Ετυμολογικά, ο όρος «βία» αναφέρεται στην επιθετική συμπεριφορά, που αποδίδεται σε κάποιον με σκοπό την προσβολή της σωματικής και ψυχικής του ακεραιότητας. Είναι η πρόκληση ζημίας σε κάποιον ή κάτι.
Οι γυναίκες αποτελούν μια ιδιαίτερα ευπαθή ομάδα, όσον αφορά τα φαινόμενα βίας και είναι ένα θέμα με παγκόσμιες διαστάσεις. Πανευρωπαϊκά η βία αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου ή αναπηρίας των γυναικών. Σύμφωνα με το FΒΙ, κάθε 15 δευτερόλεπτα, μια γυναίκα κακοποιείται. Σχεδόν το 50% των άστεγων γυναικών και κοριτσιών, βρίσκονται στους δρόμους επειδή ζούσαν καθημερινά περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Βάσει στατιστικών, μηνιαίως καταγράφονται γύρω στις 650 τηλεφωνικές εκκλήσεις βοήθειας, από γυναίκες που βιώνουν καταστάσεις βίας.
Για την Ελλάδα συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί πως οι περισσότερες γυναίκες βιώνουν καταστάσεις βίας μέσα στην οικογένεια, με το 68% να είναι έγγαμες. Μέσα σε αυτές, οι αλλοδαπές γυναίκες που διαμένουν στη χώρα μας απευθύνθηκαν στα Συμβουλευτικά Κέντρα, σε ποσοστό 16%, με περίπου 4 στις 10 να προέρχονται από τα Βαλκάνια.
Για όσους δεν γνωρίζουν, επικρατεί η άποψη ότι φαινόμενα γυναικείας κακοποίησης, συναντώνται συνήθως σε οικογένειες και ανθρώπους, χαμηλού μορφωτικού επιπέδου ή εισοδήματος. Απ’ ότι φαίνεται αυτό δεν ισχύει, αφού 7 στις 10 κακοποιημένες γυναίκες έχουν φοιτήσει στην δευτεροβάθμια ή ακόμα και σε ανώτερης ή ανώτατη εκπαίδευση, ενώ 6 στις 10 από αυτές έχουν μια μέτρια έως καλή οικονομική κατάσταση. Παραπάνω από το μισό ποσοστό των δραστών είναι, επίσης, δευτεροβάθμιας ή ανώτερης και ανώτατης εκπαίδευσης, ενώ 1 στους 10, συμβαίνει να είναι άνεργος.
Συγκεκριμένα η ενδοοικογενειακή βία, απασχόλησε ιδιαίτερα την Κυβερνητική Επιτροπή, το 2006. Με νέο νομοσχέδιο, πράξεις που άλλοτε δεν χαρακτηρίζονταν ως αξιόποινες, θεσπίζονται ως εγκληματικές συμπεριφορές. Θεωρείται, πλέον, κακουργηματική πράξη, ο συζυγικός εξαναγκασμός σε συνουσία. Επίσης, βαριές ποινές προβλέπονται για τον εξαναγκασμό ανικάνου ή ασθενούς μέλους της οικογένειας σε σεξουαλική πράξη.
Μέσα στο πλαίσιο του νομοσχεδίου, είναι και η ρητή απαγόρευση σωματικής βίας σε βάρος ανηλίκων ως μέσο σωφρονισμού στο πλαίσιο της ανατροφής τους και η οποιαδήποτε άλλη μορφή κακοποίησής τους. Σύμφωνα με την εισηγητική έκθεση, στόχος του νομοσχεδίου είναι η καταπολέμηση των ακραίων φαινομένων αυθαιρεσίας και αυταρχισμού μέσα στην οικογένεια με τη δημιουργία ενός νομοθετικού πλέγματος προστασίας των ανηλίκων αλλά και των «αδύνατων» μελών της οικογένειας.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η βία μέσα στην οικογένεια είναι ένα φαινόμενο, εξαπλωμένο σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης και έχει σημαντικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των γυναικών και των παιδιών. Σε πολλές περιπτώσεις, οι γυναίκες υποβιβάζονται από τον σύζυγο με λεκτικούς και μη τρόπους, απειλείται η οικονομική τους ασφάλεια και επικρατεί μια κατάσταση που συμβάλει ανασταλτικά και στην ομαλή ανάπτυξη των παιδιών. Στις χειρότερες περιπτώσεις απειλείται η ίδια η ζωή της γυναίκας, με κάποια από τα θύματα να δολοφονούνται ή να αυτοκτονούν από απελπισία.
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, στη χώρα μας τους τελευταίους 17 μήνες έχουν καταγραφεί 35 δολοφονίες γυναικών από τον «σύντροφο». Τα θύματα trafficking ανέρχονται στα 85.000 το χρόνο και πολλά από τα θύματα είναι ανήλικα.
Αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα, λειτουργούν 25 δομές για την καταπολέμηση της γυναικείας κακοποίησης και αναμένονται και άλλες. Μείζον πρόβλημα αποτελεί το γεγονός, ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών στηρίζεται στον εθελοντισμό και συγκεκριμένα κάπου στο 80% των εργαζομένων, ενώ από την άλλη, τα προβλήματα χρηματοδότησης των κέντρων αυτών είναι σοβαρότατα.
Στο Πρόγραμμα Δράσης της Παγκόσμιας Διάσκεψης του Ο.Η.Ε. για τις Γυναίκες, που έγινε στο Πεκίνο το 1995, αναγνωρίστηκε ο δομικός χαρακτήρας του φαινομένου. Αναφέρθηκε χαρακτηρίστηκα ότι: «Η βία κατά των γυναικών είναι η έκφραση της ιστορικά διαπιστωμένης ανισότητας στις σχέσεις ισχύος μεταξύ ανδρών και γυναικών, που οδήγησε στην κυριαρχία των ανδρών επί των γυναικών και στις διακρίσεις κατά των γυναικών, με αποτέλεσμα τη παρεμπόδιση της ανάπτυξης τους».
Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, με απόφασή της στις 17 Δεκεμβρίου 1999, ανακήρυξε την 25η Νοεμβρίου ως την Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών. Η Ημέρα αυτή είχε ήδη καθιερωθεί από το 1981, μέσα από γυναικείες οργανώσεις, στην μνήμη των τριών αδελφών Μιραμπάλ, πολιτικών αγωνιστριών από την Δομινικανή Δημοκρατία, που δολοφονήθηκαν με φρικτό τρόπο, μετά από την διαταγή του δικτάτορα Τρουχίλο. Στη χώρα μας, την ημέρα αυτή πραγματοποιούνται πορείες, συνεντεύξεις Τύπου καθώς και σχετικές ενημερωτικές εκδηλώσεις από το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας.
Η βία απέναντι στις γυναίκες όπως και κάθε μορφή βίας, είναι ένα φαινόμενο, που ειδικά στις κοινωνίες, που θεωρούνται ανεπτυγμένες, πρέπει να εξαλειφτεί. Τα θέματα ισότητας των δύο φύλων ήταν πάντοτε «λεπτά» και εξακολουθούν να βαδίζουν ακόμα και σήμερα σε τεντωμένο σκοινί. Είναι μια πραγματικότητα που τη ζούμε καθημερινά, στη δουλειά, στις συναλλαγές, στον δρόμο.
Βρίσκεται, στα σεξιστικά στερεότυπα που προβάλλονται μέσα από διαφημίσεις και τηλεοπτικά προγράμματα, στην σεξουαλική παρενόχληση, στην προαγωγή που προτιμούν να δώσουν στον άνδρα συνάδελφο, με βάσει το φύλο του και όχι τις δυνατότητές του και μόνο. Ξεκινά από την έλλειψη διαπαιδαγώγησης στα σχολικά χρόνια και φτάνει στα προσβλητικά σχόλια- απειλές-προσβολές του άνδρα «καλού» οδηγού στην γυναίκα «κακή» οδηγό.
Υπάρχει παντού. Φαινόμενο που δεν γνωρίζει χρώμα, σύνορα, κοινωνικές τάξεις, πολιτικά καθεστώτα ή μορφωτικό επίπεδο και αφορά όλες τις γυναίκες. Ας ελπίσουμε ότι μια μέρα θα δοθεί ένα τέλος σε αυτή την άδικη προκατάληψη, στην έλλειψη εκτίμησης, στην άγνοια και στους κάθε λογής άγραφους «νόμους» της όποιας μορφής αμφισβήτησης των γυναικών. Ένας τέλος στη βία.
Της Έλενας Αρώνη, 25/11/2014