Με αφορμή την παράσταση «Ταρτούφος» του Μολιέρου σε σκηνοθεσία Ελένης Βλάχου στο Θέατρο Τζένη Καρέζη, η νέα και ταλαντούχα ηθοποιός Χαρά Τζόκα μιλά στο All4fun για την παράσταση και το ρόλο της ώς Ντορίν, τον εαυτό της, και πως επέλεξε να γίνει ηθοποιός.
-Μίλησε µας για την παράσταση σας «Ταρτούφος» του Μολιέρου.
Ο «Ταρτούφος» μας, συνεχίζει το ταξίδι του για δεύτερη χρονιά, στο θέατρο Τζένη Καρέζη αυτή τη φορά, σε διασκευή και σκηνοθεσία της Ελένης Βλάχου. Το κλασικό αυτό κείμενο του Μολιέρου προσαρμόστηκε για να συναντήσει θεατές όλων των ηλικιών χωρίς να σταματά να θίγει το θέμα της υποκρισίας αλλά και της ανάγκης μας για πίστη. Ο λόγος παραμένει έμμετρος – όπως και στην πρωτότυπη γαλλική εκδοχή – και είναι εμπλουτισμένος με τραγούδια (σε μουσική του Ηλία Βαμβακούση) θυμίζοντάς μας κάτι από μιούζικαλ. Υπάρχει έντονος ρυθμός, γρήγορες εναλλαγές, εύστροφος λόγος, χιούμορ, εκπλήξεις, οχτώ πολύ ιδιαίτεροι χαρακτήρες, και ένας μουσικός επί σκηνής, που όλοι μαζί συνθέτουμε ένα μοναδικό κολάζ πολύχρωμου γαλλικού σαλόν που αξίζει να γνωρίσετε. Παραστάσεις έχουμε τις καθημερινές για σχολεία και τις Κυριακές στις 12:00 για το κοινό.
-Τι πρόκειται να δούμε πάνω στην σκηνή;
Βρισκόμαστε σε ένα αστικό γαλλικό σπίτι. Το σπίτι του Οργκόν και της οικογένειάς του. Που έχει χωριστεί σε δύο στρατόπεδα. Από τη μία βρίσκεται ο Ταρτούφος και ο Οργκόν και από την άλλη η Ελμίρα, ο Δάμης, η Μαριάννα, η Ντορίν, ο Κλεάνθης και ο Βαλέριος. Παρακολουθούμε λοιπόν τον τρόπο με τον οποίο αφενός ο υποκριτής Ταρτούφος με λάβαρο την «ευλάβειά» του γοητεύει και ελίσσεται σε κάθε κατάσταση κάνοντας τον Οργκόν να θέλει διαρκώς να τον ευχαριστεί παρακάμπτοντας όλους τους άλλους, και αφετέρου τους υπόλοιπους του σπιτιού να προσπαθούν με κάθε τρόπο να αποτρέψουν τα χειρότερα και να φανερώσουν στον Οργκόν την αλήθεια. Αντέχει όμως να την δει; Και μέχρι πού θα φτάσει αυτή του η επιμονή; Η ιστορία μας θα σας ξεδιπλωθεί. Με πολλή μουσική. Αλλά θα περάσει από πολλά κύματα – μπορεί και έναν παρολίγον γάμο, έχετε υπομονή.
–Μίλησέ μας λίγο για τον ρόλο σου. Σε δυσκόλεψε κάτι σε αυτόν;
Στον «Ταρτούφο» έχω τον ρόλο της Ντορίν που δηλώνει πως «Χώνει τη μύτη της παντού και αυτή είναι η δουλειά της!». Είναι η υπηρέτρια του σπιτιού του Οργκόν και έχει ένα πνεύμα σπιρτόζικο και προχωρημένο για την εποχή της. Ανακατεύεται στα πάντα, είναι τα μάτια και τα αυτιά του σπιτιού και σκαρφίζεται λύσεις σε κάθε πρόβλημα. Λέει την γνώμη της ευθαρσώς αλλά ταυτόχρονα ξέρει να ελίσσεται για να μη βρίσκει τον μπελά της.
Στην παράστασή μας κρύβεται, τραγουδάει – και είμαι πολύ χαρούμενη για αυτό!-, «ξεσκονίζει», ειρωνεύεται. Αγαπάει πολύ την οικογένεια και νιώθει μέρος της. Είναι ένας ρόλος απολαυστικότατος που τον ευχαριστιέμαι κάθε φορά που τον συναντώ. Με αναζωογονεί το κέφι της, η αμεσότητά της και η τόλμη της. Αυτό δεν σημαίνει όμως πως δεν δυσκολεύομαι να τον προσεγγίσω. Η ακροβασία της ανάμεσα σε έναν τυπικό «κωμικό» ρόλο και σε έναν τρισδιάστατο χαρακτήρα με ταχύτατες εναλλαγές συναισθημάτων, είναι πρόκληση. Όπως και το γεγονός πως είναι ένας ρόλος αρκετά «τραχύς» και με ειδικό βάρος στο σώμα στη φωνή που μου δίνει την ευκαιρία να εργαστώ πάνω σε ποικίλες ποιότητες εξελίσσοντας τα υποκριτικά μου εργαλεία.
-Πιστεύεις ότι το θέατρο είναι ομαδικό σπορ;
Μα φυσικά! Πώς θα γινόταν αλλιώς; Το θέατρο είναι μία από κοινού δημιουργία και εμπειρία. Ή τουλάχιστον έτσι το αντιλαμβάνομαι εγώ. Και νιώθω πολύ χαρούμενη και τυχερή που για τρίτη χρονιά, είμαι μέρος μίας πολύ όμορφης ομάδας ανθρώπων. Αυτό δεν θα μπορούσε βέβαια να συμβεί χωρίς την καθοδήγηση και το όραμα της σκηνοθέτιδός μας, Ελένης Βλάχου. Ο «Ταρτούφος» είναι η δεύτερη συνεργασία μας και νιώθω αληθινά ευγνώμων για αυτό. Από την πρώτη ημέρα των συναντήσεών μας μπαίνουμε στον κόσμο του έργου σιγά σιγά και παράλληλα χτίζεται η σωματική και πνευματική εμπιστοσύνη της ομάδας. Εργαζόμαστε μεθοδικά, με πολύ συγκεκριμένες οδηγίες στους αυτοσχεδιασμούς και στα ποικίλα παιχνίδια που κάνουμε, μέσα σε μια ατμόσφαιρα ανοιχτότητας, χαράς, εμπιστοσύνης και αλληλοσεβασμού. Η εγρήγορση και η κοινή ανάσα της ομάδας είναι αυτά που επιζητούμε και που χρειάζεται να φροντίζουμε κάθε στιγμή. Είναι πράγματα που μόνο με πίστη και υπομονή τα προσεγγίζει κάποιος. Η Ελένη μας εμπνέει κάθε φορά την δική της αγάπη για ό,τι δημιουργούμε και την πίστη στην ομάδα αλλά και στον καθένα ξεχωριστά και αυτό είναι ένα ανεκτίμητο δώρο που κρατώ βαθιά στην καρδιά μου. Οπότε από εμένα είναι ένα μεγάλο ναι! Το θέατρο είναι ομαδική δουλειά!
-Πώς βλέπεις το κίνημα Me too; Πιστεύεις έχει αλλάξει κάτι;
Μόνο ευγνωμοσύνη θα μπορούσα να νιώσω για όλες και όλους που με περισσή τόλμη μίλησαν ανοιχτά, κατήγγειλαν και τοποθετήθηκαν για προσωπικές τους τραυματικές εμπειρίες. Φυσικά και έχουν αλλάξει πολλά σε πολλά επίπεδα. Προσωπικά χαίρομαι που έχω ανατρέξει σε παλιότερες εμπειρίες δικές μου αλλά και φίλων και γνωστών μου βλέποντάς τες πια από μία άλλη σκοπιά και μετατοπίζοντας την τωρινή μου αντίδραση και συμπεριφορά σε αντίστοιχες καταστάσεις. Αντιλαμβάνομαι πως καλλιεργείται σιγά σιγά ένα συλλογικό αίσθημα και δεν περνάνε συμπεριφορές και καταστάσεις αψήφηστα, δεν θεωρείται τίποτα «δεδομένο». Και για να το πάω και λίγο παραπέρα, χαίρομαι που έχει ανοίξει ένας διάλογος που βάζει ως επίκεντρο την ψυχική μας υγεία. Είναι ένα εν εξελίξει κίνημα που έχει να μας προσφέρει πολλά ακόμη, έχουμε δρόμο και αγώνα μπροστά μας.
-Πως είναι η επαφή µε τα παιδιά, τι ουσιαστικό πιστεύεις ότι µπορεί να τους προσφέρει το θέατρο;
Η επαφή με τα παιδιά είναι πάντα…απρόβλεπτη και με περισσή ζωντάνια! και αυτό είναι το στοιχείο που κάνει τόσο μοναδικό αυτό το κοινό. Πάνω στην σκηνή αφουγκραζόμαστε σε κάθε παράσταση έναν διαφορετικό παλμό που μας κρατά σε δημιουργική εγρήγορση. Η εμπειρία μιας θεατρικής παράστασης είναι θεωρώ κομβική τόσο για ένα παιδί, όσο και για έναν ενήλικα. Του δίνεται η δυνατότητα να συνυπάρξει μέσα σε έναν χώρο με πολλούς άλλους, να συναισθανθεί μαζί τους, να μοιραστεί συναισθήματα και να γίνει κοινωνός μιας ιστορίας που φτιάχνεται ζωντανά, εκείνη τη στιγμή, μπροστά στα μάτια του. Είναι μαγικό! Θεωρώ πως είναι δώρο για την ψυχή και το σώμα. Και ειδικά με την κατάλληλη προετοιμασία πριν την θέαση αλλά και με ενασχόληση έπειτα, μία παραστασιακή εμπειρία που συμβαίνει συνειδητά, μετατρέπεται σε εμπειρία με βαθιά πολιτικό και κοινωνικό ρόλο. Όλοι άλλωστε έχουμε ανάγκη από μοίρασμα, επαφή με την καλλιτεχνική μας πλευρά και παιχνίδι.
-Μίλησέ µας για τον εαυτό σου.
Είμαι η Χαρά και μεγάλωσα στην Αθήνα, σε μια οικογένεια που παρόλη την πολυκοσμία της (2 ενήλικες, 4 παιδιά και – ενίοτε – ένας παππούς) πάντα επιδίωκα προσωπικό χώρο και χρόνο. Περνούσα πολλές ώρες κάθε μέρα με παιχνίδια ρόλων, ζωγραφική, προσπάθεια ακροβατικών και τραγούδι μέσα σε ένα δωμάτιο αλαλούμ. Κάπως έτσι τώρα που το σκέφτομαι είναι και η καθημερινότητά μου, χαχα! Άλλαξα κάμποσες γειτονιές και σχολεία αλλά και αρκετά νηπιαγωγεία μιας και ακολουθούσα την μητέρα μου που ήταν νηπιαγωγός. Αργότερα όταν πήγα δημοτικό την βοηθούσα στις γιορτές και έβγαζα τους λόγους που εκείνη ντρεπόταν να λέει. Ήμουν πολύ καλή μαθήτρια – με αριστεία και απ’όλα- με έφεση στα θετικά μαθήματα και κυρίως στη Φυσική (ίσως λόγω επαγγέλματος του πατέρα μου;). Παρόλαυτα επέλεξα να περάσω στο Παιδαγωγικό στην Αθήνα όπου άνοιξε για εμένα ο χώρος των ανθρωπιστικών επιστημών. Ως φοιτήτρια πέρασα το τελευταίο εξάμηνο των σπουδών μου με το πρόγραμμα Erasmus στην Μαδρίτη της Ισπανίας. Έχω κάνει μπαλέτο, τραγούδι, ακροβατικά σε ζευγάρια, ρόλερς, μιλάω αγγλικά, γαλλικά και ισπανικά και παίζω γιουκαλίλι. Δεν πίστεψα ποτέ πως κάτι είναι ακατόρθωτο και νιώθω πως μεγαλώνοντας, όλο και περισσότερο βρίσκω τον δικό μου τρόπο να ακολουθώ την καρδιά μου και όλα αυτά που αγαπώ.
-Αλήθεια, πώς επέλεξες να γίνεις ηθοποιός;
Υπήρχε πάντα μέσα μου ένα γαργάλημα. Απλά χρειάστηκε ο απαραίτητος χρόνος, οι φίλες μου που με παραδειγμάτισαν και περισσή αυτοπεποίθηση και πίστη στον εαυτό μου για να αναδυθεί αυτό το γαργάλημα στην επιφάνεια και να γίνει πράξη. Μου έδινε πάντα χαρά να μοιράζομαι μπροστά σε κοινό μια ιστορία, ένα τραγούδι, κάτι. Ταυτόχρονα όμως ντρεπόμουν και πάρα πολύ, αλλά ταυτόχρονα πάλι, είχα την ανάγκη να βρίσκομαι εκεί, στην σκηνή. Να μοιράζομαι, να επικοινωνώ, να ανοίγομαι. Και πέρα από το παραστασιακό κομμάτι, αντιλαμβάνομαι πως επειδή είμαι ένας χαρακτήρας με αυτοπειθαρχία που μου αρέσει να εργάζομαι και να εξελίσσομαι, με ιντριγκάρει εξίσου και το κομμάτι της προσωπικής πρακτικής του ηθοποιού και της διαδικασίας της αναζήτησης και των προβών. Με λίγα λόγια μου αρέσει όλο το πακέτο αυτού του επαγγέλματος. Με γεμίζει και με καλλιεργεί, με κάνει να ανθίζω και να χαίρομαι την κάθε μου ημέρα. Για διάφορους λοιπόν τρελούς αλλά και προσωπικούς λόγους, αποφάσισα να φύγω από την Ελλάδα κλείνοντας έναν κύκλο, και να ανοίξω έναν καινούριο, οραματιζόμενη την νέα μου εαυτή στις Βρυξέλλες και την σχολή “Ecole Internationale de Theatre Lassaad”. Την δραματική αυτή σχολή έχει ιδρύσει ο Lassaad Saidi, ο οποίος έπειτα από αρκετά χρόνια κοινής θεατρικής πορείας με τον Jacques Lecoq στο Παρίσι, συνέχισε την μέθοδο και το όραμά του, ανοίγοντας αυτή τη σχολή στις Βρυξέλλες. Εκεί λοιπόν ξεκίνησε το πιο προσωπικό μου ταξίδι στον κόσμο του θεάτρου, κάπου ανάμεσα σε μία ολοκαίνουρια πόλη, με μπερδεμένα γαλλικά, ανθρώπους από όλο τον κόσμο και εμπνευσμένους δασκάλους που με πολύ απαιτητικό και μεθοδευμένο τρόπο εργασίας, μας έκαναν να γνωρίσουμε τόσο ατομικά όσο και ομαδικά τους δημιουργούς-ηθοποιούς εαυτούς μας. Ήταν δύο χρόνια απίστευτων δοκιμών που διαρκώς ακροβατούσαν στα όρια των… ορίων μας. Την πρώτη μέρα που άνοιξα την τεράστια, βαριά, ξύλινη πόρτα της σχολής μου, ήξερα πως τίποτα δεν θα είναι ίδιο πια!
-Ποιο ρόλο θα ήθελες οπωσδήποτε να παίξεις και γιατί;
Είμαι – και ήμουν – σε μία φάση που έχω απίστευτη λαχτάρα να δημιουργώ. Μπορεί να μην μπορώ να επιλέξω έναν ρόλο λοιπόν, αλλά αυτό που σίγουρα επιλέγω είναι οι καλοί και εμπνευσμένοι συνεργάτες, που εργάζονται με πίστη και σεβασμό, σε καλές συνθήκες εργασίας, και επιδιώκουν το καλύτερο για τους καλλιτέχνες εαυτούς τους και την κοινή μας δημιουργία. Όμως τώρα που τα γράφω αντιλαμβάνομαι πως έχω και τρεις λίγο πιο συγκεκριμένες επιθυμίες. Θα ήθελα λοιπόν: (1) να βρεθώ σε έναν θίασο που θα ανεβάσει έργο της αρχαίας ελληνικής δραματουργίας στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, (2) να παίζω σε ταινίες σε κινηματογραφικά πλατώ στην Ελλάδα και το εξωτερικό, και (3) να γνωρίσω το σύμπαν του Τσέχωφ καθώς είναι από τους συγγραφείς που δεν έχω ασχοληθεί και με ιντριγκάρει πολύ.
-Μελλοντικά σχέδια;
Τα μελλοντικά θεατρικά μου σχέδια λένε πως στις 3 Δεκεμβρίου έχουμε πρεμιέρα. Ανεβαίνει για τρίτη (!) χρονιά η αγαπημένη μας παράσταση «Ερωτόκριτος» του Βιτσέντζου Κορνάρου. Η διασκευή και η σκηνοθεσία είναι της Ελένης Βλάχου και θα μας βρείτε πάλι στην Παιδική – Εφηβική σκηνή του Θεάτρου Τζένη Καρέζη, κάθε Σάββατο στις 15:00.
Του Γιάννη Αντωνίου 18-11-2022
Επιμέλεια άρθρου: Δημήτρης Κοτσίφης