Το έργο «Θρόνος-Αντίκα» βασίζεται στη νουβέλα με πλήρη τίτλο «Θρόνος-αντίκα χαρίζεται εις ρέκτην…» από τη συλλογή διηγημάτων «Μου σερβίρετε ένα βασιλόπουλο, παρακαλώ;» (γραμμένο το 1982). Σε αυτή τη νουβέλα η Λιλή Ζωγράφου χρησιμοποιώντας τον κεντρικό αφηγητή, βρίσκει την ευκαιρία να μας καθίσει στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Και πάνω από όλα, να καθίσει κατ’ αρχάς, τα μικροαστικά ήθη της Ελλάδας, τα οποία κατά την άποψή της καθόρισαν την κοινωνικοπολιτική εξέλιξη της χώρας για πάνω από 60 χρόνια σύγχρονης νεοελληνικής ιστορίας.
Ο αφηγητής, Τεό Ταδούλης, απολογείται για τη δολοφονία της γυναίκας του. Ο αναγνώστης βρίσκεται στην «αμήχανη» θέση να πρέπει ο ίδιος να επιλέξει, εάν αυτό που διαβάζει είναι ένα δικαστικό δράμα (και ενίοτε μελόδραμα), ένα ψυχολογικό ή πολιτικό θρίλερ, ή μία ηθογραφική κωμωδία, στα χνάρια των σύγχρονων Ελλήνων σατιρικών συγγραφέων. Το κείμενο βρίθει στερεοτύπων, με πρόθεση από τη συγγραφέα, την αναίρεσή τους. Με υλικά μέσα από τη μικροαστική κουλτούρα της Ελλάδας καταφέρνει να φτιάξει ένα κείμενο πρωτότυπο, ιδιαίτερα για την εποχή του.
Μία ανατομία των έγγαμων σχέσεων στις μεγαλουπόλεις της χώρας, και κυρίως της πρωτεύουσας, με στόχο την ανάδειξη του πυρήνα των πνευματικών και ηθικών αδιεξόδων της χώρας. Και η Λιλή Ζωγράφου, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, γράφει το πλέον προφητικό της κείμενο, επικοινωνώντας παράλληλα με κάποια από τα πλέον σημαντικά έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, όπως το «Τρίτο Στεφάνι» του Κ. Ταχτσή και το «Πεθαίνω σα χώρα» του Δ. Δημητριάδη.
Σημείωμα σκηνοθέτη
Το κείμενο της παράστασης διασκευάστηκε ελάχιστα, κυρίως για να εξυπηρετήσει τη σκηνική μορφή του θεατρικού μονολόγου. Η κεντρική αφηγήτρια είναι μία γυναίκα – περσόνα βγαλμένη μέσα από ένα πολιτικό καμπαρέ στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Με διάθεση σαρκαστική επωμίζεται την ερμηνεία όλων των προσώπων που παίρνουν μέρος σε αυτό το δικαστικό δράμα – θέαμα και χειρίζεται το λόγο, αλλά και τα τραγούδια της παράστασης, με έναν τέτοιο τρόπο που διαρκώς ισορροπεί μεταξύ εφιάλτη και πραγματικότητας.
Η γυναίκα αυτή, που θα μπορούσε να είναι η ίδια η συγγραφέας, ενίοτε δείχνει να υπερασπίζεται τον κεντρικό χαρακτήρα και κατηγορούμενο στην αίθουσα του «δικαστηρίου», αλλά στην πραγματικότητα δεν χαρίζεται σε κανέναν. Ασκεί την κριτική της χωρίς να ηθικολογεί, με κινητήρια δύναμη την περιέργεια. Θέλει και αυτή να καταλάβει τους λόγους που οδήγησαν τον Τεό Ταδούλη στο φόνο. Μόνο και μόνο για να συνειδητοποιήσει ότι το έγκλημα ήταν χειραγωγημένο και αναπόφευκτο.
Είτε από πρόθεση είτε υποσυνείδητα, η αφηγήτρια μιλάει για τη χώρα της. Για μια μεγαλομανή μικροαστή που δεν μπορεί να αποδεχθεί την πτώση της. Το μόνο που μπορεί να διασωθεί σε μία χώρα, όπου όλοι οι θεσμοί έχουν καταρρεύσει, είναι η δικαίωση όλων των επιλογών, η συγχώρεση και η λήθη. Το να καταφέρει κανείς εν τέλει να πάρει τέτοια απόσταση από τα γεγονότα ώστε να καταφέρει να τα διακωμωδήσει.
Η παράσταση “Θρόνος- Αντίκα” της Λιλής Ζωγράφου, σε σκηνοθεσία Θωμά Βελισσάρη και ερμηνεία Δέσποινας Γιαννούλη, συνεχίζεται για 2η χρονιά στην Οικία Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού.
Ταυτότητα παράστασης
Συντελεστές
Κείμενο: Λιλή Ζωγράφου
Διασκευή – Σκηνοθεσία: Θωμάς Βελισσάρης
Σκηνογραφία – Ενδυματολογία: Rosa Karac
Ενορχήστρωση – Μουσική: Ντίνος Τσέλης
Σχεδιασμός αφίσας: Σοφία Παπαδοπούλου
Video/trailer: Σταύρος Συμεωνίδης
Φωτογραφίες: Δημήτρης Βλάικος
Ερμηνεία: Δέσποινα Γιαννούλη
Διάρκεια: 65 λεπτά