Ρινόκερος του μεγάλου γαλλορουμάνου δραματουργού και θεμελιωτή του θεάτρου του παραλόγου Ευγένιου Ιονέσκο. Το έργο το έγραψε φυσικά στη γαλλική το 1959 σε ηλικία 50 ετών εγκατεστημένος πλέον μόνιμα στη Γαλλία. Αρχικά πρέπει ν΄ αντιληφθούμε το κοινωνικοπολιτικό και πολιτισμικό περιβάλλον της εποχής εκείνης.
Ήταν τότε που ο καπιταλιστικός δυτικότροπος τρόπος ζωής είχε επανέλθει πλήρως μετά το σκοτεινό διάλειμμα του Β΄παγκοσμίου πολέμου. Τα γνωστά σ΄ όλους μας χαρακτηριστικά του δυτικού τρόπου ζωής είχαν αρχίσει να επιβάλλονται σιγά-σιγά σε μια κοινωνία η οποία είχε αρχίσει να ξεχνάει την φρίκη του μεγάλου πολέμου.
Ο φόβος και η ανασφάλεια είχαν αρχίσει ν΄αντικαθίστανται από έναν αυτοματοποιημένο τρόπο ζωής χωρίς συναίσθημα και ουσία. Η με κάθε τρόπο επιδίωξη του κέρδους γινόταν συστατικό στοιχείο της καθημερινότητας των μικροαστικών και μεσοαστικών κοινωνικών στρωμάτων που είχαν ήδη αναδυθεί αυτή την εποχή.
Ο κυνισμός, η αδιαφορία για τον συνάνθρωπο, η υποκρισία είχαν ήδη καταστεί όροι επιβίωσης και κοινωνικής ανέλιξης. Όλα αυτά βέβαια συνεπικουρούνταν από μια καλοκουρδισμένη γραφειοκρατική μηχανή που μάλλον δυνάστευε παρά διευκόλυνε την ανθρώπινη ζωή.
Και είμαστε μόλις στο τέλος της δεκαετίας του 50. Ωστόσο νέες τάσεις αναδύονταν, η μόδα, σ΄όλες τις εκφάνσεις της άλλαζε συνέχεια προασανατολισμό και η κοινωνία άρχιζε να βιώνει μια πνευματική ανασφάλεια και σύγχυση. Ο άνθρωπος έβλεπε η ζωή του να φλέγεται από το αδηφάγο τέρας του μικροαστισμού που τον απομάκρυνε από την φύση, από τις πνευματικές του ανάγκες, από μια ζωή που έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο και όχι το κέρδος του μεγάλου κεφαλαίου.
Το έργο έχει ως κεντρικό πρωταγωνιστή τον Μπερανζέ έναν αρχετυπικό ήρωα του σύμπαντος του Ιονέσκο ο οποίος εμφανίζεται και σ΄ άλλα 3 έργα του (Δολοφόνος χωρίς αμοιβή, Ο βασιλιάς πεθαίνει, Ο πεζός στον αέρα ) και πάνω του οικοδομείται όλο το έργο.
Ο Μπερανζέ είναι ένας κακόμοιρος ανθρωπάκος, αδύναμος, διστακτικός, μάλλον μη καλλιεργημένος που αναλώνει την ύπαρξη του σε μάλλον ευτελή πράγματα που δεν τον τιμούν και τον καθιστούν έρμαιο των κελευσμάτων συναδέλφων του και όχι μόνον.
Σ΄ αντιδιαστολή με τον Μπερανζέ είναι ο φίλος και συνάδελφος του Ζαν ο οποίος είναι αυστηρός, ξεκάθαρος στις απόψεις του, δυναμικός και ιδιαίτερα κριτικός απέναντι στον φίλο του.
Η παράσταση του Θωμά Μοσχόπουλου ξεκινάει με τους δυο τους να κάθονται σ΄ ένα γαλλικό καφέ που σφύζει από διανόηση και κουλτούρα. Ο Ζαν επικρίνει έντονα τον Μπερανζέ για την άστατη ζωή του και τον προτρέπει ν΄ αλλάξει συμπεριφορά και κοινωνικές συνήθειες ώσπου συμβαίνει το αναπάντεχο: Δύο μαινόμενοι ρινόκεροι σαρώνουν τα πάντα στο διάβα τους γύρω από την πλατεία του μικρού γαλλικού χωριού αφήνοντας τους δύο φίλους άναυδους.
Και μ΄αυτό το γεγονός ο Ζαν περισσότερο ακόμη βρίσκει την ευκαιρία να τσακωθεί με τον χαμηλών τόνων φίλο του διαφωνώντας μαζί του ακόμη για το είδος των επελαυνόντων ρινόκερων..!
Στην δεύτερη πράξη παρακολουθούμε τον Μπερανζέ στο γραφείο του την Δευτέρα το πρωΐ να μιλάει με τους συνάδελφους του για τη νέα πρωτοφανή κατάσταση που βιώνει το χωριό τους μέχρι που ξαφνικά μέσα στο γραφείο μπαίνει η κ.Μπεφ σοκαρισμένη μιας και ο άνδρας της, συνάδελφος του Μπερανζέ, έχεις μόλις μεταμορφωθεί σε ρινόκερο!
Ο ορθολογικά σκεπτόμενος κ.Ντιντάρ, ο ευεξάπεπτος κ.Μποτάρ, η όμορφη Νταίζη, με την οποία είναι ερωτευμένος ο Μπερανζέ και ο διεύθυντής τους κ. Παπιγιόν αρχίζουν ν΄αντιλαμβάνονται ότι τα πράγματα είναι όντως σοβαρά: Οι βρυχηθμοί των ρινόκερων ακούγονται πλέον από παντού.
Η ρινοκερίτιδα έχει χτυπήσει όντως σκληρά το γαλλικό χωριό μέχρις εκεί που δεν πάει άλλο. Tα υπόλοιπα από κοντά στο Θέατρο Θησείον…
Το μήνυμα που εκπέμπει η παράσταση είναι πολύ σημαντικό: Ο άνθρωπος, παρά τις στρεβλώσεις από την φυσική του πορεία τις οποίες επέβαλλε στην ζωή του, δικαιούται μιας δεύτερης ευκαιρίας. Μπορεί και πρέπει να προσπαθήσει να διορθώσει τα κακώς κείμενα της ζωή του!
Η ερμηνεία όλων των πρωταγωνιστών είναι συγκλονιστική. Ο Μανώλης Μαυροματάκης παίζει πολύ φυσικά με ηρεμία, αυτοπεποίθηση και αγάπη γι ‘ αυτό που κάνει. Η περσόνα του παραπέμπει ευθέως στον αγχώδη, μικροκαμωμένο, ανασφαλή, νευρωτικό ήρωα των περισσότερων ταινιών του Γούντι Άλεν. Ο Γιώργος Χρυσοστόμου διεκδικεί νομίζω δάφνες υποκριτικής.
Παίζοντας διπλό ρόλο, του Ζαν και του κ.Παπιγιόν δίνει κυριολεκτικά τα ρέστα του. Η σκηνή της μεταμόρφωσης έχει τόση ένταση,ηλεκτρισμό και αφηγηματική δύναμη που σχεδόν σε υπνωτίζει.
Ο Θανάσης Δήμου και ο Γιώργος Παπαγεωργίου, που τον απολαμβάνουμε και στην “Αφροδίτη με τη γούνα” επίσης στο θέατρο Θησείον διεκπεραιώνουν με άνεση τους ρόλους τους και συντελούν αποφασιστικά στην εξέλιξη του έργου. Η Ευαγγελία Καρακατσάνη είναι ακριβής στον ρόλο της, ενώ η Ηρώ Μπέζου είναι δυναμική, αποφασιστική και ψύχραιμη ως Νταίζη.
Το σκηνικό με την πολλαπλή χρήση των μαύρων σκαμπό ήταν εξόχως λειτουργικό και πρωτότυπο και αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στην Μ.Αυγερινού και στην Ε. Παπαγεωργακοπούλου. Τα δε εφέ της παράστασης με τον βρυχηθμούς των ρινόκερων και τους καπνούς που σηματοδοτούσαν τον ερχομό τους ήταν πολύ αξιόλογα και ευρηματικά..
& Αναλυτικά στοιχεία και λεπτομέρειες για την παράσταση ακολουθούν στον σχετικό σύνδεσμο:http://www.all4fun.gr/fun/theater/7842-q-q-.html
Του Θεόδωρου Προπατορίδη, 23/2/2014