυχερός αφού αρχικά έχουμε ένα υπέροχο έργο με ιστορία στον κινηματογράφο, τον Πέτρο Νάκο πού πολύ στοχευμένα μας οδήγησε όλους και προσωπικά έναν ρόλο εξαιρετικό ‘πάτημα” για να παρουσιάσω τις όποιες δυνατότητές μπορεί να έχω. Όταν έμαθα για την ακρόαση απλά ”τρελάθηκα” μιας και η ταινία είναι από τις αγαπημένες μου και ήθελα τόσο πολύ να παίξω τον Μπέρντι ακριβώς λόγο του ιδιαίτερου χαρακτήρα του και του μετατραυματικού σοκ στο οποίο βρίσκεται στο παρόν. Ξέρω ότι είναι τεράστια ευκαιρία και νιώθω πολύ τυχερός».
Ποιες είναι οι σκέψεις του Γεράσιμου, όμως, εκείνη την ώρα που διαδραματίζονται οι σκηνές του έργου; «Κατά την περίοδο των προβών κατάλαβα ότι στο σημείο αυτό κρύβεται ο κίνδυνος να το δω πολύ «φιλοσοφικά» το πράγμα, δεδομένου πως και το έργο αναφέρεται σε αξίες και όνειρα που ο Μπέρντι προσπαθεί να τα κάνει πράξη. Ακριβώς όμως επειδή παρουσιάζω έναν ασθενή με σκληρά συμπτώματα αυτό από μόνο του με οδηγεί σε πολύ πρακτικές σκέψεις και συγκεκριμένα συναισθήματα. Κανείς δεν έχει καταφέρει να μπει στο μυαλό τέτοιου ασθενή και σίγουρα ούτε και εγώ. Οι σκέψεις είναι του τύπου ”κρυώνω”, ”δεν μ αρέσει το κουτάλι”, ”δεν μπορώ να εισπνεύσω”, ”θέλω να φύγω από εδώ μέσα”, ”ποιος είσαι εσύ;”, ”άσε με μόνο μου” και άλλες όσο το δυνατόν πιο απλές.
Σχετικά με το αν υπάρχουν Μπέρντι στην εποχή μας ο Γεράσιμος μας λέει: «Είναι ένας ρομαντικός, τρομερά φιλόδοξος, βαθιά σκεπτόμενος νέος. Αν και πολύ πιεσμένος από την μητέρα του αλλά κυρίως από το περιβάλλον από το οποίο θέλει να ξεφύγει! Ειδικά αυτή την περίοδο που όλα γύρω μας πιέζουν απίστευτα, που το σύστημα δείχνει να μας έχει καταβάλλει και το παρόν και το μέλλον της γενιάς μου να είναι πολύ θολό μπορώ να καταλάβω πώς σκέφτεται και γιατί φέρεται κάπως αλλόκοτα. Τον καταλαβαίνω, μόνο που δεν τον δικαιολογώ. Αν κοιτάξεις γύρω σου όλοι Μπέρντι είναι. Ο οδηγός του μετρό που θα ήθελε να ζει στο χωριό του με την οικογένειά του, ο καλλιτέχνης που δε βρίσκει μέρος να εκφραστεί, αυτός που δεν κατάφερε να πραγματοποιήσει το όνειρό του, αυτός που προσπαθεί γι αυτό, ο 30χρονος που ζει ακόμη με την μαμά γιατί δεν έχει σάλιο, ο φοιτητής που βγήκε στους δρόμους. Είτε το ξέρουν είτε όχι όλοι. Αν το βγάλουν από μέσα τους παίζει και να έχουμε έναν καλύτερο κόσμο»
Τον Μπέρντι της εφηβικής ηλικίας υποδύεται ο Παναγιώτης Ασημακόπουλος, ο οποίος κάνει και φοβερούς ήχους πουλιών. Έτσι όσα ακούγονται στην παράσταση δεν είναι ηχογραφημένα, αλλά προέρχονται από τον ίδιο τον νεαρό Καρδιτσιώτη ηθοποιό, που ταυτίζεται ιδιαίτερα με τον χαρακτήρα του Μπέρντι: «Αισθάνομαι πάρα πολύ κοντά. Είναι σαν να είδα τον εαυτό μου στον ρόλο αυτό. Τόσο περίεργο, τόσο παράδοξο, αλλά με άλλα πράγματα. Σχετικά με το έργο ο Μπέρντι έχει την πετριά (σ.σ. τρέλα στη διάλεκτο του τόπου του, όπως μας εξηγεί) με τα πουλιά. Συνεπάγεται ελευθερία, αλλά και στο γεγονός πως με ότι καταπιάνομαι και ταυτίζομαι παθιάζομαι».
Πόσες ομοιότητες έχει ως Παναγιώτης; «Φυσικά και δεν είμαστε ίδιοι. Απλά είμαι ονειροπόλος, ο ρομαντικός της εποχής. Θα ήθελα και οι δίπλα μου να είναι έτσι, αλλά είναι πιο ρεαλιστές, πιο γήινοι και συγκρουόμαστε. Είχα πολλές δυσκολίες, διότι είναι διαφορετικό να ταυτίζεσαι μ’ έναν άνθρωπο όπως ο Μπέρντι και άλλο το να τον υποδυθείς Πιστεύω ακόμα στον έρωτα, στην πραγματικά επαφή των ανθρώπων, στην ελευθερία και στο ότι μπορούν να γίνουν ανατροπές. Ενώ όλα μοιάζουν καταδικασμένα μ’ ένα κλικ μπορεί ν’ αλλάξει το σκηνικό. Όσο το δυνατόν περισσότερο προσπαθώ να εντάσσομαι. Λόγω καταστάσεων πρέπει να συμβιβάζομαι, όμως αυτό δε μου κόβει τα φτερά ούτε ότι πρέπει να σταματήσω να πιστεύω σ’ όλα αυτά. Πιστεύω ότι υπάρχουν Μπέρντι, αλλά είναι οι πιο παρεξηγημένοι άνθρωποι της εποχής. Τους λέμε, όμως, γραφικούς και φαντασιόπληκτους…»
Οσο για τον Σίμο Κυπαρισσόπουλο, υποδύεται τον Ρενάλντι, έναν νοσοκόμο, που κάποια στιγμή χρειάζεται να πλύνει τον γυμνό Μπέρντι και μας αναφέρει ποια είναι η συμβολική έννοια αυτής της σκηνής: «Ήταν μια δύσκολη σκηνή και περισσότερο για τον Γεράσιμο, παρά για μένα. Είμαστε, όμως, συνομήλικοι, τυγχάνει να έχουμε πάει στην ίδια σχολή και αυτοί που ήταν κάποιοι παράγοντες που βοήθησαν. Για μένα συμβολίζει μια σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίζεται ο Μπέρντι. Ακόμη και ο Ρενάλντι που τον συμπαθεί είναι βίαιος απέναντι του. Παράλληλα συμβολίζει έναν απάνθρωπο τρόπο με τον οποίο η κοινωνία αντιμετωπίζει έναν άνθρωπο που ονειρεύεται πράγματα, που μοιάζουν ουτοπικά για τους πολλούς».
Σχετικά με τον ρόλο του ο Σίμος τονίζει: «Αν θεωρήσουμε ότι ο Ρενάλντι είναι ο μέσος άνθρωπος, εκείνος της κοινής λογικής. Αν φυσικά αυτή είναι η λογική. Το να έχεις δηλαδή μια δουλειά και να σ’ ενδιαφέρει μόνο το πώς θα τα βγάλεις πέρα. Έρχεται αντιμέτωπος με τις ιδιαιτερότητες του Μπέρντι, του φέρεται βίαια, τον ξεβολεύει. Ο μέσος άνθρωπος, όπως μας έλεγε και ο Πέτρος στις πρόβες αγανακτεί, αλλά δεν κάνει τίποτα για ν΄ αλλάξει τον κόσμο. Δεν ρισκάρει. Προστατεύει τα κεκτημένα του. Όχι δε θέλει, αλλά δε ρισκάρει. Πάει εκ του ασφαλούς. Ο Ρενάλντι θα μπορούσε να είναι και ένας καλός ασφαλιστής. Είναι κοντά σε όλους μέχρι κάποια στιγμή να κάνει το μπαμ. Μέχρι τότε, όμως, όλοι μένουν Ρενάλντι. Λίγοι είναι αυτοί που κάνουν το επόμενο βήμα. Και ορισμένοι το κάνουν από συγκυρίες…
Του Κυρ. Κουρουτσαβούρη, 23/12/2011