Εδώ και 50 μέρες συνειδητά αποφάσισα να διαβάσω, να ακούσω, να δω, όλα αυτά που γράψατε, είπατε, ανεβάσατε, χωρίς να πάρω όμως καμία θέση. Με κάποια συγκινήθηκα, με κάποια γέλασα, με άλλα θύμωσα. Με πολλά συμφώνησα. Και με κάποια διαφώνησα. Πάντα πίστευα όμως, ότι αν δεν έχεις κάτι ουσιαστικό να πεις, καλύτερα να σωπαίνεις. Όμως για άλλη μια φορά διαπίστωσα ότι οι καιροί μας δε σηκώνουν τις σιωπές. Τις παίρνουν για αδυναμία. Αν δε μιλήσεις για κάποια κατάσταση είναι σα να την αποδέχεσαι, να συμφωνείς μαζί της, διαφορετικά πρέπει να αντιδράσεις, να πάρεις θέση, να ξεβολευτείς.
Κι ερχόμαστε στο σήμερα. Δε μπορώ να δεχτώ ότι οι καλλιτέχνες για άλλη μια φορά είναι «αόρατοι». Αντίθετα σήμερα κι αν δεν χρειάζονται στήριξη. Χρειάζονται συγκεκριμένα μέτρα. Από την Κυβέρνηση. Περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Και για να μην παρεξηρηθώ οι καλλιτέχνες δεν είναι επαίτες. Ζητάνε τα αυτονόητα, τα απαραίτητα για να επιβιώσουν. Για να μπορέσουν να ξαναδημιουργήσουν.
Χωρίς πολιτισμό ένα σημαντικό κομμάτι της ταυτότητας μας χάνεται. Ίσως το σημαντικότερο. Η εργασία μας είναι η ζωή μας. Η αξιοπρέπειά μας. Και ο κλάδος μας, τώρα που πλήττεται περισσότερο από κάθε άλλη φορά, κακά τα ψέμματα, μόνο με κρατική μέριμνα θα επιβιωσει. Για να υπάρξει η επόμενη μέρα… Η χώρα που γέννησε τις τέχνες δεν είναι δυνατόν να εξαφανίσει τους καλλιτέχνες της.
Τα τελευταία δέκα χρόνια περάσαμε μια τεράστια οικονομική κρίση από την οποία καταφέραμε με χίλια ζόρια να επιβιώσουμε και μόλις φτιάξαν κάπως τα πράγματα «παγώνουμε» επ’ αόριστον. Δε λέω να μην τηρηθούν τα μέτρα για τον Κορονοιό. Το αντίθετο. Ευλαβικά. Για όσο χρειαστεί και για όσο είναι απαραίτητα για την προστασία και των εργαζομένων αλλά και του κοινού. Αλλά δεν πρέπει να εξαθλιωθούμε.
Η ουσία όμως, είναι μία. Πρέπει να βρεθεί μια λύση για να τα καταφέρουμε. Όλοι μας. Δεν θέλω να προτείνω κάτι, πέρα από το να σκεφτούμε με σύνεση. Και ψυχραιμία…
Χρειάζεται όμως, οργάνωση, υπομονή και ουσιαστική αλληλεγγύη. Και δυναμική αντίδραση αν θέλουμε να ακουστούν οι φωνές μας. Πέρα από κόμματα, παρέες, κλπ. Δεν είναι καιρός για διχασμούς, πικρίες και συγκρούσεις. Αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την κατάσταση πρέπει να είμαστε όλοι ενωμένοι. Κι είμαι σίγουρος ότι στο πλάι μας θα είναι κι όλοι αυτοί οι δεκάδες θεατές, ακροατές και αναγνώστες μας που ήταν δίπλα μας όλα αυτά τα χρόνια. Καλό μήνα και καλή δύναμη σε όλους!!!
– παραθέτω ένα απόσπασμα από το γράμμα του Εουτζένιο Μπάρμπα, που έγραψε ως απάντηση στον φίλο του Gregorio Amicuzi του θεάτρου Residui στην Μαδρίτη…
Holstebro, 27 Απριλίου 2020
Αγαπητέ Gregorio,
αυτή την στιγμή, δεν έχω κάποιο μήνυμα να στείλω και δεν μπορώ να βρω λόγια για να δώσω κουράγιο. Αναρωτιέμαι αν είναι υγιές ή όχι για το θέατρο το γεγονός ότι η πανδημία θα αραιώσει τα φυτά που δεν θα μπορέσουν να επιζήσουν. Δεν πρέπει να ξεχνάμε την ιστορία των ηθοποιών με τον πεισματάρικο αγώνα τους ενάντια στην προκατάληψη, στην εξουσία, στον χλευασμό, στην πανώλη αλλά πάνω απ’ όλα ενάντια στην φτώχεια.
Στην Ευρώπη, τα τελευταία εβδομήντα χρόνια χωρίς πόλεμο, έχουν δημιουργηθεί περίεργες συνήθειες. Υπήρχε μια εποχή, που μέσα από την καθαρή απραξία και τους πολιτικούς συμβιβασμούς, το επίσημο ή το καλλιτεχνικά αναγνωρισμένο θέατρο είχε αποδεχτεί βραβεία και επιχορηγήσεις. Αλλά εσύ κι εγώ ανήκουμε στην κουλτούρα του Τρίτου Θεάτρου, των θεατρικών ομάδων, των ορφανών, που ψάχνουν απογόνους, των απόκληρων με φυτεμένες ρίζες στους ουρανούς. Δεν έχουμε τίποτα κοινό με τις κατηγορίες και τις πραγματικότητες των επίσημων ή πειραματικών θεάτρων. Έχουμε συνηθίσει σε ξεκινήματα, να προσποιούμαστε ευγνωμοσύνη για τα ψίχουλα που λαμβάνουμε και να πιστεύουμε ότι είμαστε σημαντικοί στους άλλους. Και ακόμα γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η μόνη πραγματική δύναμη του θεάτρου είναι η άγρια ανάγκη εκείνων που το κάνουν και το πείσμα τους να μην αφήσουν τους εαυτούς τους να εξημερωθούν.
Έχω μόνο μία απόλυτη βεβαιότητα: το μέλλον του θεάτρου δεν είναι η τεχνολογία, αλλά η συνάντηση δύο ατόμων, πληγωμένων, μοναχικών, επαναστατών. Ο εναγκαλισμός μιας ενεργούς ενέργειας και μιας δεκτικής ενέργειας. Κανείς δεν μας ανάγκασε να επιλέξουμε το θέατρο. Εμείς που καθοδηγούμαστε από αυτήν την ανάγκη πρέπει να σηκώσουμε τα μανίκια μας και να σκάψουμε τον κήπο που δε μπορεί να μας τον πάρει κανείς.
Μια ζεστή αγκαλιά και καλή δουλειά
Eugenio
(Μετάφραση: Αντώνης Διαμαντής)