Μερικές από τις πιο σημαντικές φάσεις μέσα στην παγκόσμια ιστορία που έγιναν σημεία αναφοράς για την ελευθερία του λόγου. Τρόποι με τους οποίους, το πολύτιμο αγαθό της ελευθερίας του λόγου, διεκδικήθηκε, προκάλεσε, κατακτήθηκε και έγινε πράξη.
399 π. Χ.: Ο Σωκράτης προς τους ενόρκους της δίκης του: «Αν μου προτείνατε να με αφήσετε αυτή την φορά υπό τον όρο ότι δεν θα έλεγα πια την άποψή μου, θα σας απαντούσα, άνδρες της Αθήνας, προτιμώ να υπακούσω τους θεούς παρά εσάς».
1215: Υπογράφεται η Μάγκνα Κάρτα, την οποία απέσπασαν από τον απρόθυμο βασιλιά Ιωάννη οι επαναστατικοί βαρόνοι του.
1516: Κατά την διάρκεια της εκπαίδευσης ενός χριστιανού πρίγκιπα, του Εράσμου. «Σε ένα ελεύθερο κράτος και οι γλώσσες πρέπει να είναι ελεύθερες».
1633: Ο Γαλιλαίος Γαλιλέι σύρθηκε στην Ιερά Εξέταση επειδή υποστήριξε ότι ο Ήλιος δεν περιστρέφεται γύρω από την Γη.
1644: Τα «Αρεοπαγιτικά» του ποιητή Τζον Μίλτον καταφέρονται εναντίον των περιορισμών στην ελευθερία του λόγου. «Όποιος καταστρέφει ένα καλό βιβλίο σκοτώνει την ίδια τη λογική».
1689: Η Χάρτα των Δικαιωμάτων παραχώρησε ελευθερία του λόγου στο κοινοβούλιο αφού ανατράπηκε ο Τζέιμς Β?, ο Γουλιέλμος και η Μαίρη εγκαταστάθηκαν ως συγκυβερνήτες.
1770: Ο Βολτέρος έγραψε σε επιστολή: «Κύριε αβά, απεχθάνομαι αυτά που γράφετε αλλά θα έδινα και την ζωή μου για να μπορείτε να συνεχίσετε να τα γράφετε».
1789: Η «Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων», ουσιώδες έγγραφο της Γαλλικής Επανάστασης, εξασφαλίζει την ελευθερία του λόγου.
1791: Η πρώτη τροποποίηση της αμερικανικής Χάρτας των Δικαιωμάτων εγγυάται τέσσερις ελευθερίες: θρησκευτική, του λόγου, του Τύπου και το δικαίωμα του συνέρχεσθαι.
1859: Το δοκίμιο του φιλόσοφου Τζον Στιούαρτ Μιλ «Για την ελευθερία» επιχειρηματολογεί υπέρ της ανεκτικότητας και του ατομισμού. «Αν κάποια άποψη εξαναγκάζεται να σιωπήσει, αυτή η άποψη, από όσο μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα, είναι αληθής. Το να το αρνούμαστε αυτό ισοδυναμεί με το να συμπεραίνουμε εκ προοιμίου ότι είμαστε αλάνθαστοι».
1859: Το «Για την καταγωγή των ειδών» του Κάρολου Δαρβίνου αναπτύσσει τη θεωρία της φυσικής επιλογής. Ο Τ. Χ. Χάλξεϊ υπερασπίστηκε δημοσίως τον Δαρβίνο κατά των χριστιανών φονταμενταλιστών.
1929: Ο δικαστής Όλιβερ Γουέντελ Χολμς, από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, ανέπτυξε την πίστη του στην ελευθερία του λόγου: «Η αρχή της ελεύθερης σκέψης δεν σημαίνει ελεύθερη σκέψη για όσους συμφωνούν με εμάς αλλά ελευθερία της σκέψης που μισούμε».
1948: Η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων υιοθετείται σχεδόν ομόφωνα από την Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ. Παροτρύνει τα κράτη-μέλη να προωθούν τα ανθρώπινα, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, περιλαμβανομένων της ελευθερίας της έκφρασης και της θρησκευτικής ελευθερίας.
1958: Οι «Δύο έννοιες της ελευθερίας» του Ησαϊα Μπερλίν προσδιορίζουν την αρνητική ελευθερία (ως απουσία ή έλλειψη εμποδίων, κωλυμάτων ή εξαναγκασμού) διαφορετική από τη θετική ελευθερία (ύπαρξη όρων της ελευθερίας).
1960: Ο εκδοτικός οίκος Penguin κερδίζει ύστερα από δίκη το δικαίωμα να δημοσιεύσει το τολμηρό σεξουαλικό μυθιστόρημα του Ντ. Χ. Λόρενς, «Ο εραστής της Λαίδης Τσάτερλι».
1962: Το «Μια μέρα στη ζωή του Ιβάν Ντενίσοβιτς» του Αλεξάντρ Σολζενίτσιν περιγράφει τη ζωή σε ένα στρατόπεδο εργασίας την εποχή του Στάλιν. Ο Σολζενίτσιν εξορίστηκε το 1974.
1989: Ο ιρανός ηγέτης Αγιατολάχ Χομεϊνί εξέδωσε φετφά (επίσημη διαταγή) κατά του Σαλμάν Ρούσντι λόγω του «βλάσφημου περιεχομένου» του μυθιστορήματος του «Σατανικοί στίχοι». Ο φετφάς αποσύρθηκε το 1998.
1992: Στο «Κατασκευάζοντας συναίνεση» ο Νόαμ Τσόμσκι σημειώνει: «Ο Γκέμπελς ήταν υπέρ της ελευθερίας του λόγου για τις απόψεις που του άρεσαν. Το ίδιο και ο Στάλιν. Αν είστε υπέρ της ελευθερίας του λόγου, τότε πρέπει να είστε υπέρ της ελευθερίας του λόγου ακριβώς για τις απόψεις που απεχθάνεστε».»
2001: Μετά την 11η Σεπτεμβρίου η αντιτρομοκρατική νομοθεσία έδωσε στην αμερικανική κυβέρνηση νέες εξουσίες προκειμένου να ερευνά άτομα για τα οποία υπάρχουν υποψίες ότι αποτελούν απειλή, πυροδοτώντας ανησυχίες για τις ελευθερίες των πολιτών.
2002: Ο νιγηριανός δημοσιογράφος Ισιόμα Ντάνιελ εξοργίζει του μουσουλμάνους γράφοντας για τον προφήτη Μωάμεθ και τι Μις Κόσμος και προκαλώντας ταραχές που άφησαν περισσότερους από 200 νεκρούς.
2004: Ο ολλανδός σκηνοθέτης Τέο βαν Γκογκ δολοφονείται ύστερα από την προβολή της ταινίας του στους κινηματογράφους, με θέμα τη βία κατά των γυναικών στις ισλαμικές κοινωνίες.
2005: Βρετανική νομοθεσία για το οργανωμένο έγκλημα απαγορεύει τις διαμαρτυρίες χωρίς ειδική άδεια σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου από το κοινοβούλιο του Λονδίνου.
Της Έλενας Αρώνη