Οι Νεκρές Ψυχές, ένα από τα κορυφαία έργα του Νικολάι Γκόγκολ, παρουσιάζονται για πρώτη φορά σε θεατρική απόδοση και σκηνοθεσία από τη Σοφία Καραγιάννη και την ομάδα GAFF. Ο Γκόγκολ με το μυθιστόρημα αυτό παραδίδει ένα ευφυές σατιρικό έργο, που βασίζεται σε μία μοναδική σε σύλληψη ιδέα: Ο Πάβελ Ιβάνοβιτς, ένας φιλόδοξος κι αδίστακτος τυχοδιώκτης, πηγαίνει από πόλη σε πόλη, για να εξαγοράσει σε εξευτελιστική τιμή τους δουλοπάροικους που έχουν πεθάνει στη δεκαετία που μεσολαβεί ανάμεσα σε δύο απογραφές, δηλαδή τις νεκρές ψυχές, που οι αφέντες τους εξακολουθούν να πληρώνουν γι’ αυτούς κεφαλικό φόρο. Σκοπός του είναι να χρησιμοποιήσει τα ονόματα των νεκρών εργατών προκειμένου να αποκτήσει μια υψηλή θέση στη ρωσική κοινωνία.
Αναδεικνύεται η εικόνα μιας κοινωνίας με όλα τα κουσούρια της και εστιάζει, κυρίως, στο ηθικό και πνευματικό τέλμα της αστικής υποκρισίας. Μέσα από το ανελέητο χιούμορ και την παράλογη συμπεριφορά των γαιοκτημόνων, βγαίνει στην επιφάνεια, με τον πιο ανάγλυφο τρόπο, η αγωνία του μεγάλου αυτού Ρώσου συγγραφέα να κρατήσει τη συνείδηση του λαού του καθαρή και την ψυχή του ζωντανή. Η αγορά των νεκρών ψυχών μοιάζει λογική και οι χαρακτήρες του έργου μας γίνονται ξαφνικά οικείοι. Και εύλογα προκύπτει το ερώτημα, οι νεκρές ψυχές μήπως τελικά είναι οι ζωντανοί;
Μετά το «Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς» του Χρόνη Μίσσιου, η ομάδα GAFF καταπιάνεται με ακόμα ένα μεγάλο λογοτεχνικό έργο φέρνοντάς το στη σκηνή στο Θέατρο Θησείον, ΕΝΑ ΘΕΑΤΡΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΕΧΝΕΣ.
Σημείωμα Σκηνοθέτη
Όταν αποφασίσαμε να ανεβάσουμε τις Νεκρές Ψυχές, του Νικολάι Γκόγκολ, ήρθαμε αντιμέτωποι με ένα έργο που, αν και γραμμένο το 1842, παραμένει αφοπλιστικά επίκαιρο. Η κοινωνία που περιγράφει, γεμάτη μικροαπατεώνες, παρακμή, υποκρισία και παραλογισμό, μοιάζει ανησυχητικά γνώριμη. Ο ήρωάς του, ο Τσίτσικωφ, ένας άνδρας που εμπορεύεται νεκρούς δουλοπάροικους για να στήσει την προσωπική του ευημερία, δεν είναι παρά μια αντανάκλαση του κόσμου μας, όπου η αξία συχνά μετριέται σε αριθμούς και όχι σε ανθρώπινες ψυχές.
Οι νεκρές ψυχές, από την άλλη, δεν είναι μόνο χαρτιά σε ένα κατάστιχο. Είναι οι χαμένες φωνές που δεν ακούστηκαν ποτέ, οι αδικημένοι που έμειναν χωρίς δικαίωση, οι μνήμες που παλεύουν με τη λήθη. Τις κουβαλούμε μέσα μας, ακόμα κι αν δεν το συνειδητοποιούμε, ζουν στις κραυγές των δικών τους και στη συλλογική μας συνείδηση που απαιτεί δικαιοσύνη για τον άδικο χαμό τους. Μας στοιχειώνουν ως μια ανεπούλωτη πληγή που μας υπενθυμίζει ότι η ύβρις της εξουσίας δεν πρέπει να μείνει ατιμώρητη. Σε μια εποχή όπου η διαφθορά μεταμφιέζεται σε κανονικότητα, η δικαιοσύνη απέναντί τους δεν είναι απλώς ένα χρέος, αλλά μια αναγκαιότητα. Οφείλουμε να τις σεβαστούμε και να μη σιωπήσουμε.
Γι’ αυτό, το έργο αυτό είναι μια τολμηρή σάτιρα, ένας καθρέφτης που μας αναγκάζει να κοιτάξουμε τον εαυτό μας. Με γκροτέσκο χιούμορ και σουρεαλιστική ατμόσφαιρα, η παράστασή μας αναδεικνύει όχι μόνο τη διαχρονικότητα της κοινωνικής κριτικής του Γκόγκολ, αλλά και την αναπόφευκτη σύγκρουση του ανθρώπου με τις ίδιες του τις ευθύνες.
Σε μια εποχή όπου η απάτη και η ματαιοδοξία συνεχίζουν να βασιλεύουν, οι Νεκρές Ψυχές δεν είναι απλώς ένα κλασικό έργο, αλλά ένα αναγκαίο σχόλιο για τον κόσμο στον οποίο ζούμε.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Σκηνοθεσία: Σοφία Καραγιάννη
Ελεύθερη απόδοση – Διασκευή: Σοφία Καραγιάννη
Σύμβουλος δραματουργίας: Σβετλάνα Μαμαλούι
Σκηνικά – Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα
Πρωτότυπη μουσική: Γιώργος Χριστιανάκης
Επιμέλεια κίνησης: Μαργαρίτα Τρίκκα
Σχεδιασμός φωτισμών: Βασιλική Γώγου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Χαριτοπούλου
Μακιγιάζ: Στέλλα Χατζοπούλου
Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου
Trailer: Στέφανος Κοσμίδης
Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη
Παραγωγή: GAFF
Η παράσταση πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.
Ερμηνεία (αλφαβητικά): Ιωσήφ Ιωσηφίδης, Διονύσης Λάνης, Γιάννης Μάνθος, Χρήστος Παπαδόπουλος, Κωνσταντίνος Πασσάς
Πληροφορίες:
Θέατρο Θησείον, Ένα Θέατρο Για Τις Τέχνες
Τουρναβίτου 7, Αθήνα
Τηλ. 21 0325 5444
Από την Παρασκευή 14 Μαρτίου 2025
Ημέρες και ώρες παραστάσεων:
Τετάρτη στις 19:00
Παρασκευή και Σάββατο στις 21:00
Κυριακή στις 18:15
Τιμές εισιτηρίων
Κανονικό: 18€
Μειωμένο (Φοιτητικό, Ανέργων, ΑμεΑ, Άνω των 65 ετών): 15€
Ομαδικό (πάνω από 10 άτομα): 12€
Ατέλεια: 5€ (αγορά στο ταμείο)
Προσφορά προπώλησης (Μέχρι τις 5 Μαρτίου): 12€ –
Προπώληση εισιτηρίων:
www.more.com/gr-el/tickets/theater/nekres-psyxes
Διάρκεια: 90 λεπτά
Τετάρτη βράδυ και περπατώ μαγεμένη στα δρομάκια του Ψυρρή, ούσα ακόμη υπό την επήρεια της εξαιρετικής παράστασης που μόλις είδα.
“Νεκρές Ψυχές” του Γκόγκολ σε θεατρική διασκευή και σκηνοθεσία Σοφίας Καραγιάννη. Ένα έργο που γράφτηκε σχεδόν δυο αιώνες πριν κι όμως παραμένει τραγικά επίκαιρο.
Ένα έργο που μιλά για ψυχές.
Ένα έργο που μιλά στην ψυχή σου…
Ένα έργο όπου ο Γκόγκολ, πιάνοντας τον σφυγμό της κοινωνίας της εποχής του (και όχι μόνο!), βάζει επίτηδες τον πρωταγωνιστή του, τον Πάβελ Ιβάνοβιτς Τσίτσικωφ, να μπερδεύει την έννοια της τιμής και του τιμήματος, της αξίας και του κόστους.
Ο Πάβελ Ιβάνοβιτς παλεύει να αποκτήσει αξία και κύρος. Κι έχοντας πάντα στο μυαλό του την πατρική συμβουλή για κοινωνική καταξίωση μέσω του χρήματος και των καλών σχέσεων με υψηλά ιστάμενα πρόσωπα συλλαμβάνει ένα σατανικό σχέδιο: να αγοράσει μπιρ παρά από τους γαιοκτήμονες τις ψυχές των νεκρών εργατών τους -που στους κρατικούς καταλόγους μέχρι την απογραφή της επόμενης δεκαετίας συνεχίζουν να λογαριάζονται ως ζωντανοί και ως εκ τούτου είναι ασύμφοροι, εφόσον τους επιβαρύνουν με τον κεφαλικό φόρο-, να τις βάλει να εποικήσουν μια φθηνά αγορασμένη έκταση γης που θα αποτελέσει το δικό του τσιφλίκι κι έτσι πλέον να πετύχει τον στόχο του για κοινωνική ανέλιξη και καταξίωση.
Και καθώς παρακολουθούμε το ταξίδι του Πάβελ Ιβάνοβιτς για αγορά νεκρών ψυχών, συναντάμε ταυτόχρονα κι άλλες πολλές νεκρωμένες ψυχές. Αυτές των αρχών της πόλης (δημάρχου, αστυνομικού διευθυντή, εισαγγελέα), της πλουτοκρατίας (των παραδόπιστων και εκμεταλλευτών γαιοκτημόνων μετά των κυριών των κοσμικών κύκλων), μα και των τελευταίων τροχών της αμάξης (των υπηρετών που σκύβοντας αυτοβούλως το κεφάλι στη βία της εξουσίας ξεσπούν τον θυμό και την οργή τους στο όποιο περήφανο άλογο έχει το θάρρος να στηλώσει τα πόδια του και να σηκώσει κεφάλι).
Κι από τις ρωσικές στέπες με τις αχανείς εκτάσεις γης ξαναβρίσκομαι να περπατώ στον Κεραμεικό.
Ψυχές πολλές παρελαύνουν στο διάβα μου.
Άστεγοι και πρεζάκια.
Πρόσφυγες κι οικονομικοί μετανάστες.
Τουρίστες και κυρίες που γυρνούν από τα θέατρα.
Κι αγόρια και κορίτσια που βγαίνουν να διασκεδάσουν.
Κι αναρωτιέμαι…
Τόσες ψυχές στον δρόμο…
Ποιες είν’ νεκρές;
Ποιες ζωντανές;
Πόσες πουλούν;
Ποιες ξεπουλούν;
Ποιες αγοράζουν;
Και λίγο πιο κάτω, στην οδό Πειραιώς, απέναντι από την Τεχνόπολη, κι άλλες ψυχές.
Ψυχές πολλές, ψυχές νεκρές.
Ψυχές 57 στον αριθμό, σε σιδερένιο δέντρο κρεμασμένες.
Που κάποιοι σύγχρονοι Πάβελ Ιβάνοβιτς Τσίτσικωφ δεν αφήνουν να αναπαυτούν.
Που κάποιοι σύγχρονοι ιερόσυλοι δυο χρόνια τώρα βεβηλώνουν, βανδαλίζουν…
“Και ποιος δεν κρύβει έναν Τσίτσικωφ μέσα του;” αναρωτιέται απολογητικά ο πρωταγωνιστής στο τέλος, την ώρα που όλα έχουν πια αποκαλυφθεί κι η αλήθεια έχει λάμψει.
Και θες το φως του φεγγαριού, θες τα παιχνίδια του μυαλού μου να με έκαναν να δω χρυσά πουλιά πάνω στο δέντρο των ψυχών να λαμπυρίζουν φωτίζοντας τον αττικό ουρανό…
“Νεκρές Ψυχές”.
Μια παράσταση άρτια από κάθε άποψη.
Μια παράσταση που δεν μπορείς παρά να υποκλιθείς σε όλη αυτή τη μαγεία του θεάτρου που σου προσφέρουν απλόχερα ο Ιωσήφ Ιωσηφίδης, ο Κωνσταντίνος Πασσάς, ο Χρήστος Παπαδόπουλος, ο Γιάννης Μάνθος και ο Διονύσης Λάνης υπό τη σκηνοθετική μπαγκέτα της Σοφίας Καραγιάννη, η οποία είναι υπεύθυνη και για την εξαιρετική ελεύθερη απόδοση και θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος του Γκόγκολ.
Μια παράσταση που τα σκηνικά και τα κουστούμια, η κινησιολογία, οι φωτισμοί, η μουσική, τα πάντα βρίσκονται σε αγαστή συνεργασία προκειμένου να αποδώσουν την ατμόσφαιρα του έργου.
Εραστές του καλού και ποιοτικού θεάτρου, σπεύσατε να την δείτε!!!