Συγγραφέας: Σοφία Βόϊκου
Σειρά: Ελληνική Λογοτεχνία
Πρώτη Έκδοση: Μάρτιος 2016, 20.000 αντίτυπα
ISBN: 978-618-01-1428-7
ISBN Ebook: 978-618-01-1429-4
Τιμή: 17,70€
Τιμή e-book: 13,99€
Σελίδες: 520
Η Σαλονίκη, η πόλη των τριών θεών, των χριστιανών, των μουσουλμάνων και των Εβραίων, προσπαθεί να βρει την ταυτότητά της στην αυγή του εικοστού αιώνα.
Αύγουστος 1917. Η πόλη καίγεται συθέμελα. Ο πλούσιος Μεχμέτ εφέντης σώζει τη ζωή μιας χριστιανής, της Σοφίας. Την ερωτεύεται παράφορα, παντρεύεται όμως μια άλλη γυναίκα.
Η Ζοζεφίν και το πολυτελές πορνείο της γίνονται μάρτυρες μιας μάζωξης λαών από όλα τα μέρη του κόσμου που θα κληθούν να χύσουν το αίμα τους σε έναν καταστροφικό πόλεμο.
Η Εσρά, μια τσιγγάνα που η γέννησή της χάνεται στον χρόνο, κινείται αθόρυβα και υπογείως στην πόλη και παρεμβαίνει στις ανθρώπινες ζωές.Μια επιστολή, πολλά χρόνια αργότερα, φέρνει στο φως επτασφράγιστα μυστικά που σημάδεψαν τη μοίρα όλων αυτών που κάποτε σεργιάνισαν στους δρόμους της Θεσσαλονίκης.
Ο βαρδάρης, ο αέναος τοπικός άνεμος, μας παρασέρνει στη δίνη της ιστορίας μιας πόλης σαγηνευτικής και φέρνει μαζί του ψιθύρους ξεχασμένους.
________________________________________
Η ΣΟΦΙΑ ΒΟΪΚΟΥ γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε γαλλική φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Sophia Antipolis της Νίκαιας, στη Γαλλία, στον τομέα της Επικοινωνίας και του Πολιτισμού των χωρών της Μεσογείου. Σπούδασε επίσης Ιστορία της Τέχνης στην École du Louvre στη Γαλλία. Έχει διδάξει Θεωρία της Επικοινωνίας και Ιστορία της Τέχνης στην ιδιωτική εκπαίδευση, ενώ για χρόνια διατηρούσε μόνιμη στήλη για τα εικαστικά δρώμενα σε διάφορα πολιτιστικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης. Έχει ασχοληθεί με τη μετάφραση βιβλίων και έχει γράψει δύο παραμύθια για παιδιά, ενώ από το 1997 δραστηριοποιείται επαγγελματικά στο χώρο της διαφήμισης και επικοινωνίας. Έχοντας περάσει από τη θέση της κειμενογράφου και καταλήγοντας διευθύντρια δημιουργικού, πολλές διαφημιστικές καμπάνιες φέρουν την υπογραφή της. Μιλάει αγγλικά, γαλλικά και ισπανικά. Είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά. Από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά της ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΣΗΜΑΔΙ, ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΦΩΤΙΑΣ, ΠΙΚΡΟ ΓΛΥΚΟ ΛΕΜΟΝΙ, ΣΤΗ ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ και ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΤΗΣ ΚΑΤΑΙΓΙΔΑΣ.
Νέο βιβλίο, «Ψίθυροι του Βαρδάρη» ποιο είναι το περιεχόμενο του βιβλίου σας και τι μηνύματα θέλετε να περάσετε μέσα από αυτό;
Στο βιβλίο μου ξετυλίγεται όλη η σύγχρονη ιστορία της Θεσσαλονίκης από την απελευθέρωση της το 1912 μέχρι τον ξεριζωμό των Εβραίων κατοίκων της από τους ναζί, το 1943. Στο ενδιάμεσο παρουσιάζονται όλα τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα που συντάραξαν όχι μόνο την πόλη αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα, όπως η δολοφονία του βασιλιά Γεώργιου, οι 260.000 στρατιώτες που στρατοπέδευσαν στην πόλη το 1916, η μεγάλη πυρκαγιά που έκαψε όλο το ιστορικό κέντρο, η έλευση των προσφύγων και πολλά άλλα. Υπάρχουν επίσης ορισμένες ‘πινελιές’ της σύγχρονης Θεσσαλονίκης. Θέλω να τονίσω σ’αυτό το σημείο πως αν και το βιβλίο έχει έντονο το ιστορικό υπόβαθρο, παραμένει ένα πολυπρόσωπο μυθιστόρημα που κρύβει μέσα του έρωτες, προδοσίες, φιλίες, ανθρώπινες σχέσεις.
Αποφεύγω να περνάω συνειδητά μηνύματα στα βιβλία μου γιατί ως άνθρωπος δεν μου αρέσουν ούτε οι συμβουλές ούτε ο διδακτισμός. Πιστεύω ακράδαντα πως ο άνθρωπος περνάει συνέχεια από συνεχή διαδικασία μάθησης, όπου ο καλύτερος δάσκαλος είναι η προσωπική εμπειρία. Ωστόσο, ένα μήνυμα που βγαίνει σχεδόν σε όλα τα βιβλία μου, είναι ο σεβασμός στη διαφορετικότητα του άλλου και η πίστη πως εάν το θελήσουμε, μπορούμε να ζήσουμε όλοι μαζί αρμονικά ανεξαρτήτως θρησκείας, φυλής ή ιδεολογίας. Μου αρέσουν οι πολυσυλλεκτικές και πολυπολιτισμικές κοινωνίες που βασίζονται στον αμοιβαίο σεβασμό των μελών τους.
Ήδη από τις πρώτες μέρες κυκλοφορίας, έχει γίνει best seller. Πώς νιώθετε για αυτό;
Όπως είναι φυσικό, αισθάνομαι ιδιαίτερα χαρούμενη που αγαπήθηκε από το κοινό ήδη από τις πρώτες ημέρες της κυκλοφορίας του. Είναι πολύ ωραίο το συναίσθημα πως αυτό που έγραψες μετά από τόση έρευνα και με τόση αγάπη, αγγίζει τις καρδιές ορισμένων ανθρώπων. Δεν παύει όμως να είναι και μία μεγάλη ευθύνη γιατί πολλές φορές οι αναγνώστες ζητάνε στη συνέχεια να κάνεις πάντα τις ίδιες επιτυχίες ή να ακολουθείς το ίδιο μοτίβο στα μυθιστορήματά σου και αυτό, ορισμένες φορές είναι και κουραστικό και καταπιεστικό.
Θα κάνατε ποτέ αστυνομικό μυθιστόρημα;
Αν και διαβάζω πολλά αστυνομικά μυθιστορήματα, δεν έχω σκεφτεί ποτέ μέχρι στιγμής να γράψω κι εγώ ένα. Ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα που θα κρατήσει την αγωνία του αναγνώστη μέχρι την τελευταία σελίδα, με καλά ψυχογραφημένο προφίλ του δολοφόνου είναι πολύ δύσκολη υπόθεση. Επειδή όμως έχω μάθει στη ζωή μου ‘ποτέ μην λέω ποτέ’, ποτέ δεν ξέρεις. Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον. Πάντως αυτή τη στιγμή, δεν το σκέφτομαι.
Στο νέο σας βιβλίο, βλέπουμε σπάνιο φωτογραφικό υλικό από την Θεσσαλονίκη του 1912 και μετέπειτα. Σας βοήθησε κάποιος για αυτό το υλικό που βρήκατε;
Το φωτογραφικό υλικό προέρχεται από την ιδιωτική συλλογή της κυρίας Μαλλιαράκη Κρυσταλλίας και ειλικρινά την ευχαριστώ πάρα πολύ που μου έδωσε το “ελεύθερο” να σεργιανίσω στην πλούσια και σπάνια συλλογή της και να χρησιμοποιήσω ορισμένες από τις φωτογραφίες αυτές και μέσα στο βιβλίο μου.
Ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο αντλεί και κάποια σημαντικά ιστορικά γεγονότα, ορόσημα θα λέγαμε από τους σταθμούς της ελληνικής ιστορίας . Πώς και επιλέξατε αυτή την δομή και την πλοκή του έργου;
Αν και είμαι ‘γέννημα – θρέμμα’ Θεσσαλονικιά και συνεχίζω να ζω και να εργάζομαι στη Θεσσαλονίκη, μέχρι τώρα δεν είχα αισθανθεί την ανάγκη να γράψω κάτι για την πόλη μου. Μετά όμως από ένα τυχαίο γεγονός όπου το Δημόσιο διεκδικούσε πολλές ιδιοκτησίες στην ανατολική Θεσσαλονίκη γιατί ήταν χτισμένες πάνω στο ρέμα του Μπουγιούκ Ντερέ, ξεκίνησε η ενασχόλησή μου με το συγκεκριμένο θέμα (Να σημειώσω ότι το συγκεκριμένο ρέμα είναι μπαζωμένο από την εποχή της Τουρκοκρατίας ακόμα). Πάνω σ’αυτό το πλαίσιο, το θεώρησα ένα προσωπικό χρέος που είχα απέναντι προς τη γενέτειρα πόλη μου. Τώρα όσον αφορά τη μυθοπλασία, υπάρχει ένα παιχνίδι με το χρόνο και την ιστορία της γιαγιάς – Σοφίας όπως παρουσιάζεται μέσα από τη σύγχρονη σχέση της με τη συνονόματη εγγονή της, τη σημερινή Σοφία.
Μπορούμε να καταλάβουμε εμφανώς ότι τρέφετε μια ιδιαίτερη αδυναμία για την Θεσσαλονίκη, καθώς οι περιγραφές σας και ο τόπος εξέλιξης των γεγονότων επηρεάζει και τους ήρωες. Αποτελεί πηγή έμπνευσης η Θεσσαλονίκη;
Είναι φυσικό να έχω μια ιδιαίτερη αδυναμία στη Θεσσαλονίκη, αφού όπως ανέφερα είμαι γέννημα – θρέμμα αυτής της πόλης, όλες μου οι παιδικές και εφηβικές μνήμες έχουν άμεση σχέση μαζί της. Ωστόσο, κανένα από τα προηγούμενα πέντε βιβλία μου δεν διαδραματιζόταν στη Θεσσαλονίκη. Γράφω για να ταξιδεύω και να δραπετεύω και μέχρι τότε πίστευα πως δεν μπορείς να δραπετεύσεις γράφοντας για μια πόλη μέσα στην οποία κινείσαι καθημερινά. Ωστόσο, φαίνεται πως έκανα λάθος. Το ταξίδι μου στο χρόνο στους δρόμους και τις γειτονιές της παλιάς Σελανίκ, μιας Θεσσαλονίκης που δεν υπάρχει πια, ήταν μαγευτικό. Έχει αλλάξει πλέον η ματιά μου καθώς περπατώ στους δρόμους της. Πηγαίνω το πρωί στη δουλειά, περνάω μπροστά από τα εναπομείναντα νεοκλασικά κτίρια της Βασιλίσσης Όλγας και μονολογώ: “Να εδώ, η Αναστασία γνώρισε τον Τζαννέτο πάνω από το προσκέφαλο του νεκρού βασιλιά”, “Εδώ έπινε το τσάι του ο Ιμπραήμ παρέα με τον Μεχμέτ Εφέντη”, “Εδώ βρισκόταν το πορνείο της Ζοζεφίν…”. Είναι συναρπαστικό όλο αυτό και συνάμα και ολίγον παρανοϊκό. Ωστόσο, δεν ξέρω αν η Θεσσαλονίκη θα αποτελέσει πηγή έμπνευσης για κάποιο άλλο βιβλίο στο μέλλον.
Νιώθετε έμπρακτα την αγάπη του κόσμου;
Ναι. Ο κόσμος έχει αγκαλιάσει από την πρώτη στιγμή και το έργο μου κι εμένα την ίδια, παρά το γεγονός πως είμαι ιδιαίτερα κλειστό άτομο και όχι ιδιαίτερα κοινωνική. Του οφείλω ένα μεγάλο ‘ευχαριστώ’ που με βοηθάει να ‘ανοίγομαι’.
Το βιβλίο σας αποτελεί διαχρονικό ειδικά με την σημερινή κατάσταση στην χώρα μας. Τι ευελπιστείτε για το μέλλον της χώρας μας;
Το μέλλον της χώρας μας, αυτή τη στιγμή, δυστυχώς δεν φαντάζει και ιδιαίτερα ευοίωνο. Ένα μεγάλο μέρος της νέας γενιάς, της γενιάς που θα έπρεπε να διαμορφώνει το μέλλον της Ελλάδας, βρίσκεται στο εξωτερικό. Δεν βλέπω κάποιο οργανωμένο σχέδιο για την ανάπτυξη και την έξοδο της χώρας από την κρίση, που δεν είναι μόνο κρίση οικονομική αλλά και κρίση αξιών. Ευελπιστώ να αλλάξουμε πρώτα εμείς οι ίδιοι για να μπορέσουμε να αλλάξουμε και το μέλλον της χώρας. Γιατί η αλλαγή ξεκινάει πρώτα από τον εαυτό μας. Πώς να αλλάξουμε τη νοοτροπία μιας χώρας εάν δεν αλλάξουμε πρώτα τη δική μας νοοτροπία;
Υπάρχουν κάποια μελλοντικά σας σχέδια;
Ο παππούς μου έλεγε “όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ο Θεός τα βλέπει και γελά”. Αποφεύγω να κάνω σχέδια και δη μεγαλόπνοα. Προτιμώ να ζω το παρόν και να παίρνω τη ζωή όπως έρχεται, με τα ωραία της και τα άσχημά της.
Το λεξιλόγιο σας στο βιβλίο, η αναπαράσταση τοπίου και διαφόρων σκηνών μας δίνει την ιδέα σαν να το ζείτε τώρα. Πόσο σας επηρέασε αυτή η ιστορία και πόσο βασιστήκατε και το πιστέψατε ότι θα αγαπηθεί από τον κόσμο;
Όταν γράφω, το έχω αυτό το ‘κουσούρι’. Μπαίνω μέσα στην ιστορία και ζω τις ζωές όλων των ηρώων. Στους “Ψίθυρους του βαρδάρη”, έκλαιγα όταν η Ζοζεφίν έχανε τον Ζαν – Πιερ, θύμωνα με την Αναστασία όταν δεν άκουσε την παράκληση της Σοφίας, ζούσα σ’έναν άλλον μεταφυσικό κόσμο όταν γινόμουν Εσρά και κυκλοφορούσα κάτω από την πόλη. Κάποιες σκηνές ήταν τόσο έντονα συγκινησιακά φορτισμένες που επηρέαζαν και την καθημερινότητα μου. Ακόμα και σήμερα εάν ξαναδιαβάσω το σημείο που πεθαίνει η γιαγιά – Σοφία, θα κλάψω και θα κλειστώ για μια – δυο μέρες στον εαυτό μου.
Για να απαντήσω και στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης, ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος πως αυτό που γράφεις θα αρέσει στον κόσμο. Το μόνο που μπορώ να πω είναι πως το έγραψα μετά από ενδελεχή και εμπεριστατωμένη έρευνα, με πολλή αγάπη και σεβασμό προς όποιον το διαβάσει.
«Η Σαλονίκη, η πόλη των τριών θεών, των χριστιανών, των μουσουλμάνων και των Εβραίων» όπως χαρακτηριστικά περιγράφετε στο θέμα του βιβλίο σας . Πιστεύετε ότι υπάρχει ελευθερία της θρησκείας παρά το πέρασμα των χρόνων ή πάντα θα υπάρχει ο φανατισμός και διάφορες έριδες απέναντι στις διαφορετικές θρησκείες σε παγκόσμιο επίπεδο;
Η ιστορία έχει δείξει πως υπάρχουν περίοδοι όπου οι άνθρωποι ζούσαν αρμονικά παρά τη διαφορετική θρησκεία στην οποία πίστευαν. Δυστυχώς όμως, για πολλούς λόγους οι εκάστοτε ταγοί της πολιτικής και θρησκευτικής εξουσίας υποδαυλίζουν τις έριδες και τα μίση. Είναι πολύ εύκολο να στοχοποιήσεις τον άλλον και να αποπροσανατολίσεις από τα δικά σου προβλήματα και τις δικές σου ευθύνες. Το στοίχημα αυτή τη στιγμή είναι μεγάλο, για να διαμορφωθούν κοινότητες που εμπνέουν τον αλληλοσεβασμό και την ανοχή στη διαφορετικότητα. Δυστυχώς όμως, είμαι απαισιόδοξη σ’αυτό τον τομέα. Δεν πιστεύω πως θα το κερδίσουμε το στοίχημα.
Ένα μήνυμα προς τους αναγνώστες μας.
Αν και δεν μου αρέσουν οι συμβουλές, θα δώσω μία συμβουλή: “Να αναλαμβάνετε την ευθύνη του εαυτού σας. Μην περιμένετε από τους άλλους να πράξουν και να αποφασίσουν για εσάς. Και κυρίως να ακολουθείτε τα δικά σας όνειρα και όχι τα όνειρα των άλλων. Η ζωή είναι μία και είναι δική σας”. Μάλλον πολλές συμβουλές έδωσα…
Περισσότερες πληροφορίες για τις εκδόσεις Ψυχογιός και περισσότερα βιβλία μπορείτε να βρείτε εδώ: http://www.psichogios.gr/site/
Της Αλεξίας Βλάρα, 12/4/2016