“ – Έφτυσα! Αλίμονό σου αν χαζέψεις πάλι στο δρόμο!
Δεν έφτυνε ποτέ στ’ αλήθεια, μόνο με λόγια, μα το νόημα της απειλής ήταν καθαρό:
Έπρεπε νάχεις γυρίσει πίσω πριν στεγνώσει το σάλιο. Το πόσο γρήγορα στεγνώνει το σάλιο το καθόριζε εκείνη σύμφωνα με τις περιστάσεις, σύμφωνα με το κέφι της.”
Τα ρέστα (1972)
Oι ηθοποιοί Φαίδρα Παπανικολάου, Βλασία Κουτσού, Γιώργος Μακρής, Νατάσα Σφενδυλάκη, Θεόδωρος Χιντζίδης και ο μουσικοσυνθέτης Σπύρος Παρασκευάκος συνομιλούν με τον Γιάννη Αντωνίου.
– Μίληστε μας για τον ρόλο σας στο έργο, υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία με τη ζωή σας;
Νατάσα: Κάνω τη γιαγιά του Ταχτσή, τη γιαγιά του Κώστα. Κοινά στοιχεία με τη ζωή μου δεν υπάρχουν, κάτι που μου το ρωτάνε πολλοί θεατές μετά το τέλος της παράστασης.Δεν είχα κάποια γιαγιά που να είχε τέτοια συμπεριφορά. Ευτυχώς δεν είχα παρόλα αυτά υπάρχουν κάποια στοιχεία στις εκρήξεις τους στα νεύρα τους. Οι δικές μου γιαγιάδες ήταν γυναίκες αγράμματες λαϊκές γυναίκες, οι οποίες στις εκρήξεις τους ήταν αυθεντικές. Αυτές τις εκρήξεις τους τις χρησιμοποίησα και τις ενέταξα στο ρόλο μου.
Φαίδρα: Εγώ κάνω τη μάνα του Κώστα Τάχτσή. Εχώ πολλά κοινά στοιχεία με τη μητέρα του. Παντρεύτηκε πολύ μικρή και έκανε σε μικρή ηλικία τα παιδιά της. Χώρίσε και έμεινε μόνη της το υπόλοιπο της ζωής της επιλέγοντας μια ελευθερία και έναν ανεξάρτητό τρόπο ζωής. Βέβαια δεν έχω κοινά όσο αφορά την μετέπειτα πορεία της ζωής της, που χώρισε τα παιδιά της κρατώντας την κόρη και αφήνοντας τον γιο στη γιαγιά. Βέβαια και στη δική μου ζωή υπάρχει μια μάνα που μου στάθηκε σε αυτή την ιστορία και έπαιξε σημαντικό ρόλο. Περισσότερο όμως το κοινό στοιχείο είναι το νεαρό της ηλικίας. Όταν είσαι 16-17 χρονών η όρεξη για ζωή να τη ρουφήξεις είναι μεγαλύτερη από το να αναλάβεις την ευθύνη ενός παιδιού με τον απόλυτο τρόπο οπότε αναγκαστικά ψάχνεις τη βοήθεια γύρω γύρω και ο καθένας σου δίνει ο,τι μπορεί.
Θεόδωρος: Εγώ κάνω τον νεκρό Ταχτσή – αφηγητή. Αυτή τη χρονική στιγμή πάνω στο ερώτημα σου τι κοινό έχω, με βρίσκει να θέλω να αποβάλω και εγώ κάποια πράγματα και πρέπει που έχουμε στη ζωή μας και να εστιάσω περισσότερο στα θέλω τα δικά μου, και νομίζω αυτό φαίνεται και στον Ταχτσή στην τελευταία σκηνή του έργου, πως ήθελε να κάνει κάποια πράγματα αλλά η κοινωνία και τα πρέπει δεν τον αφήναν.
Νατάσα: αλλά το ξεπέρασε…
Θεόδωρος: θα το ξεπεράσω και εγώ… (γέλια από τους υπόλοιπους) οπότε το κοινό μας στοιχείο είναι τα θέλω μας.
Γιώργος: Εγω κάνω τον μικρό Ταχτσή το παιδί της οικογένειας. Τώρα όσο αφορά αυτό που ρώτησες για το αν υπάρχουν κοινά με τη ζωή μου, εγω πιστεύω ο,τι επειδή κάνω τον Ταχτσή σε πολύ μικρή ηλικία, είναι πολύ νέος και εύπλαστος σαν πλαστελίνη και οποιαδήποτε επιρροή είναι πολύ σημαντική για αυτόν. Απλά θα πω ο,τι εγώ μικρός έτρωγα ξύλο από τη μαμά μου, και όταν πήγα στο σχολείο στην Πέμπτη τάξη του δημοτικού νόμιζα ο,τι όλες οι μανάδες φυσιολογικά μαλώνουν τα παιδιά τους και παρόλο που ήταν μια εποχή που είχε απαγορευτεί το ξύλο εγώ έτρωγα ξύλο και απο τη δασκάλα μου, όποτε δεν κάνω ένα συγκεκριμένο παιδί αλλά όλα τα παιδιά όλων των μανάδων, και με αυτά τα βιώματα μετά απο 20 χρόνια έγινε αυτό που έγινε.
Σία: Εγώ κάνω τρεις γυναίκες στην παράσταση. Είναι τρεις γειτόνισσες ουσιαστικά του Κώστα, μια από αυτές είναι η Καθηγήτρια του ή θα ήθελε να είναι η Καθηγήτρια πιάνου του Κώστα ο οποίος δεν έχει ταλέντο να ακολουθήσει τη μουσική. Είναι οι ασπίδες (έτσι το βλέπω εγώ) προς τον μικρό Κώστα προς την οικογένεια του και αυτό είναι το κοινό στοιχείο που έχω με τους ρόλους αυτούς. Έτσι είμαι με τους φίλους μου και την οικογένεια μου προστατευτική και μπαίνω μπροστά σε μια κατάσταση σε ένα πρόβλημα που μπορεί να προκύψει. Αυτό είναι το κοινό χαρακτηριστικό που έχω με τις τρεις γυναίκες αυτές.
– Τι πραγματεύεται η παράσταση σας και τι πρόκειται να δούμε πάνω στη σκηνή;
Φαίδρα: Η παράσταση μας είναι βασισμένη στο σύνολο του έργου του Κώστα Ταχτσή. Είναι ένα αυτοβιογραφικό έργο του συγγραφέα, βασισμένο ουσιαστικά στις αναμνήσεις από τα παιδικά του χρόνια, βάζοντας την οικογένεια του στο μικροσκόπιο. Κάνει μια πραγματεία πάνω στην ελληνική οικογένεια, στη δική του οικογένεια στις συνθήκες που επικρατούσαν όχι μόνο τον προηγούμενο αιώνα αλλά μέχρι σήμερα. Οπότε το έργο αφορά κυρίως την έλλειψη παιδαγωγικής μεθόδου στην ελληνική οικογένεια, που κάνει ο καθένας μας ο,τι νομίζει καλύτερο και ο δρόμος προς την κόλαση είναι στρωμένος με τις καλύτερες προθέσεις.
Η καταστροφή των παιδιών όχι πάντα καταστροφή γιατί ο Ταχτσής έγινε ένας πολύ σπουδαίος συγγραφέας που έζησετη ζωή του με πολύ πείσμα, αυτάρκης χωρίς να βασίζεται σε κανέναν, που είχε την δύναμη και την αξιοπρέπεια να πάρει όλα τα καλά και τα αρνητικά στοιχεία της οικογένειας και να τα κάνει τέχνη. Επομένως δεν είναι μόνο αρνητική η επιρροή της οικογένειας έχει και πολλά θετικά. Απλώς γι΄αυτόν είναι ένα ωραίο πεδίο ο οποίος έχει όλους τους ρόλους που χρειάζεται για να μιλήσει κυρίως για την ομοφυλοφιλία και πρέπει να το πούμε αυτό είναι κεντρικό θέμα του. Παρόλα αυτά μέσα από το έργο του προκύπτει όλο το περιθώριο της ελληνικής πραγματικότητας δηλαδή μονογονεικές οικογένειες, άνθρωποι με ειδικές ανάγκες, πρόσφυγες, ναρκωτικά. Ότι περιθωριοποιείτε για τον Ταχτσή ήταν θέμα και εμείς τα έχουμε χρησιμοποιήσει σχεδόν όλα ο,τι θεωρούμε μεμπτό σαν τρόπο ζωής ο Ταχτσής το έκανε ποίηση. Άντλησε από εκεί για να δώσει το δικαίωμα να ζεις και να επιλέγεις τη ζωή σου και τη δύναμη να παλεύεις. Βέβαια ήταν και διανοητής κατα την αποψή μου, οπότε ποτέ δεν περιθωριοποιήθηκε τελικά, γιατί μιλώντας για αυτά κάνοντάς τα τέχνη έφυγε από το περιθώριο που μια κοινωνία σε τοποθετεί. Νομίζω πως καταφέραμε να πιάσουμε τον πυρήνα της σκέψης του.
– Στη δουλειά αυτή ήσασταν τυχεροί; Πιστεύεται ο,τι το Θέατρο είναι ένα ομαδικό σπόρ;
Νατάσσα: «Ο μικρός εγώ» είναι η πρώτη δουλειά της ομάδας μας, η οποία παίχτηκε πρώτη φορά σε ένα τούρκικο σπίτι το 2012. Εμείς τότε είχαμε αποφοιτήσει από τη σχολή και ο Γιώργος Μακρής είχε διαβάσει τα ρέστα και του έκανε εντύπωση η πρώτη ατάκα το «Έφτυσα.… » γελάει… που το συζητάμε και μεταξύ μας, το πρότεινε στον Βασίλη Ανδρέου ο οποίος μετά κάλεσε τη Φαίδρα Παπανικολάου και τον Φώτη Λαζάρου τότε, γιατί τώρα το ρόλο του έχει ο Θεόδωρος Σχιτσίδης και μετά κλειθηκαμε εγώ και η Σία και έτσι δημιουργήθηκε αυτή η ομάδα με ανάγκη να ανέβουν τα ρέστα.
Αυτή η δουλειά δημιούργησε μια άλλη δουλειά και φτάσαμε σήμερα εδώ μέσα σε μια διαδρομή δύσκολη οικονομικά, φορολογικά γιατί είμαστε μια ομάδα που επιλέξαμε να χτίσουμε μόνοι μας την εταιρεία μας, να πέσουμε στα βαθιά και με την έλλειψη πείρας και σε υποκριτικό επίπεδο που υπήρχε τότε πόσο μάλλον σε όλα τα υπόλοιπα. Σήμερα αυτό μας έχει ενώσει και έχουμε δημιουργήσει δομές πολύ γερές. Έτσι μπορούμε να χτίζουμε μόνοι μας τις δουλειές μας και σε επίπεδο παραγωγής. Η τύχη βοήθησε σε αυτό το κομμάτι γιατί ήμαστε άνθρωποι όπως φάνηκε στην πορεία με κοινούς στόχους και κοινά όνειρα.
Σήμερα βρισκόμαστε σε ένα μεγάλο θέατρο, είχαμε την τύχη όταν παίχτηκε πρώτη φορά “Ο μικρός εγώ” να μας ανοίξουν την πόρτα μεγάλα θέατρα όπως το Θέατρο του Νέου Κόσμου, σημαντικό για εμάς όποτε είμαστε πολύ τυχεροί.
Τώρα είμαστε εδώ στο Άλφα – Ιδέα, ήρθαμε εδώ γιατί θεωρήσαμε ο,τι αυτή η δουλειά ταιριάζει στη λογική που χτίζονται και οι υπόλοιπες δουλειές της ομάδας των Γάκη – Μπιμπή – Μουστάκα. Στο μεταξύ, τον Κώστα Γάκη τον είχαμε Καθηγητή στη σχολή το πρώτο έτος και είναι πολύ ωραίο να βλέπεις αυτά που μας έλεγε τότε να τα κάνει πράξη και στη δική του ομάδα. Ο μικρός εγώ είναι μια δουλειά πολύ χειροποίητη, είναι μια δουλειά που την διασκευή εγώ ακόμα την ακούω κατά την διάρκεια των παραστάσεων και την θαυμάζω έτσι όπως έχει χτιστεί και είμαστε περήφανοι που την κάνουμε γιατί την δημιουργήσαμε με τα χέρια μας σε συνθήκες δύσκολες αυτή την παράσταση.
Σπύρος: Η τύχη στην Τέχνη είναι μια παρεξηγημένη έννοια, εννοώ εκεί που σταματάει η τύχη και ξεκινάει η σκληρή δουλειά. Η τύχη σίγουρα υφίσταται αλλά είναι η αρχή του πράγματος. Εγώ σε αυτή την ομάδα βρέθηκα εντελώς τυχαία. Έπαιζα σ’ ένα live που είχε έρθει ο Γιώργος Μακρής, σε ένα υπόγειο και με άκουσε. Γνωριστήκαμε, μιλήσαμε και πάλι από τύχη βρέθηκα στις πρόβες χωρίς να ξέρω ο,τι πρόκειται να γράψω μουσική για το έργο ή να μπω στην ομάδα τους. Άπλά πήγα να δώ μια πρόβα και έτσι όπως έβλεπα τα παιδιά να παίζουν ενθουσιάστηκα και συγκινήθηκα από την ανάγνωση και άρχισε να προκύπτει ο,τι μπορώ να συμμετέχω και να γράψω κάποια πράγματα και καθαρά τυχαία χωρίς να το περιμένω έγινε η αρχή. Από εκεί και πέρα δέθηκα με την ομάδα και δουλέψαμε μαζί στα χρόνια που ήρθαν. Ήταν αποτέλεσμα δουλειάς, αποτέλεσμα εμπιστοσύνης στα παιδιά σε αυτό που έβλεπα και πίστεψα και αργότερα στην ομαδική μας δουλειά στη μεταξύ μας σχέση στο πως σέβεται ο ένας τον άλλον, πως πιστεύει ο ένας τον άλλον.
Οπότε η τύχη είναι ένα σημαντικό στοιχείο αλλά είναι ένας παράγοντας από τους πολλούς. Το θέατρο είναι μια ομαδική δουλειά, το λέω εγώ σαν συνθέτης που η σύνθεση και η μουσική είναι μια δουλειά μοναχική, είναι μια αλλή δουλειά πολύ μοναχική η δημιουργία, θέλει πολλές ώρες σπίτι σου να γράφεις να φάντάζεσαι να δημιουργείς έναν κόσμο διαφορετικό από αυτόν που βλέπεις στη σκηνή και να προσπαθείς να τον πλαισιώσεις αυτόν με μουσική. Μέσα όμως από το θέατρο και ειδικά μέσα από αυτή την ομάδα έμαθα πως είναι να συνεργάζεσαι με ανθρώπους και να μοιράζεσαι άμεσα αυτό που σκέφτεσαι και φαντάζεσαι πριν το χτίσεις μόνος σου και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Μέσα από αυτή την ομάδα έμαθα κυρίως πως να δουλεύω ομαδικά πως να εκτίθεμαι απέναντι σε αυτούς, στον σκηνοθέτη μου και στο κοινό αργότερα και το πως να μην φοβάμαι.
– Τι σας συναρπάζει στο θέατρο ως «θεατές» και τι ως «ηθοποιούς»;
Γιώργος: Γενικά εγώ όποτε βλέπω παραστάσεις μου είναι πάρα πολύ δύσκολο να πω αν μια παράσταση είναι καλή ή κακή γιατί κάπου είχα διαβάσει δεν θυμάμαι που ο,τι κάθε θεατρική παράσταση είναι ένας κόσμος. Δηλαδή υπάρχουν συγκεκριμένοι άνθρωποι σε συγκεκριμένο έργο, το έργο μπορεί να είναι το ίδιο δηλαδή μπορεί να δεις πέντε ματωμένους γάμους ή πέντε οι 3αδερφές αλλά ο κόσμος είναι πάντα διαφορετικός. Οπότε αυτό είναι που εμένα με ενδιαφέρει να βλεπω και πιο πολυ μετά την παράσταση ενδιαφέρομαι να ψάξω για αυτόν τον κόσμο παρά να πω αν ήταν καλό ή κακό το έργο ή αν ήταν θέατρο ή οχι.
– Ποιά αφορμή | πρόσωπο | έργο, σας γέννησε την επιθυμία της υποκριτικής;
Σία: Πρόσωπο ένα ήταν η μεγάλη μας Αλίκη Βουγιουκλάκη (ναι ναι αλήθεια…) είμαι πια σε μια ηλικία που τότε βλέπαμε και θέλαμε να γίνουμε όλες Αλίκη. Θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά είχαμε μια οικογενειακή φίλη που με ρωτούσε τι θα ήθελες να γίνεις όταν μεγαλώσεις και της έλεγα θέλω να γίνω Αλίκη Βουγιουκλάκη. Γύρισε και μου είπε δεν θα λες Αλίκη Βουγιουκλακη, θα λες ηθοποιός!. Θυμάμαι βέβαια ήμουν πολύ μικρή και εκείνη στεκόταν όρθια μπροστα μου, ήταν πολύ ψηλή και ο τρόπος που μου είπε τη λέξη ηθοποιός μου φάνηκε τόσο ωραία! τόσο περίεργη λέξη! εντυπωσιάστηκα πάρα πολύ! ουάουυυ!!! λέω θα γίνω ηθοποιός. Οπότε νομίζω ουσιαστικά η κυρία Άννα ήταν αυτή μου έδωσε το πρώτο ερέθισμα γιατί μου έμαθε αυτή τη λέξη, να ναι καλά.
Θεόδωρος: Εγώ δεν είχα κάποιο ερέθισμα, εννοώ κάποιο πρόσωπο ή έργο. Ήμουν λίγο το παιδί που έκανε βλακείες, μιμήσεις και κάποια στιγμή μου έλεγαν όλοι εσύ θα γίνεις ηθοποιός. Βέβαια δεν έδινα σημασία το έπαιρνα στην πλάκα και πολύ μεγαλύτερος συνειδητοποίησα ο,τι θέλω να το δοκιμάσω. Σπούδαζα στη Θεσσαλονίκη διοίκηση επιχειρήσεων και μπήκα σε ένα εργαστήριο που δάσκαλος τότε ήταν ο Δημήτρης Καρέλλης. Κάναμε ερασιτεχνικά κάποια πράγματα και όταν τελείωσα τη σχολή εκεί είπα ο,τι θέλω να κατέβω στη Αθήνα να το δοκιμάσω σοβαρά. Μπήκα στη σχολή, θυμάμαι μας έκανε μάθημα ένας άλλος δάσκαλος κινηματογράφου, ο Άρης Μπαφαλούκας ο οποίος και μας έλεγε ο.τι ‘’κάποια στιγμή παιδιά θα γίνει ένα κλικ μεσα σας και θα καταλάβετε’’ λίγο μεταφυσικό αυτό που λέω αλλά το ένιωσα γι΄αυτό το αναφέρω.
Εγώ τότε ήμουν 2ο έτος και έλεγα τι μας λεει τι κλικ και ‘’χαζομάρες’’ και κάποια στιγμή στο 3ο έτος στις τελικές εξετάσεις του υπουργείου κάνουμε μια σκηνή την οποία είχαμε κάνει και πρόβα. Κατά τη διάρκεια της παράστασης ένοιωσα πραγματικά… έχεις νοιώσει να κάνεις κάτι και να λες μέσα σου αυτό είναι εγώ αυτή τη στιγμή νοιώθω πανευτυχής, αυτό είμαι, αυτό θέλω να κάνω και το κατάλαβα όταν τελείωσαν οι εξετάσεις. Τελειώνω το κομμάτι και πάω στα παρασκήνια εκεί ήταν η Αθηνά η Μουστάκα. Ήμασταν μαζί στο κομμάτι και με παίρνουν τα κλάματα και μου λέει η Αθηνά γιατί τι έγινε… όλα καλά; και λέω αυτό είναι. Εντέλει το “κλικ’’ το κατάλαβα στο τέλος του 3ου έτους στη σχολή.
Tου Γιάννη Αντωνίου, 14/11/2017
“Ο Μικρός Εγώ”
Συγγραφέας
Κώστας Ταχτσής (Διασκευή Βασίλης Ανδρέου, Ομάδα Αίολος)
Σκηνοθέτης
Βασίλης Ανδρέου
Ηθοποιοί
Βλασία Κουτσού, Γιώργος Μακρής, Φαίδρα Παπανικολάου, Νατάσα Σφενδυλάκη, Θεόδωρος Χιντζίδης
Συντελεστές
Διασκευή: Βασίλης Ανδρέου, Ομάδα Αίολος Βοηθός Σκηνοθέτη: Σοφία Καστρισίου Μουσική Σύνθεση: Σπύρος Παρασκευάκος Τραγούδι: Νεφέλη Κουρή Φωτογραφία: Γιάννης Μπορομπόκας Ενδυματολόγοι: Αφροδίτη Μηλιώνη- Δήμος Κλιμενώφ
Κάθε Τρίτη και Τετάρτη στις 9:15
ΑΛΦΑ-ΙΔΕΑ,
Πατησίων 37 & Στουρνάρη, Αθήνα ,
Τηλ.: 210-5238742