Μετράει 103 χρόνια ζωής. Και τι ζωής! Το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών είναι από τα πρώτα που ιδρύθηκαν στην Ελλάδα με επίσημη χρονολογία ίδρυσης το 1917.
Ήταν όμως το 1914 όταν οι Έλληνες διάβαζαν λίγες αράδες από το καταστατικό του «Συνδικάτου Ηθοποιών» που άνοιξε τον δρόμο: «Η βασανισμένη και περιφρονημένη ζωή που περνούμε από πόλιν εις πόλιν ως νομάδες, μας ηνάγκασε να συνέλθουμεν και να συζητήσουμεν την αιτία του κακού. Ίδωμεν λοιπόν, οτι και ημείς, εργάται του πνεύματος, υποκείμεθα εις την ίδιαν εκμετάλλευσιν με τους εργάτας των χεριών υποχρεωμένοι να εργαζόμεθα προς πλουτισμόν ολίγων επιχειρηματιών, χωρίς καμίαν απολαβήν, ικανοποιητικήν, ούτε ηθικήν, ούτε υλικήν.» Αυτό που έχει να παρατηρήσει κανείς είναι ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε, παρόλο που φαινομενικά δεν είναι τίποτα ίδιο όπως παλιά.
Από τότε κύλησαν πολλά χρόνια. Το Σωματείο υπήρξε πρωτοποριακό στους εργατικούς αγώνες, στην διεκδίκηση των δικαιωμάτων στη δουλειά, άφησε το δικό του μοναδικό στίγμα σε όλες τις μεγάλες ιστορικές στιγμές της Ελλάδας, δίνοντας το παρόν στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες, στις αντιδικτατορικές πάλες, στην Εθνική Αντίσταση, στο αίτημα για έναν καλύτερο, ανθρώπινο κόσμο. Μέσα από τις τάξεις του, υπηρέτησαν, πάλεψαν και μεγαλούργησαν για την Τέχνη τους και για την ίδια την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, σπουδαίοι καλλιτέχνες πολλές φορές με αυταπάρνηση θυσιάζοντας εκτός από τις καριέρες τους και την ίδια τους ακόμη τη ζωή.
Αυτές τις ημέρες το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, διενεργεί εκλογές για την ανάδειξη του νέου Διοικητικού Συμβουλίου. Με τα μέτρα κατά της πανδημίας, που έριξαν την χαριστική βολή σε ένα κλάδο εργαζομένων που ταλανίζεται χρόνια από την αβεβαιότητα, την ανασφάλεια, την κακοπληρωμένη ή ακόμα και την απλήρωτη εργασία, την παντελή απουσία της Πολιτείας σε όλες τις βαθμίδες του, ξεκινώντας από την (ανύπαρκτη ουσιαστικά) δημόσια εκπαίδευση, την ενημέρωση, την εξασφάλιση εργασίας, και αξιοπρεπούς διαβίωσης.
Πέντε συνδυασμοί ζητούν την ψήφο των ηθοποιών, που μετά από τόσα χρόνια αγώνων και κατακτήσεων, βρίσκονται (και αυτή είναι η ζοφερή πραγματικότητα) στην πιο δύσκολη και κρίσιμη για τον κλάδο, καμπή της ιστορίας του.
Βρέθηκα έξω από τα γραφεία του ΣΕΗ, στην οδό Κάνιγγος, εκεί που διεξάγονται οι εκλογές (μέχρι και τις 25/6), εκεί όπου πραγματικά χτυπάει πλέον η καρδιά της ανύπαρκτης εδώ και μήνες θεατρικής Αθήνας, εκεί όπου μπορείς να αφουγκραστείς τους προβληματισμούς, τις σκέψεις, το άγχος και τις ελπίδες αυτών των εργατών του πνεύματος και της τέχνης. Κρατάμε ως πολύ σημαντικό την ατμόσφαιρα και τον παλμό του πεζοδρομίου στην Κάνιγγος: έντονο το πολιτικό στοιχείο, τραπεζάκια ανά συνδυασμό, αφίσες και ψηφοδέλτια, συζητήσεις, γέλια και πειράγματα. Ατμόσφαιρα που θυμίζει –τόσο ελπιδοφόρα- φοιτητικές εκλογές άλλων εποχών, σε μια περίοδο που ο κόσμος θεωρητικά «απαγορεύεται» να ασχολείται με τη ζωή του με πολιτικούς όρους. Και αυτό είναι μια σημαντική κατάκτηση, που κατά τη γνώμη μου, πρέπει να διαφυλαχθεί ανεξαρτήτως αποτελέσματος.
Ζήτησα από τους πέντε συνδυασμούς, να απαντήσουν μέσω εκπροσώπων τους σε τρεις καίριες ερωτήσεις με βάση και αφετηρία την ιστορική βαρύτητα του σωματείου και του ρόλου του και να διατυπώσουν τις θέσεις τους πάνω στα σύγχρονα προβλήματα του κλάδου που θα κληθεί το νέο διοικητικό συμβούλιο να αντιμετωπίσει αλλά και την μεταξύ τους σχέση και συνεργασία.
‘Ετσι, από την Αγωνιστική ΕΝότητα Ανεξάρτητων Ηθοποιών (Α.ΕΝ.Α.Η,) μίλησε η Τέτα Κωνσταντά, από την Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών μίλησε ο Αλέξης Μαρτζούκος, ο συνδυασμός ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ απάντησε γραπτά μιας και «διατηρώντας αναλλοίωτο τον χαρακτήρα του Συνδυασμού συν-διαμόρφωσαν και έδωσαν “Από Κοινού” τις απαντήσεις», από την Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών μίλησα με την Δανάη Κατσαμένη και από την Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών, η Ελεάνα Καυκαλά απάντησε στα ερωτήματά μου.
Ιστορικά το Σ.Ε.Η., ένα από τα αρχαιότερα σωματεία, έχει παίξει σημαντικό διεκδικητικό ρόλο και έχει επιφέρει πολλές κατακτήσεις στην βελτίωση των συνθηκών του επαγγέλματος του ηθοποιού. Ο δικός σας συνδυασμός, τι χαρακτήρα ακριβώς θέλει να προσδώσει στο Σωματείο, εν έτει 2020;
Τέτα Κωνσταντά – ΑΕΝΑΗ Αγωνιστική Ενότητα Ανεξάρτητων Ηθοποιών: Έχουμε πάρα πολλά προβλήματα άλυτα, τουλάχιστον για μια δεκαετία, ας ξεκινήσουμε από τότε που άρχισε η οικονομική κρίση, τα μνημόνια κλπ., τα οποία δυστυχώς όχι μόνο δεν λύθηκαν, αλλά η κατάσταση χειροτέρευσε. Ήρθε καπάκι τώρα και η κρίση με τον κορονοϊό και σαν επάγγελμα μας αποτελείωσε κυριολεκτικά: ‘Ημασταν οι πρώτοι που κλείσαμε και οι τελευταίοι που θα ανοίξουμε. Σαν παράταξη δεν φέρνουμε κάτι νέο, ερχόμαστε να αντιμετωπίσουμε τα ίδια παλιά ζητήματα του κλάδου μας που διαιωνίζονται και παραμένουν άλυτα περιμένοντας επιτέλους λύση.
Αλέξης Μαρτζούκος – Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών: Είμαστε με εκπροσώπηση στο σωματείο τέσσερα χρόνια και η πάγια θέση μας όλον αυτόν τον καιρό είναι ο αγώνας που κάνει αυτό το ιστορικό από το 1917 σωματείο να συνεχίζεται. Είναι ένα σωματείο που είχε στις τάξεις του πολλούς αγωνιστές, έχει δώσει μεγάλους αγώνες και έχει κερδίσει και καταφέρει πάρα πολλά. Δε θέλουμε σωματείο συνομιλητή με το αστικό κράτος, γιατί ξέρουμε ότι δεν πρόκειται να κερδίσουμε τίποτα μιας και αυτό το κράτος ασχολείται με το κέρδος των λίγων. Θέλουμε να αναβαθμιστεί το θέατρο και γενικότερα οι τέχνες με αγώνες, μιας και τίποτα δεν χαρίζεται. Θέλουμε ένα μαζικό σωματείο, αγωνιστικό για να πετύχουμε καλύτερες συνθήκες δουλειάς.
ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ: Δημιουργούμε ήδη ένα σωματείο διεκδικητικό απέναντι σε αρχές, θεσμούς, οργανισμούς και οποιονδήποτε επιμένει να μας κρατάει δέσμιους στις υπάρχουσες δυσμενείς εργασιακές και πολιτιστικές συνθήκες. Δημιουργούμε ήδη ένα σωματείο με μέλη ενημερωμένα, ενεργά και παρόντα να διεκδικούν μέσα από το σωματείο τους και μαζί με το σωματείο τους. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή πέρα από την διεκδίκηση με κάθε δυνατό τρόπο. Συναντιόμαστε. Επικοινωνούμε. Οργανωνόμαστε. Προτείνουμε πολυμορφικούς τρόπους δράσεις. Πλάθουμε και Συνδια-μορφώνουμε την «γλώσσα» μας με την «γλώσσα» που μιλάνε τα αναγνωρισμένα πτυχία μας από σπουδές πάνω σε άλλα πεδία γνώσεων. Αντιδρούμε γιατί τα πτυχία μας ως ηθοποιών παραμένουν μη αναγνωρισμένα πτυχία. Επιλέγουμε τις λέξεις μας με ακρίβεια ώστε με την ίδια ακρίβεια να διεκδικήσουμε και να πετύχουμε αυτό που διεκδικούμε. Γινόμαστε διεκδικητικοί εμείς οι ίδιοι: ατομικά και συλλογικά, στους χώρους εργασίας μας, στο σωματείο μας, στον κλάδο μας, στον δρόμο. Επιθυμούμε τα αιτήματα μας να επικοινωνούνται προς πάσα κατεύθυνση. Βλέπουμε τη Συνομιλία με τους θεσμούς όχι ως ένα ακόμη μέσο διεκδίκησης αλλά και ως απάντηση ηχηρή, τακτική και όσο χρειαστεί επιθετική, απέναντι στην απαξίωση του Κλάδου και στην κυβερνητική απραγία. Προετοιμαζόμαστε και για την συζήτηση, αλλά και για την ρήξη. Και η ρήξη προετοιμάζεται από τη μαζική, συσσωρευτική και δίκαιη οργή όλων όσων διεκδικούν Από Κοινού τον ίδιο στόχο, όταν παλεύοντας για τον ίδιο στόχο, ο καθένας προσωπικά, γνωρίζει αυτά που ζητάει. Όταν γνωρίζει εις βάθος τους λόγους που οι διεκδικήσεις του είναι δίκαιες. Όταν δεν είναι ερμηνείες της πραγματικότητας κάποιου που «κατέχει» μια γνώση, μια αλήθεια, μια αλάθητη προσέγγιση, κάποιου «ειδικού», κάποιου που «καλά θα κάνεις να τον ακούσεις γιατί μόνο εκείνος ξέρει». Απορούμε όταν βλέπουμε τα εξειδικευμένα μας αιτήματα να διαστρεβλώνονται ή να προκαλούν αμηχανία σε μια μικρή μερίδα συναδέλφων, χαιρόμαστε όταν αυτό συμβαίνει στους θεσμούς. Επιθυμούμε ένα σωματείο ανοιχτό προς τα μέλη του, προσιτό σε κάθε γωνιά της Ελλάδας.
Ένα σωματείο ανοιχτό προς την τεχνολογία, την ηλεκτρονική και άμεση πληροφόρηση. Ένα σωματείο που εκτός από το θέατρο, θα ασχολείται και με όλους τους υπόλοιπους εργασιακούς τομείς του ηθοποιού. Την τηλεόραση, τον κινηματογράφο, την διαφήμιση. Όλοι είμαστε ηθοποιοί. Δεν είναι λιγότερο ηθοποιός ο ένας από τον άλλο. Δε χρήζει λιγότερης προστασίας ο ένας από τον άλλο. Χρειαζόμαστε ένα σωματείο ενεργό, σύγχρονο, που θα εμπνέει ασφάλεια και σιγουριά σε όλα τα μέλη του, που θα αναζητά για λογαριασμό τους εργασιακές διεξόδους σε όλο το φάσμα του επαγγέλματος. Ένα σωματείο που δεν είναι ενήμερο για το τι είναι «οπτικοακουστικό θέαμα», «τεχνολογία», «πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα», στον κόσμο του ψηφιοποιημένου κόσμου, δεν μπορεί να προστατέψει τα μέλη του. Θεωρούμε την παρούσα στιγμή ως την συνάθροιση όλων των προσπαθειών του παρελθόντος με βλέμμα στραμμένο στο «μετά». Με συζήτηση και συν-διαμόρφωση. Με παρεμβάσεις, διαδηλώσεις, πορείες, απεργιακές κινητοποιήσεις, ό,τι κριθεί αναγκαίο. Αν δεν χρησιμοποιήσουμε “Από Κοινού” όλες τις γνώσεις και τις τεχνικές, όλη την επινοητικότητα μας, δεν θα έχουμε ένα ουσιαστικά διεκδικητικό σωματείο. Δημιουργούμε τις συνθήκες όπου κάθε διεκδίκηση μπορεί να τροφοδοτηθεί και να ανανεωθεί χωρίς να ξεθυμάνει. Δεν περιμένουμε πια. Διεκδικούμε ήδη. Είμαστε συγκεκριμένοι. Ήμασταν στην Σκηνή. Ήμασταν στον δρόμο. Θα συνεχίσουμε να είμαστε. Συγκεκριμένα. Όπως τώρα: Μπουμπουλίνας 20-22.
Δανάη Κατσαμένη – Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών: Το σωματείο μας μετράει 103 χρόνια ζωής. Όχι μουσειακής ζωής. Το Σ.Ε.Η. έχει παίξει καθοριστικό ρόλο σε εξαιρετικά δύσκολες και σκοτεινές εποχές και μετράει 103 χρόνια αγώνων. Εμείς σ’ αυτήν, την ίδια κατεύθυνση χαράζουμε μια πορεία. Η παράταξή μας, αυτό που βάζει μπροστά είναι κυρίως ότι το σωματείο μας δεν πρέπει να χάσει αυτόν τον διεκδικητικό, αγωνιστικό και μαχητικό ρόλο που έχει. Ακριβώς γιατί, το αμέσως επόμενο διάστημα οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες και ταχύτατες: Η επόμενη ημέρα είναι ήδη εδώ, έχουμε μια βαθύτατη οικονομική κρίση και η οργάνωση των ανθρώπων που εργάζονται στο χώρο του πολιτισμού να είναι πολύ συγκροτημένη και με αυτήν την προοπτική πορευόμαστε και ανοίγουμε ένα δρόμο διεκδικητικά και μαχητικά. Γιατί είναι το μόνο εργαλείο που μπορεί να έχει ένας εργαζόμενος στα χέρια του όλα αυτά τα χρόνια, αλλά και αυτήν τη στιγμή απέναντι στην ολομέτωπη επίθεση που δέχεται από τις κυβερνήσεις
Ελεάννα Καυκαλά – Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών: Θέλουμε ένα σωματείο διεκδικητικό γιατί πιστεύουμε ότι στους καιρούς που ζούμε, με την πολιτική αυτή που εφαρμόζεται στον κόσμο της εργασίας συνολικά αλλά και στον καλλιτεχνικό κόσμο ειδικότερα, δεν υπάρχει πεδίο πάνω στο οποίο μπορείς να συνομιλήσεις. Έχουμε την πλήρη καταστρατήγηση των εργασιακών, οικονομικών και καλλιτεχνικών μας δικαιωμάτων και απέναντι σε όλο αυτό δεν στέκεσαι για να διορθώσεις κάποια λαθάκια. Είναι μια πολιτική που είναι όλη λάθος και ο μόνος τρόπος που μπορείς να σταθείς απέναντί της είναι να επιστρέψεις στις συλλογικές σου διεργασίες και εκεί πέρα μαζικά και διεκδικητικά να ζητήσεις το δίκιο σου και την αξιοπρέπειά σου.
Ποια είναι τα τρία καίρια αιτήματα – οι τρεις προτεραιότητες του συνδυασμού σας;
Τέτα Κωνσταντά – ΑΕΝΑΗ Αγωνιστική Ενότητα Ανεξάρτητων Ηθοποιών: Λόγω επικαιρότητας, μπαίνει πρώτα αναγκαστικά η στήριξη όλων των καλλιτεχνών και των ηθοποιών πιο συγκεκριμένα, λόγω των περιορισμών που έχουν μπει από τον COVID: Δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε, δεν μπορούμε να κάνουμε πρόβα, δεν μπορούμε να παίξουμε στα θέατρα, ακυρώθηκαν το 90% των παραστάσεων που ήταν να γίνουν το καλοκαίρι, γίνονται πολύ λίγες με πολύ λίγους συμμετέχοντες. Το σύνολο των ηθοποιών δεν πήρε κανένα επίδομα, δεν έλαβε καμία στήριξη και ο χειμώνας προβλέπεται να είναι πάρα πολύ δύσκολος, πολύ φοβάμαι ότι δεν πρόκειται να δουλέψουμε ούτε τον χειμώνα. Άρα, πρώτη προτεραιότητα είναι αυτό, η στήριξη όλων των ηθοποιών όσο καιρό είναι υποχρεωτικά σε αναστολή η εργασία τους.
Το δεύτερο και πάρα πολύ σημαντικό είναι η υπογραφή μιας συλλογικής σύμβασης, έστω αν χρειαστεί και με κάθε ένα εργοδότη χωριστά ή με κάποιο σύλλογο εργοδοτών που ακούγεται ότι πρόκειται να γίνει.
Το τρίτο σημαντικό θέμα, έχει να κάνει με την εκπαίδευση γενικότερα μιας και τώρα προέκυψε και η κατάργηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων από τα σχολεία. Πολύ βασικό επίσης, κατά τη δική μου άποψη, είναι η επαναφορά της Άδειας Εξασκήσεως Επαγγέλματος, με πιο μοντέρνους όρους, το επαγγελματικό περίγραμμα όπως λέγεται που φτιάχνεται για κάθε κλάδο επαγγελματιών που θα διευκρινίζει ποιος είναι ηθοποιός, με ποια προσόντα και με ποιους όρους θα θεωρείται ηθοποιός. Είναι ένα πρόβλημα που ήρθαμε αντιμέτωποι και τώρα που άνοιξε η πλατφόρμα στο ΕΡΓΑΝΗ για να γραφτούμε οι ηθοποιοί δεν ξέρουμε και μεταξύ μας ποιος είναι ηθοποιός και ποιος όχι.
Αλέξης Μαρτζούκος – Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών: Τα τρία φλέγοντα ζητήματα του κλάδου κατά την άποψη της Αγωνιστικής Συσπείρωσης Ηθοποιών είναι η συλλογική σύμβαση εργασίας, η θεατρική παιδεία με κομβικό στοιχείο τη δημιουργία δωρεάν δημόσιας Ακαδημίας Θεάτρου και βέβαια οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας που εδώ μέσα εντάσσονται κυρίως οι πληρωμένες πρόβες αλλά και ένα σωρό άλλα θέματα
ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ: Η πανδημία αποκάλυψε με τον πλέον οδυνηρό τρόπο την πλήρη εγκατάλειψη του Πολιτισμού εν γένει και του θεάτρου ειδικότερα. Μιλάμε για μια πλήρως απορρυθμισμένη αγορά εργασίας, που δεν διασφαλίζει καθόλου τον εργαζόμενο – ηθοποιό (ο ηθοποιός είναι τελικά το φθηνό κομμάτι μιας θεατρικής παραγωγής!), ενώ παράλληλα, αυτή η κρίση, έχει δημιουργήσει μεγάλη ροπή προς τη δημιουργικότητα μέσω του λεγόμενου Low-budget θεάτρου (ομάδες, εταιρικοί θίασοι, Δευτερότριτα, μικρή διάρκεια σαιζόν κλπ.). Ό,τι και να προτείνει το Σωματείο για τον κλάδο μας, λοιπόν, πρέπει αφενός να μην καθιερώνει τις κακές πρακτικές και τις παθογένειες της τελευταίας δεκαετίας, αφετέρου να λαμβάνει σοβαρά υπόψιν την καλλιτεχνική πραγματικότητα των τελευταίων χρόνων. Σε αυτό το πλαίσιο, τα τρία άμεσα θέματα που χρήζουν αντιμετώπισης είναι τα εξής:
Πρώτον, η υπογραφή μιας κλαδικής συλλογικής σύμβασης των ηθοποιών στα πρότυπα αυτής που ήδη υπάρχει στο Εθνικό Θέατρο. Είναι λογικό, πως οι «μικρές» παραγωγές είναι επιφυλακτικές ως προς αυτό, καθώς, πιθανά, το οικονομικό κόστος να είναι δυσβάσταχτο. Και εδώ υπεισέρχεται το πάγιο και θεμελιώδες αίτημα για αύξηση της κρατικής δαπάνης για τον πολιτισμό. Δεν είναι δυνατόν να δίνονται επιχορηγήσεις 5 έως 30 χιλιάδων ευρώ, τη στιγμή που μια μέση παραγωγή κοστίζει 35! Οπότε, το αίτημα είναι διπλό: και αύξηση του προϋπολογισμού και κλαδική σύμβαση. Πρώτο βήμα για αυτό είναι η ΑΜΕΣΗ de facto αναγνώριση της πρόβας ως εργασίας, με ελάχιστη διάρκεια απασχόλησης τους 2 μήνες.
Δεύτερον, η ισοτίμηση όλων των υπαρχόντων πτυχίων δραματικών σχολών και ταυτόχρονα η διεκδίκηση, επιτέλους, της Ανωτατοποίησης των σπουδών μας. Και πάλι δηλαδή, χωρίς καμία διάθεση αποκλεισμού, αναγνωρίζουμε την υπάρχουσα κατάσταση, ενώ παράλληλα διεκδικούμε την επόμενη μέρα. Τα τωρινά πτυχία των υπεράριθμων δραματικών σχολών αντιστοιχούν σε Απολυτήριο Λυκείου, καθώς δεν υπάρχει Ανώτερη βαθμίδα εκπαίδευσης. Ζητάμε να υπάρξει βούληση για αυτό, καθώς λύσεις και -προτερόχρονα- παραδείγματα όντως υπάρχουν. Το βασικότερο αίτημα: επιτέλους οι Καλλιτεχνικές σχολές (άρα και οι Δραματικές) να συνδεθούν με το Υπουργείο Παιδείας και όχι με αυτό του Πολιτισμού.
Τρίτον, επειδή μιλάμε για την πιο κρίσιμη χρονιά στο θέατρο (λόγω του φόβου για ένα επικείμενο, δεύτερο κύμα κορωνοϊού), χρειάζεται άμεσα ν’ αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της πανδημίας: Χρειάζεται ένα πλέγμα προστασίας των ηθοποιών μέσω θεσμοθέτησης ειδικής αποζημίωσηςγια παραγωγές που ενδεχομένως θα ματαιωθούν, διεύρυνση και χαλάρωση των κριτηρίων για υπαγωγή στα επιδόματαανεργίας, επιμήκυνση της διάρκειας παροχής τους και κατοχύρωση των πνευματικών δικαιωμάτωντους στην εποχή του streaming. Βλέπουμε, ότι τα προβλήματα είναι πολλά και απαιτούν -από την πλευρά των θεσμών- συνεργασία από πολλά Υπουργεία και -από την δική μας πλευρά- ταυτόχρονη στόχευση σε πολλούς τομείς. Παρ’ όλη την δύσκολη ιστορική συγκυρία (ή ακριβώς εξ αιτίας της και λόγω της πλήρους αποκάλυψης του «σκηνικού»), είναι, πιθανότατα, και μια μεγάλη ευκαιρία για τον Κλάδο μας όλα αυτά, και άλλα πολλά, να τα διεκδικήσουμε δυναμικά και ουσιαστικά.
Δανάη Κατσαμένη – Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών: Το βασικό ζήτημα που καίει όλους τους συναδέλφους είναι ότι οι συνθήκες της εργασίας μας θα πρέπει να είναι τέτοιες που να μας επιτρέπουν να ζούμε από το επάγγελμά μας. Να υπάρξει μια ολόπλευρη, ολοκληρωμένη ανάπτυξη της τέχνης και του πολιτισμού όπως π.χ να υπάρξει ανάπτυξη ενός δικτύου των κρατικών θεάτρων που θα αγκαλιάσει και τα ΔΗΠΕΘΕ και επειδή ανοίγει και στις μέρες μας η κουβέντα και για τον ψηφιακό πολιτισμό, τα πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα να ανήκουν αποκλειστικά στον δημιουργό και όχι στους μεγάλους θεατρικούς επιχειρηματίες, όχι στους ομίλους που θα έρχονται ουσιαστικά να καρπώνονται τη δική μας τη δουλειά.
Θα πρέπει να σταματήσει να ισχύει το αίσχος της ωρομισθίας, θέλουμε συλλογικές συμβάσεις εργασίας και στο ελεύθερο θέατρο αλλά και σε όλους τους κρατικούς φορείς του πολιτισμού που αυτήν την στιγμή βέβαια εκεί υπάρχουν. Θα πρέπει βεβαίως να υπάρχουν και εκείνοι οι όροι και οι προϋποθέσεις που θα μας επιτρέψουν να ζούμε με αξιοπρέπεια από τη δουλειά μας.
Και φυσικά ένα πάρα πολύ καίριο ζήτημα, το οποίο αν θέλετε είναι και αρκετά άμεσο αυτήν την άγρια περίοδο της πανδημίας, είναι η λήψη μέτρων από την κυβέρνηση τα οποία θα εξασφαλίζουν την διαβίωση των συναδέλφων που όλο αυτόν τον καιρό – και για άγνωστο ακόμα πόσο- βρίσκονται κυριολεκτικά «στον αέρα».
Ελεάννα Καυκαλά – Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών: Εμείς, γενικά ως Συνέλευση έχουμε την ελπίδα και το όραμα να υπάρχουμε και μέσα στο σωματείο μας αλλά και έξω από αυτό, με όποιο κομμάτι της κοινωνίας υπάρχει εκεί έξω και μπορεί να βρεθεί δίπλα μας. Από αυτήν την άποψη εμείς λέμε ότι αντιλαμβανόμαστε τη ζωή μας ως εργαζόμενοι ηθοποιοί με το τρίπτυχο Παιδεία-Εργασία-Τέχνη, που σημαίνει ότι για τον κλάδο βασική προτεραιότητα είναι συλλογικές συμβάσεις εργασίας με αξιοπρεπείς συνθήκες δουλειάς και διαβίωσης.
Αυτό αντίστοιχα σημαίνει και μια άλλη αντίληψη για τον Πολιτισμό, ένας Πολιτισμός ο οποίος θα μπορεί να απελευθερώνει, θα μπορεί να προβληματίζει την κοινωνία, να λειτουργεί για λογαριασμό της, ν’ ανοίγει τα βλέμματα των ανθρώπων, και επίσης όλα αυτά να δένονται με τις νέες γενιές καλλιτεχνών, πως αυτές θα έρθουν να υπάρξουν σε ένα μέλλον που προβλέπεται δυσοίωνο (βλέπουμε ήδη τι γίνεται στα σχολεία με την κατάργηση των καλλιτεχνικών μαθημάτων, βλέπουμε τις συνθήκες στις δραματικές σχολές).
Εμείς λέμε ότι η Τέχνη στην Παιδεία και η Παιδεία στην Τέχνη είναι δυο κομμάτια αλληλένδετα και ένας ηθοποιός στο σήμερα πρέπει να διεκδικεί και αυτά.
Στις κρισιμότερες ίσως εκλογές των τελευταίων χρόνων του σωματείου σας, πέντε συνδυασμοί και ένας μεμονωμένος υποψήφιος, ζητούν την ψήφο των ηθοποιών. Σε ποια σημεία συναντιέστε με τους συνυποψήφιους σας και που οι δρόμοι σας χωρίζουν;
Τέτα Κωνσταντά – ΑΕΝΑΗ Αγωνιστική Ενότητα Ανεξάρτητων Ηθοποιών: Αρχικά θεωρώ παράλογο να μην συναντιόμαστε γιατί όλοι σαν ηθοποιοί έχουμε τα ίδια προβλήματα. Δυστυχώς δεν έχουμε όλοι τα ίδια ζητούμενα. Κάθε συνδυασμός δεν κινείται πάνω στον ίδιο άξονα και δεν έχει τις ίδιες προτεραιότητες. Από τα προεκλογικά μας φυλλάδια βρίσκουμε πολλά κοινά στοιχεία με τον συνδυασμό ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ και ελπίζω ότι θα έχουμε και μια καλή συνεργασία μεθαύριο στο ΔΣ. Δε βρίσκουμε πολλά σημεία ταύτισης με την Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών, μια παραδοσιακή παράταξη η οποία προεδρεύει στη σημερινή διοίκηση του ΣΕΗ, όχι τόσο στα αιτήματα (αν τα δούμε ένα-ένα δε θα διαφωνήσουμε), αλλά σχετικά με τον τρόπο που βλέπουν τα πράγματα ή με τον τρόπο που θέλουν να τα διεκδικήσουν ή που κάποια (δυστυχώς για εμάς τους ηθοποιούς) δεν θέλουν να διεκδικήσουν. Αλλά και με τους άλλους δύο συνδυασμούς που μετέχουν στις εκλογές, επίσης δεν έχουμε πολλά κοινά. Εκτός από τους ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ, όλοι κινούνται περισσότερο κομματικά, σύμφωνα με την γραμμή που τους χαράζει κάποιο συγκεκριμένο κόμμα και εμείς αυτό θέλουμε να το αποφύγουμε.
Αλέξης Μαρτζούκος – Ανατρεπτική Συσπείρωση Ηθοποιών: Όλοι οι συνδυασμοί συναντιόμαστε στα σημεία αιχμής που αναφερθήκαμε. Όλοι οι συνδυασμοί θέλουμε συλλογική σύμβαση εργασίας, όλοι θέλουμε τη δημιουργία της Ακαδημίας Θεάτρου, όλοι θέλουμε αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας. Όμως διαφέρουμε στο πως θα τα πετύχουμε. Εμείς λέμε ότι δεν συνδιαλεγόμαστε με το αστικό κράτος, δεν πηγαίνουμε σε υπουργεία και φορείς γιατί δεν θα μας τα χαρίσει κανείς, θα τα πετύχουμε με τον διαρκή αγώνα μας, στον δρόμο και όπου αλλού χρειαστεί. Αυτή είναι και η βασική μας διαφορά με το συνδυασμό Α.ΕΝ.Α.Η. ενώ με τη Δ.Ε.Η. η διαφωνία μας είναι ότι εμείς θεωρούμε ότι τώρα ο καιρός είναι κατάλληλος για κάνουμε δυναμικούς αγώνες, ενώ αντίθετα εκείνη ισχυρίζεται ότι το κίνημα είναι σε ύφεση.
ΑΠΟ ΚΟΙΝΟΥ: Τα ανοιχτά εργασιακά μέτωπα είναι κοινά και οι παθογένειες του χώρου γνωστές σε όλους. Τα προτεινόμενα και βασικά πεδία δράσης, μεταξύ των συνδυασμών, δεν παρουσιάζουν σημαντικές διαφορές: Συλλογική (κλαδική) σύμβαση, καλύτερη -κρατική- μέριμνα για τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., ανωτατοποίηση της καλλιτεχνικής εκπαίδευσης, αντιμετώπιση της κρίσης αναφορικά με την πανδημία, διάλογος για την επαναφορά ή μη της άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, για το μητρώο καλλιτεχνών και, γενικότερα, για την κατοχύρωσης της επαγγελματικής ταυτότητας του ηθοποιού. Δεν θα είχε ιδιαίτερο νόημα να αναζητήσει κανείς «διαφορές» σε μια προσπάθεια της οποίας το διακύβευμα είναι καταδικασμένο να έχει πρόσημο συλλογικότητας. Παρ’ όλα αυτά, σε μια προσπάθεια να παρουσιάσουμε το «Από Κοινού» όραμά μας για ένα Σωματείο ενημερωμένο, προσβάσιμο και αποτελεσματικό, είμαστε σε θέση να καταθέσουμε τα βασικότερα σημεία που το συνιστούν: Η νοοτροπία της συμμετοχικότητας στην λήψη αποφάσεων, οι εμπεριστατωμένες μέθοδοι μελέτης-καταγραφής-παρουσίασης προτάσεων όσον αφορά στα εργασιακά, οι πρωτοβουλίες παρεμβάσεων, δράσεων και κινητοποιήσεων όταν ο διάλογος με τους θεσμούς δεν κριθεί αρκετός, δηλαδή γόνιμος και αποδοτικός. Αυτό που ίσως χαρακτηρίζει ιδιαιτέρως την δική μας νοοτροπία και πρακτική είναι μια ευρείας κλίμακας, έρευνα και μελέτη πάνω στα πράγματα.Είναι ένας δρόμος που χαράχτηκε από μια (πρωτίστως δική μας) ανάγκη αντικειμενικής αναγνώρισης και χαρτογράφησης του εργασιακού τοπίου, των χρόνιων παθογενειών και της πιθανής αντιμετώπισής τους. Αυτό που εμείς θέλουμε να καταθέσουμε στην κοινή τράπεζα, στην παρούσα συγκυρία, είναι μια πιο λεπτομερής καταγραφή των ιδιαιτεροτήτων του κλάδου, μια ψύχραιμη «αποκωδικοποίησή» τους, με στόχο να γίνουν κατανοητοί από ολόκληρο το σώμα των συναδέλφων.
Είναι ζητούμενο για μας, η βάση να μπορεί να καταλαβαίνει τη γλώσσα που χρησιμοποιούν οι θεσμοί, να είναι ενήμερη για τους εφικτούς τρόπους διεκδίκησης και έτοιμη να συγκρουστεί στην περίπτωση που δεν γίνονται δεκτά τα δίκαια αιτήματά της. Παράλληλα, όσον αφορά στον τρόπο που επικοινωνούμε με την βάση (τους συναδέλφους μας δηλαδή), έχουμε επιλέξει ακόμη έναν, πιο άμεσο, δρόμο διάχυσης της πληροφορίας: Είμαστε η γενιά του ίντερνετ και των social media και στην εποχή αυτή, δεν θα μπορούσαμε παρά να αντιληφθούμε αυτά τα μέσα σαν εργαλεία απολύτως επικουρικά της δράσης και της πρόσκλησής μας για συλλογικότητα και προσωπική εμπλοκή. Μιας πρόσκλησης η οποία απευθύνεται προς όλους όσοι επιθυμούν να ενημερωθούν, να συν-διαμορφώσουν και να διεκδικήσουν “Από Κοινού” το εργασιακό μας μέλλον, που προτιμούν την συνεργασία από τον αποκλεισμό και την διαστρέβλωση, που τοποθετούν πάνω από ο,τιδήποτε την προάσπιση των συμφερόντων και των δικαιωμάτων του εργαζόμενου συναδέλφου. Κι αυτή είναι, κατά την γνώμη μας, η πιο έντιμη και καθαρή Ιδεολογία που χρειάζεται κάθε Σωματείο. Το Σωματείο οφείλει να είναι τόπος ιδεολογικός, τόπος πολιτικών ζυμώσεων και μέσο άσκησης πολιτικής, ανόθευτο από την οποιαδήποτε κομματική εξάρτηση.
Δανάη Κατσαμένη – Δημοκρατική Ενότητα Ηθοποιών: Αρχικά θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι οι συνάδελφοι ηθοποιοί μεταξύ μας δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτα. Στην πραγματικότητα, βρισκόμαστε όλοι πάνω στην ίδια βάρκα με την έννοια ότι όλοι μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με τις ίδιες συνθήκες εργασίας ή ανεργίας, που δεν μας επιτρέπουν να ασκήσουμε την τέχνη μας, αυτό που έχουμε σπουδάσει, ολοκληρωμένα όπως θα έπρεπε. Παρ΄ όλα αυτά όμως και μέσα στο κίνημα υπάρχουν δύο διαφορετικές κατευθύνσεις, δύο διαφορετικές συνιστώσες, Η κατεύθυνση που εμείς επιλέγουμε – και εδώ θα πρέπει να αναρωτηθούν οι συνάδελφοι και ο κόσμος τι είναι αυτό που μπαίνει μπροστά και ποιο είναι αυτό που έχουμε ανάγκη- είναι η κατεύθυνση της διεκδίκησης. Δεν μπορεί εμείς δηλαδή να είμαστε συνομιλητές μ’ ένα υπουργείο που έχει διαμορφώσει όλες αυτές τις άσχημες συνθήκες εργασίας. Δε γίνεται να έρθουμε και να συνομιλήσουμε με την κυβέρνηση που κατεβάζει Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που τσακίζουν και ακρωτηριάζουν την τέχνη μας. Δεν γίνεται να μπαινοβγαίνουμε μέσα στα υπουργεία ή να έρχονται υπουργοί εδώ μέσα στο σωματείο με την τάχα υπόσχεση ότι θα λύσουν τα δικά μας τα προβλήματα. Εμείς γνωρίζουμε πολύ καλά, τι χρειαζόμαστε, τι έχουμε ανάγκη και ξέρουμε και ποιος είναι ο υπεύθυνος για την κατάσταση την οποία βιώνουμε. Άρα με αυτήν την έννοια, εμείς οι ηθοποιοί της Δημοκρατικής Ενότητας παλεύουμε στο δρόμο της διεκδίκησης και έξω από κάθε λογική συμβιβασμού. Αυτό είναι βασικό μας μέλημα, να πάρει ο ηθοποιός την ίδια του τη ζωή στα χέρια του μέσα από τη δράση και τον αγώνα.
Ελεάννα Καυκαλά – Συνέλευση Αγωνιζόμενων Ηθοποιών: Εγώ θα πω με ποιους θέλουμε να είμαστε μαζί πρώτα απ’ όλα και αυτό είναι κάτι που δεν μετριέται απαραίτητα σε σχέση με τις εκλογικές διαδικασίες. Εμείς κατεβαίνουμε στις εκλογές, γιατί θέλουμε να βάλουμε το στοιχείο της ρήξης, της χειραφέτησης και του αγώνα στο σήμερα. Αυτό θεωρούμε ότι μπορεί να γίνει μόνο με την επιστροφή όλων μας στα πρωτοβάθμια σωματεία, να μιλάει ο καθένας μας χωρίς αυτούς «που ξέρουν» και αυτούς «που οδηγούνται». Κανείς μας δεν ξέρει και όλοι τα ξέρουμε όλα, άρα εμείς με αυτούς θέλουμε να συναντηθούμε και με όσους θέλουν να βάλουν ένα μεγάλο στοίχημα στις μέρες μας, να πάρουν πίσω τη ζωή τους, να πάρουν πίσω τη δουλειά τους, να πάρουν πίσω την αξιοπρέπειά τους.
& Αναλυτικές πληροφορίες για τους υποψήφιους των παρατάξεων ΕΔΩ:
Του Κώστα Ζήση, 23/6/2020