Μια βόλτα στην παραλία με τις φίλες της στη Νέα Μάκρη και ενώ ακόμα πήγαινε στο λύκειο έμοιαζε με μια πολύ καλή σαββατιάτικη πρόταση. Αλλά εκείνη την ώρα ήθελε να βρίσκεται κάπου αλλού. Εκεί που μέσα από το πέρασμα των χρόνων διαμορφώθηκε ένας πιο ενσυνείδητος, ευαισθητοποιημένος και “κοινωνικός” άνθρωπος.
Η Λυδία Πολυζώη βέβαια δεν έγινε ηθοποιός μόνο για το θέατρο. Έγινε διότι όλα εκείνα που την “καίνε” μέσα της βρίσκουν πρόσφορο έδαφος μέσα από την υποκριτική, αλλά και από την κινηματογράφηση, με την οποία ασχολείται όλο και περισσότερο τα περισσότερα χρόνια.
Την γνώρισα σε μια ακρόαση και αμέσως αισθάνθηκα αυτή τη δίψα και το πάθος για δημιουργία. Μετά την εμπειρία της στη Γερμανία (τελειώνοντας μόλις τη δραματική σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου γνώρισε στην Ελλάδα δύο Γερμανούς σκηνοθέτες και δραματουργούς, που της πρότειναν να συμμετάσχει αρχικά στην ταινία τους, στη συνέχεια σ’ ένα audίo play και αμέσως μετά σε μια πια μόνιμη συνεργασία στο Μπόχουμ σε μια θεατρική performance, βασισμένη στα αρχαία Θεσμοφόρια της Ελευσίνας) επέστρεψε στην Αθήνα και αυτήν την περίοδο παίρνει σάρκα και οστά η παράσταση “Τα Σπαράγματα Φόνων” του Άρη Τσιούμα στο θέατρο 104 για την οποία μας μίλησε μεταξύ άλλων ως πρόσωπο της εβδομάδας.
* Ασχολούμαι με το θέατρο ήδη από το Γυμνάσιο και δεν εννοώ προφανώς λόγω των εθνικών εορτών του σχολείου. Μεγάλωσα στη Νέα Μάκρη, που ευτυχώς διαθέτει τουλάχιστον τέσσερις ερασιτεχνικές θεατρικές σκηνές. Κάποτε στο λύκειο, ενώ ήμουν σε τρεις θεατρικές ομάδες και έκανα πρόβες όλο το Σαββατοκύριακο, οι φίλες μου μού πρότειναν να πάμε βόλτα στην παραλία. Εγώ απάντησα “δεν μπορώ, έχω πρόβα”.
* Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποίησα ότι καθόλου δεν στεναχωρήθηκα που έχασα τη βόλτα στην παραλία, γιατί ήμουν εκεί που ήθελα να είμαι: στο θέατρο. Ε, τότε κατάλαβα πως αυτό ήθελα να κάνω.
* Πρόσφατα γνώρισα έναν κύριο γύρω στα 60 και καθώς γνωριζόμασταν του είπα ότι σπούδασα νομική αλλά ότι δεν ασχολούμαι, γιατί είμαι ηθοποιός. Το πρώτο πράγμα που μου είπε ήταν “μπράβο που είχες το θάρρος και έκανες το όνειρό σου πραγματικότητα”. Γέλασα.
* Δεν πιστεύω ότι η υποκριτική για μένα είναι “όνειρο” με τον τρόπο που εγώ αντιλαμβάνομαι την έννοια του όρου, αλλά περισσότερο ένα παιχνίδι, μια διέξοδος και κυρίως μια διερεύνηση του εαυτού σου και της κοινωνίας που ζούμε. Δεν αμφισβητώ καμία άλλη προσωπική και πολιτική αναζήτηση, που οφείλει να κάνει ο κάθε άνθρωπος σήμερα, αλλά νιώθω ότι μέσα από την υποκριτική, τα έργα, τους συγγραφείς και τα καλλιτεχνικά ρεύματα διαμορφώθηκα. Η υποκριτική είναι τέχνη, τεχνική και εργαλείο. Αν το χειριστείς σωστά, δε θα γίνεις μόνο καλός ηθοποιός, αλλά κυρίως πιο ενσυνείδητος, ευαισθητοποιημένος και “κοινωνικός” άνθρωπος.
* Ο κάθε ηθοποιός προφανώς αντιδρά διαφορετικά. Εγώ, ως ηθοποιός στην Ελλάδα σήμερα, νιώθω βαθιά απογοήτευση και θυμό, τόσο για τη γενικότερη κοινωνικοπολιτική κατάσταση όσο και για τις συνθήκες στον καλλιτεχνικό χώρο. Η φράση “όλα αυτά που συμβαίνουν στην Ελλάδα” χρειάζεται διευκρίνιση, γιατί συμβαίνουν πολλά δυσάρεστα πράγματα ταυτόχρονα. Η ίδια η ερώτηση “πώς τα αντιμετωπίζεις;” εμπεριέχει ήδη την απάντηση: με αντιμετώπιση.
* Όταν ζούμε σε ένα κράτος που μας κάνει να δυσφορούμε, καλό είναι να αντιδρούμε και όχι να ανεχόμαστε τις εξευτελιστικές συνθήκες ζωής που μας παρουσιάζουν ως “ευρωπαϊκή κανονικότητα”, δηλαδή Ελλάδα του 2025… Το ίδιο ισχύει και για τον χώρο των παραστατικών τεχνών: δεν απαντώ “να κάνουμε υπομονή”. Όταν ζεις και εργάζεσαι ως ηθοποιός χωρίς το επάγγελμά σου να αναγνωρίζεται ουσιαστικά ως επάγγελμα, το μόνο που μπορείς να κάνεις είναι, εκεί που βλέπεις σκοτάδι, ν΄ ανάβεις το φως. Να δημιουργείς τις συνθήκες εργασίας που εσύ θες και να παλεύεις για την επιβίωσή σου στον χώρο. Κανείς δεν μπορεί να σου στερήσει το δικαίωμα να ζήσεις όπως θες και ως ό,τι θες.
* Σε καμία περίπτωση δεν θεωρώ ότι φταίνε οι ίδιοι οι καλλιτέχνες για τις συνθήκες που επικρατούν. Παθογένειες υπάρχουν σε κάθε επαγγελματικό χώρο, είτε καλλιτεχνικό, είτε εκπαιδευτικό, είτε ιατρικό κτλ. Η μόνη μας ευθύνη ως ηθοποιοί/ες είναι να μην διαιωνίζουμε την υπάρχουσα κατάσταση. Όταν βγαίνει ένα Προεδρικό Διάταγμα που υποβαθμίζει τις σπουδές, όταν συμμετέχεις σε μια εξευτελιστική ακρόαση ή όταν βλέπεις παρεμβατικές σωματικά ή λεκτικά, συμπεριφορές και δεν αντιδράς επειδή “δουλίτσα να υπάρχει”, τότε συμβάλλεις και εσύ στη διαιώνιση του προβλήματος. Δεν κάνεις κακό μόνο στον καλλιτεχνικό χώρο, αλλά και στον μελλοντικό σου εαυτό/η.
* Μόλις είχα τελειώσει τη δραματική σχολή όταν γνώρισα στην Ελλάδα τη Mirjam Schmuck και τον Fabian Lettow, δύο Γερμανούς σκηνοθέτες και δραματουργούς. Ετοίμαζαν ένα project και μια ταινία γύρω από το αρχαίο θέατρο και τον τρόπο που άλλοι πολιτισμοί το προσεγγίζουν στις μέρες μας και είχαν έρθει στην Αθήνα για την έρευνά τους.
* Από την πρώτη μας κουβέντα νιώσαμε ότι ταιριάζουμε κι έτσι μου πρότειναν να συμμετάσχω στην ταινία τους και σε μια ηχογράφηση ενός audio play, “The Return of the King’s Daughters”, βασισμένο στις “Ικέτιδες” του Ευριπίδη, σε συνδυασμό με το ζήτημα της αποικιοκρατίας.
* Λίγο αργότερα, μου πρότειναν μια πιο μόνιμη συνεργασία με την Kainkollektiv, μια φεμινιστική κολεκτίβα με έδρα το Bochum της Γερμανίας, που δημιουργεί διεθνή projects με έντονο πολιτικό χαρακτήρα. Η πρώτη μας συνεργασία ήταν για το “THESMOPHORIA”, μια performance 30 ωρών βασισμένη στα αρχαία Θεσμοφόρια, τις μυστικές γυναικείες τελετές στην Ελευσίνα προς τιμήν της θεάς Δήμητρας.
* Μαζί με μία Σύρια και μία Γερμανίδα ηθοποιό, τέσσερις μουσικούς από το Καμερούν, τον Καναδά, τη Νότια Αφρική το Ιράν και δύο χορεύτριες από τον Καναδά και το Καμερούν, αφηγούμαστε την ιστορία της Δήμητρας και της Περσεφόνης, την οποία και χρησιμοποιούμε ως εφαλτήριο για να μιλήσουμε για τις κοινωνικές συνθήκες που εμείς βιώνουμε στις χώρες μας.
* Αυτές οι 30 ώρες είναι ένα “μοίρασμα” φαγητού, ύπνου, ιστοριών και μια τελετή γιορτής της γυναικείας ύπαρξης μέσα σ’ ένα θέατρο.
* Η ιδέα για την παράσταση “Τα Σπαράγματα Φόνων” ξεκίνησε τον περσινό χειμώνα, σε ένα ταξίδι στη Θεσσαλονίκη με τη Φαίη. Σε ένα μπαρ, ο φίλος μας ο Γιώργος μας χάρισε ένα μικρό βιβλιαράκι, τα “Σπαράγματα Φόνων” του Άρη Τσιούμα. Τότε γνωρίσαμε και τον Άρη. Διαβάζοντας το βιβλίο, ένιωσα την ανάγκη να το μοιραστώ. Θα μπορούσα να το δανείζω σε φίλους/ες, αλλά με τη Λενιώ προέκυψε η ιδέα να το κάνουμε παράσταση, να το μοιραστούμε μέσα από τη δική μας τέχνη.
* Η ομάδα συστάθηκε πολύ αυθόρμητα. Με τη Φαίη και τη Βάλια σπουδάζαμε μαζί Νομική στην Κομοτηνή και ήμασταν στο ίδιο θεατρικό εργαστήρι για τρία χρόνια. Με τη Λενιώ γνωριστήκαμε στην κατάληψη του Τσίλερ και μέσω εκείνης γνώρισα και την Ιωάννα. Με την Αντιγόνη και τη Βάλια ήμασταν επίσης μαζί στη Δραματική Σχολή του Πειραϊκού Συνδέσμου.
* Δουλεύουμε με οριζόντιες συνθήκες και αυτοδιαχείριση, κάτι που ήταν το βασικότερο για μας. Τρέχουμε μόνες μας όλη την παραγωγή πράγμα που είναι αγχωτικό αλλά και πολύ μεγάλο σχολείο.
* Αρχικά το κείμενό μας δεν είναι θεατρικό. Είναι ένα πολιτικό κείμενο, με δοκίμια, πεζά και ποιήματα. Η προσπάθεια δραματοποίησης και η θεατρική αναπαράσταση του έχει από μόνη της μεγάλο ενδιαφέρον. Είναι μια έντονα πολιτική παράσταση, που προσπαθεί να πάρει θέση σε έναν κόσμο βίαιο και δολοφονικό. Ελπίζουμε το κοινό να συναισθανθεί μαζί μας και να αναρωτηθεί αν βρίσκεται στη σωστή πλευρά του “ταμπλό”.
* Η τηλεόραση είναι ένα πολύ εκρηκτικό μέσο, τόσο ως προς την τέχνη όσο και ως προς την επιρροή της στο κοινό. Μου αρέσει πολύ η διαδικασία του γυρίσματος και θα εξέταζα σοβαρά μια πιθανή πρόταση ειδικά σε κάποια κοινωνικοπολιτική σειρά ή σε κάποια σειρά εποχής.
* Στον κινηματογράφο λέω “ναι, ναι, ναι”! Λατρεύω τη διαδικασία των προβών, της προσαρμογής της υποκριτικής μπροστά στην κάμερα, τη συνεργασία στο εδώ και τώρα της δικής σου ερμηνείας με τον σκηνοθέτη, τον διευθυντή φωτογραφίας, τον οπερατέρ, τον ηχολήπτη, με όλους. Έχει άλλες δυσκολίες σε σχέση με το θέατρο αλλά ταυτόχρονα και μια άλλη μαγεία, όπως άλλωστε και το κάθε είδος τέχνης. Αυτό που μου αρέσει περισσότερο είναι ότι τρέχει η κάμερα και γράφει ο ήχος και είστε ΕΚΕΙ και μετά από κάποιους μήνες μαζί με το μοντάζ και όλη την επεξεργασία βλέπεις κάτι που ούτε καν το φανταζόσουν. Είναι πολύ σημαντικό το να γνωρίζουμε την συμβολή όλων των συντελεστών στην δημιουργία μιας ταινίας, προφανώς και μιας θεατρικής παράστασης.
* Ασχολούμαι λίγο με την κινηματογράφηση, μου αρέσει να τραβάω βίντεο και φωτογραφίες. Έχω μάθει μόνη μου να κάνω μοντάζ για τα δικά μου projects. Επίσης, έχω παρακολουθήσει σεμινάρια σκηνοθεσίας ντοκιμαντέρ και έχω ξεκινήσει εδώ και κάποια χρόνια μια προσπάθεια για ένα ντοκιμαντέρ γύρω από την πολυσυντροφικότητα, το οποίο θέλω κάποια στιγμή να το υλοποιήσω.
* Γράψιμο; Ε γράφω όπως πιστεύω ότι κάνουν οι περισσότεροι – είτε το λένε είτε όχι – . Γράφω λίγο από όλα, γράφω προσωπικά και παραδέχομαι ότι έχω επιστρατεύσει την γραφή αρκετές φορές όταν δεν ξέρω πως αισθάνομαι. Η συνειρμική γραφή νομίζω είναι πολύ βοηθητική.
* Σχετικά με τη σκηνοθεσία πάντα μου άρεσε πολύ. Ειδικά στο πλαίσιο της κάμερας μ’ ενδιαφέρει πολύ όλη η παραγωγή της εικόνας. Στο θέατρο μου φαινόταν πάντα πιο δύσκολη η σκηνοθεσία. Στη σχολή πάντα είχα άποψη σκηνοθετική είτε μου επιτρεπόταν είτε όχι και τότε πολλοί καθηγητές μου έλεγαν να το ερευνήσω λίγο το αντικείμενο αυτό είτε μέσω ενός μεταπτυχιακού στο εξωτερικό είτε και απλά μέσω της δουλειάς. Και πράγματι αυτή είναι μια περίοδος που η επαφή μου είναι αρκετά έντονη με τη σκηνοθεσία.
* Πρώτον λόγω των “σπαραγμάτων”, αφού εκεί την σκηνοθεσία της παράστασης την έχουμε επιμεληθεί όλες συλλογικά και δεύτερον λόγω της συνεργασίας μου με τον Κώστα Παπακωνσταντίνου στην παράσταση “Βίκτορ ή τα παιδιά στην εξουσία” όπου είμαι βοηθός σκηνοθέτη. Όσο μεγαλύτερη τριβή έχω με το “κάτω από τη σκηνή” και το “εξωτερικό μάτι” τόσο περισσότερο ενισχύεται η αντίληψη μου. Όλα είναι θέμα αντίληψης, δουλειάς και εμπειρίας και την εμπειρία μόνο μέσω της δουλειάς την αποκτάς.
* Μου αρέσει πάρα πολύ ο χορός, κάθε είδους χορός, από τα παραδοσιακά μέχρι και το χιπ χοπ. Έκανα από μικρή χορό, latin, μοντέρνο, σύγχρονο. Σήμερα κυρίως έχω επαφή με τον σύγχρονο χορό που νιώθω ότι ξεκλειδώνει πολύ το σώμα ενός ηθοποιού και μπορεί να του προσφέρει νέες ερμηνευτικές δυνατότητες.
* Αναφορικά με τον αθλητισμό έχω καταλήξει στο ότι μου αρέσει να γυμνάζομαι και να δημιουργώ πραγματικό χώρο και χρόνο, για μένα, όπως εγώ τον θέλω. Και με αυτό εννοώ ότι προτιμώ το κολύμπι στη θάλασσα ή το τρέξιμο σε ένα πάρκο, από ένα μάθημα πιλάτες ή το γυμναστήριο.
* Την Αθήνα την αγαπώ και τη μισώ την ίδια στιγμή. Έχει τα πάντα μπαρ, θέατρα, σινεμά, μουσεία, λόφους, βρώμα, μποντιλιάρισμα, άπειρο τσιμέντο, άπειρους αστυνομικούς… είναι ένα χάος.
* Συχνά σκέφτομαι πως θα ήταν η ζωή μου αν δεν ζούσα στη Αθήνα και το επόμενο λεπτό απλά βάζω τα παπούτσια μου, κλείνω την πόρτα και βγαίνω πάλι έξω τρέχοντας για δουλειά.
* Αυτό που εκτιμώ στο All4fun είναι η αμεσότητα του στη πληροφορία και η τρυφερότητα που δείχνει στον καλλιτεχνικό χώρο. Επίσης, το γεγονός ότι δίνει το βήμα σε νέα παιδιά σαν και μένα να μιλήσουν και να συνδιαλαγούν με το ευρύ κοινό.
Αναλυτικές πληροφορίες για την παράσταση ΕΔΩ
Του Κυριάκου Κουρουτσαβούρη, 29/4/2025