Παράλληλα, υπήρξε αγωνίστρια της Αριστεράς, συνελήφθη για τους αγώνες της ενάντια στην γερμανικής κατοχής. Πέρασε από τη Μακρόνησο, το Τρίκερι, υπέστη τα σκληρά χρόνια της κατοχής με επαναλαμβανόμενες συλλήψεις και βασανιστήρια, ενώ αυτοεξορίστηκε στην περίοδο της χούντας και για περισσότερο από τριάντα χρόνια, εργάστηκε υπό το φόβο μιας νέας σύλληψης. Αγάπησε τη ζωή, την τέχνη, την ελευθερία και τον άνθρωπο. Αυτά ήταν πάντοτε τα ιδανικά της. Έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 90 ετών.
Η Αλέκα Παΐζη γεννήθηκε στην Κρήτη το 1919. Σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου δίπλα σε άλλα αξιόλογα ονόματα, όπως η Μελίνα Μερκούρη, η Δέσπω Διαμαντίδου, ο Αλέξης Δαμιανός κ.α.
Η πρώτη της εμφάνιση στην θεατρική σκηνή έγινε το 1941, στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, ερμηνεύοντας τη Σουζάνα στη «Βεντάλια» του Γκολντόνι. Την ίδια χρονιά γράφτηκε στο Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ).
Πέντε χρόνια μετά, το 1946, συγκρότησε θίασο μαζί με τον Δήμο Σταρένιο και τον Τίτο Βανδή, με τον οποίο παντρεύτηκε.
Στον κινηματογράφο πρωτοεμφανίστηκε το 1957, στην ταινία του Φρ. Ηλιάδη «Μπαρμπα-Γιάννης ο κανατάς». Έπαιξε, επίσης στις ταινίες «Ο Μιμίκος και η Μαίρη» του Γρηγόριου Ξενόπουλου, «Το παιδί του δρόμου» του Τ. Αλιφέρη, «Συνοικία το όνειρο» του Α. Αλεξανδράκ, καθώς και σε άλλα έργα.
Το 1963 προσελήφθη ως βασικό στέλεχος στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος όπου παρέμεινε μέχρι το 1966, ερμηνεύοντας σημαντικούς ρόλους.
Μετά την κήρυξη της δικτατορίας τον Απρίλιο του 1967, έφυγε στο εξωτερικό. Κατά τη διάρκεια της απουσίας της εργάστηκε στον ιταλικό κινηματογράφο με τους σκηνοθέτες Πέτρι, Σαλβατόρι, Ρίτσι, Αντζελι κ.α
Μετά τη Μεταπολίτευση επιστρέφει στην Ελλάδα και συνεργάζεται με το Λαϊκό Πειραματικό Θέατρο του Λεωνίδα Τριβιζά, με τον Μάνο Κατράκη και με το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Συνεργάστηκε επίσης, για ακόμα μια φορά, με το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος, με το Απλό Θέατρο κ.α.
Η Αλέκα Παΐζη έκανε το πέρασμά της και από την τηλεόραση. Εμφανίστηκε στη μικρή οθόνη, ερμηνεύοντας το ρόλο της Χρυσοστόμης στους «Πανθέους» του Βασίλη Γεωργιάδη, στα σίριαλ «Πρόβα Νυφικού» (ΑΝΤ1), «Η ζωή που δεν έζησα» (ΜΕGA), «Οι απόμαχοι» (ΕΡΤ), «Ακριβή μου Σοφία» (ΕΤ1).
Σημαντική θα είναι η απουσία της σπουδαίας αυτής ηθοποιού για το Εθνικό Θέατρο. Εκεί η Αλέκα Παΐζη πρωταγωνίστησε και για τελευταία φορά το καλοκαίρι του 2008 με το έργο «Ιστορίες από το Δάσος της Βιέννης» του Χόρβατ, στο ρόλο της γιαγιάς, σε σκηνοθεσία Γιάννη Χουβαρδά. Επρόκειτο, επίσης, να κρατήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη «Σονάτα του Σεληνόφωτος», τον Μάρτιο του 2009 όπου θα μετουσίωνε σκηνικά τον ποιητικό στοχασμό του Γιάννη Ρίτσου. Δυστυχώς, δεν πρόλαβε.
Ο υπουργός Πολιτισμού Αντώνης Σαμαράς, δήλωσε για την απώλεια της ηθοποιού: «Σήμερα η τέχνη έχασε μια χαρισματική και ασυμβίβαστη προσωπικότητα. Η Αλέκα Παΐζη, υπηρέτησε το θέατρο με αφοσίωση, ποιότητα και αγάπη». Επίσης, το ΚΚΕ και ο ΣΥΝ αποχαιρέτησαν με συγκίνηση την μεγάλη κυρία του θεάτρου και του κινηματογράφου. Η ίδια ήταν αγωνίστρια του Κομουνιστικού Κόμματος και του ΕΑΜικού κινήματος. Στελέχη του κόμματος δήλωσαν: «Ευαίσθητη σε όλα και σταθερή απέναντι στην κρατική καταστολή, αλύγιστη στις διώξεις που υπέστη από το αστικό κράτος και τις κυβερνήσεις του. Οι νεότερες γενιές του καλλιτεχνικού κόσμου έχουν πολλά να διδαχθούν από τη διαδρομή της Αλέκας Παΐζη». Ο ΣΥΝ σημειώνει: «Η τέχνη και η Αριστερά είναι από σήμερα φτωχότερες».
Αδιαμφισβήτητα η Αλέκα Παΐζη, υπηρέτησε το θέατρο σε εποχές με συνθήκες αντίξοες. Εκεί που η ελευθερία της τέχνης δεν έβρισκε χώρο να εκφραστεί, να αναπνεύσει. Ίσως αυτό να είναι και ένα κομμάτι του μεγαλείου της τέχνης και του ταλέντου της ίδιας. Είναι αξιοσημείωτος ο τρόπος που αντιμετώπιζε, όχι μόνο την τέχνη, αλλά και τη ζωή, γενικότερα. Φοιτήτρια ακόμα, έγινε κομμάτι της Αντίστασης την περίοδο της Κατοχής, τυπώνοντας στο σπίτι της τον πρώτο παράνομο «Ριζοσπάστη».
Η καλλιτεχνική της πορεία θα είναι για πάντα θησαυρός, η ευγένεια και το ήθος της σημείο αναφοράς και η χαρακτηριστική της φωνή θα μας μείνει αξέχαστη.
Της Έλενας Αρώνη