Σε όλους μας έχει συμβεί έστω και μια φορά να νιώσουμε άβολα ή αγχωμένοι όταν πρέπει για κάποιο λόγο να μιλήσουμε δημόσια σε πολύ κόσμο ή όταν μπαίνουμε σε έναν χώρο και όλα τα βλέμματα «καρφώνονται» επάνω μας. Αυτό ονομάζεται «κοινωνικό άγχος» και δεν είναι καθόλου ανησυχητικό.
Είναι, μάλιστα, ένα συχνό φαινόμενο, που παρατηρείται ιδιαίτερα στις μεγαλουπόλεις. Υπάρχουν όμως, περιπτώσεις ανθρώπων στους οποίους το άγχος γίνεται δυσβάσταχτο και καταλήγει σε φοβία. Σε αυτή την περίπτωση, το άτομο γίνεται υπερβολικά ντροπαλό και κλεισμένο στο καβούκι του, νιώθει πραγματικά άσχημα να βρίσκεται μέσα σε πολύ κόσμο και αρνείται να παρευρεθεί σε κοινωνικές εκδηλώσεις και γενικά σε πολυσύχναστα μέρη.
Με λίγα λόγια, το κοινωνικό άγχος είναι κάτι φυσιολογικό, ενώ η κοινωνική φοβία όχι. Για να μπορέσει κάποιος να καταλάβει ή να σιγουρευτεί, ότι πάσχει από κοινωνική φοβία, θα πρέπει να επισκεφτεί έναν ψυχολόγο.
Ενδείξεις κοινωνικού άγχους
– Μπορεί να το νιώσει ο οποιοσδήποτε, έντονα μέσα του κάποια στιγμή. Αυτό δεν κάνει όμως το άτομο να φοβάται τους γύρω του ή να θέλει να αποστασιοποιηθεί από τα εγκόσμια.
– Επίσης, το αίσθημα αυτό, του άγχους, ενώ στην αρχή είναι έντονο, με την ώρα μειώνεται ή μπορεί να εξαφανιστεί και τελείως.
– Το κοινωνικό άγχος δεν ξεπερνάει τα όρια της αμηχανίας. Είναι μια άβολη κατάσταση που όμως περνάει και δεν απασχολεί περαιτέρω το άτομο, ούτε του στερεί την ψυχική του ηρεμία.
Ενδείξεις κοινωνικής φοβίας
– Νιώθεις τόσο έντονα το συναίσθημα του άγχους και του φόβου, που δεν αντέχεις να βρίσκεσαι μέσα σε πολύ κόσμο.
– Ο φόβος είναι μόνιμος. Η ανησυχία υπάρχει χωρίς κάποιον λόγο, ακόμα και όταν γύρω από το άτομο υπάρχουν άνθρωποι που γνωρίζει καλά ή βρίσκεται σε μέρη οικεία.
– Η κοινωνική φοβία δεν είναι απλή αμηχανία και ενόχληση. Είναι το αίσθημα της ντροπής σε μεγάλο βαθμό και μπορεί να συνοδευτεί και από κρίση πανικού.
Συγκεκριμένα, μιλάμε για κοινωνική φοβία, όταν υπάρχει ανεξέλεγκτο άγχος, υπερβολική ντροπή απέναντι στους άλλους ανθρώπους, η αίσθηση του ατόμου ότι φαίνεται γελοίο και ότι συνεχώς το κρίνουν. Το άτομο που πάσχει από κοινωνική φοβία κάνει συνεχώς αρνητικές σκέψεις.
Μπορεί να πιστεύει ότι οι άλλοι αναγνωρίζοντας την φοβία του θα το κοροϊδέψουν, θα του επιτεθούν ή με κάποιον τρόπο θα το εκμεταλλευτούν. Και βέβαια, στην προσπάθειά του να απεγκλωβιστεί από όλους αυτούς τους «δαίμονες», προσπαθεί όσο το δυνατόν περισσότερο να βρίσκεται μακριά από τον κόσμο.
Τι πρέπει να κάνει κάποιος που πάσχει από κοινωνική φοβία
Εννοείται πως το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να επισκεφτεί έναν ψυχολόγο. Υπάρχουν όμως και μερικά απλά πράγματα που μπορεί να κάνει το ίδιο το άτομο, για να βοηθήσει τον εαυτό του. Πρώτα από όλα πρέπει να κατανοήσει ότι για να φτάσει κανείς σε αυτό το σημείο, πάει να πει ότι, πριν από όλους, ο ίδιος είναι πολύ αυστηρός με τον εαυτό του.
Στην συνέχεια θα πρέπει σταδιακά, να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται. Να βγάλει την υπερβολή από το μυαλό του και από τις σκέψεις του. Για παράδειγμα οι σκέψεις, «Δείχνω γελοίος και φαίνεται/ Είμαι χάλια και το βλέπουν όλοι/ Θα με κρίνουν αρνητικά και θα καταστραφεί η καριέρα/ ζωή μου», δεν είναι φανερό ότι είναι μέσα στην υπερβολή;
Και όπου υπάρχει υπερβολή, σίγουρα δεν υπάρχει ρεαλισμός. Τίποτα από αυτά δεν συμβαίνει. Αλλά όταν το ίδιο το άτομο αυτόυποβάλλεται με τέτοιο τρόπο σε μια ιδέα, είναι σαν να βάζει παρωπίδες και υποφέρει χωρίς λόγο, μεγαλοποιώντας τις καταστάσεις. Το άτομο πρέπει να καταλάβει ότι ακόμα και αν κάτι πάει στραβά, ακόμα και να μην δώσει τον καλύτερο του εαυτό, δεν χάλασε ο κόσμος, ούτε ήρθε το τέλος. Δεν είναι ανάγκη και δεν γίνεται να είμαστε πάντα τέλειοι και ούτε, φυσικά, να αρέσουμε σε όλους.
Ένα άλλο σημαντικό βήμα που πρέπει να γίνει είναι να σταματήσει αυτός ο εγκλεισμός και η απομόνωση από τους άλλους ανθρώπους. Είναι σχεδόν αδύνατο να περάσει κανείς τη ζωή του μόνος. Σε κοινωνικό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο πρέπει αρκετά συχνά να ερχόμαστε κοντά με άλλους ανθρώπους.
Το άτομο με κοινωνική φοβία νιώθει ότι οι άλλοι έχουν καταλάβει τον φόβο και την ντροπή του. Στην πραγματικότητα, όμως, μάλλον δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ίσως μέσα από την στάση του, να σκεφτούν ότι είναι απόμακρο, ή ίσως μοναχικό. Αυτό που πρέπει να καταλάβει αυτός που υποφέρει από κ.φ., είναι ότι το να αρνείται να βρίσκεται με κόσμο, μπορεί πρόσκαιρα να το ανακουφίζει, όμως κατά βάθος συντηρεί το ίδιο του το πρόβλημα.
Όσο το αποφεύγει τόσο επιβεβαιώνει την ντροπή του και όλα τα αρνητικά του συναισθήματα. Σιγά-σιγά θα πρέπει να αρχίσει να συμμετέχει στα κοινά, ακόμα και αν στην αρχή είναι δύσκολο, να βρει ευχάριστους συνομιλητές, να γεμίσει το μυαλό του με θετικές σκέψεις, έστω και μηχανικά στην αρχή.
Αν επιμείνει σε αυτό, στην πορεία θα αυξηθεί η κοινωνικότητά του, η εμπιστοσύνη του στον εαυτό του και θα αρχίσει να νιώθει καλύτερα. Θα δει ότι τα πράγματα δεν ήταν τόσο άσχημα όσο τα σκεφτόταν και πως η κυριότερη πηγή δύναμης και αισιοδοξίας είναι η ίδια η σκέψη.
Της Έλενας Αρώνη